«Θεωρώ τον καλλιτέχνη συμμέτοχο, κάποιον που συν-διαμορφώνει την πραγματικότητα. Δεν πιστεύω ότι καλλιτέχνης είναι κάποιος που στέκεται στην άκρη και αξιολογεί», λέει ο 52χρονος Ισλανδοδανός εικαστικός Olafur Eliasson, και η φράση αποδίδει τον πυρήνα της δουλειάς του. Το ενδιαφέρον για τη σύγχρονη ζωή και την τύχη του πλανήτη, η εναργής οικολογική συνείδηση και η συνάντηση της τέχνης με την τεχνολογία αποτελούν θεματικές που καθορίζουν τη δυναμική και εξαιρετικά επιτυχημένη καριέρα του.
«Beauty», έργο του 1993.
Οι τεράστιες εγκαταστάσεις του ερευνούν και αποδίδουν εννοιολογικά τη σχέση μας με το περιβάλλον, χωρίς το ιδεολογικό τους περιεχόμενο να περιορίζει κατ’ ελάχιστον τη γοητεία και την επιβλητικότητα των έργων του. Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια θεατές επισκέφθηκαν την Tate Modern του Λονδίνου για να δουν την έκθεση που διοργανώθηκε το 2003 με τίτλο «The Weather Project», και τον λαμπρό ηλιακό δίσκο του Ελίασον να δεσπόζει σε όλη την έκταση του Turbine Hall. Ηταν μία από τις πιο επιτυχημένες στην ιστορία του μουσείου.
«Your Blind Passenger» (2010), η περίφημη ομίχλη.
Συνεπώς, η Tate Modern έχει κάθε λόγο να προαναγγέλλει με ενθουσιασμό την επιστροφή του καλλιτέχνη στις αίθουσές της με μια πολυαναμενόμενη αναδρομική του έκθεση, που όπως συμβαίνει με το corpus του έργου του, «βλέπει» ολιστικά τον κόσμο που μας περιβάλλει και τη θέση μας μέσα σε αυτόν. Μερικές από τις εγκαταστάσεις παρουσιάζουν φυσικά φαινόμενα, σαν τα ουράνια τόξα που θα καλύψουν τον χώρο της γκαλερί. Αλλες χρησιμοποιούν αντανακλάσεις και σκιές για να περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το εξωτερικό περιβάλλον. Τα περισσότερα έργα αποτελούν προϊόντα της μακρόχρονης έρευνας του καλλιτέχνη και της ομάδας του πάνω στις επιστήμες –τη γεωμετρία και τη φυσική–, και όλα εκτός ενός εκτίθενται για πρώτη φορά στη Μεγάλη Βρετανία.
Στη έκθεση, που εγκαινιάζεται στις 11 Ιουλίου, παρουσιάζονται περίπου 30 έργα που καλύπτουν τρεις δεκαετίες της δημιουργικής πορείας του Ελίασον και θα αναπτύσσονται σε μια έκταση 1.000 τετραγωνικών μέτρων. Πρόκειται για μια πραγματικά γιγαντιαία προσπάθεια, και από αυτήν δεν θα μπορούσε να λείπει η περίφημη ομίχλη του καλλιτέχνη: ένα τούνελ 45 μέτρων, γεμάτο πυκνή ομίχλη, μέσα στο οποίο μπορούν να κινηθούν σχεδόν τυφλοί, αρκετοί επισκέπτες ταυτόχρονα. Ο τίτλος της εγκατάστασης είναι «Your Blind Passenger» (2010) και διερευνά με βιωματικό τρόπο τις ανθρώπινες αισθήσεις και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον χώρο. «Στην αρχή», λέει ο Ελίασον για το έργο του, «οι άνθρωποι που μπαίνουν στο τούνελ πιστεύουν ότι δεν μπορούν να δουν τίποτε. Πολύ γρήγορα, όμως, αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι απολύτως τυφλοί, επειδή διαθέτουμε κι άλλες αισθήσεις εκτός από την όραση, οι οποίες αρχίζουν να ενεργοποιούνται. Αυτό αποδεικνύει πως η σχετικότητα των αισθήσεων είναι υψηλότερη από όσο πιστεύουμε, και πως είναι στο χέρι μας να τις αναδιαμορφώσουμε, ή τουλάχιστον να πάψουμε να είμαστε απαθείς».
Ο Ισλανδοδανός Ολαφουρ Ελίασον.
Στο πλαίσιο της έκθεσης είναι προγραμματισμένη μέσω Skype μια εβδομαδιαία συνομιλία των επισκεπτών και της δημιουργικής ομάδας του Ελίασον που βρίσκεται εγκατεστημένη στο Βερολίνο. Επίσης, ο ίδιος σε συνεργασία με το τμήμα τροφοδοσίας της Tate Modern έχει επιμεληθεί γεύματα που παράγονται από βιολογικές πρώτες ύλες και προϊόντα «δίκαιου εμπορίου», όμοια με εκείνα που τρώει με τους συνεργάτες του. Τέλος, έχει δεσμευθεί ότι θα «καταλάβει» κάποιους από τους δημόσιους χώρους με τη δουλειά του, και η αρχή έγινε τον χειμώνα, όταν τοποθέτησε 24 μεγάλα κομμάτια πάγου από τη Γροιλανδία μπροστά στη είσοδο του μουσείου ως σχόλιο για τις επιπτώσεις από την αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη.
Διάρκεια έκθεσης 11/7-5/1/2020.