Στα λόγια και στη σκέψη του Στρατηγού Μακρυγιάννη στράφηκε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (ΕΑΜ) για την πρώτη από μία σειρά ειδικών θεματικών εκθέσεων που θα διοργανώσει τιμώντας την επέτειο των 200 χρόνων από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821. Η γνωστή του ρήση «Δι’ αυτά πολεμήσαμεν» κι η προτροπή προς τους στρατιώτες να σεβαστούν την αρχαία ιστορία της χώρας, γίνεται ο τίτλος της ομώνυμης έκθεσης που σε λίγες ημέρες ανοίγει τις πόρτες της για το κοινό. Η σχέση των αρχαιοτήτων με την Επανάσταση και ο ρόλος που έπαιξαν στην αφύπνιση της εθνικής συνείδησης των αγωνιστών της ελευθερίας αποτελεί τον κεντρικό άξονα του μουσειολογικού αφηγήματος.
Οι τρεις αίθουσες όπου συνήθως στεγάζονται οι περιοδικές εκθέσεις έχουν βαφτεί σε σκούρο γκρι χρώμα, που διακόπτεται μόνον από δύο μεγάλες οθόνες οι οποίες προβάλλουν ψηφιακά εικόνες της ελληνικής φύσης, τοπία της προεπαναστατικής Ελλάδας έτσι όπως την «είδαν» οι ζωγράφοι του 19ου αιώνα. Η ομοιομορφία του χώρου μαζί με τον σωστό φωτισμό αναδεικνύουν τα εκθέματα και καθιστούν πλήρως ευανάγνωστα τα εμπεριστατωμένα κείμενα που τα συνοδεύουν. Αυτός ο λιτός σχεδιασμός –«δωρικό» τον χαρακτήρισε η δρ Μαρία Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου, διευθύντρια του ΕΑΜ στη χθεσινή πρώτη ξενάγηση που έγινε από την ίδια προς την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, τον γενικό γραμματέα Πολιτισμού Γεώργιο Διδασκάλου και τους δημοσιογράφους– εξυπηρετεί απόλυτα τον σκοπό της έκθεσης, η οποία εστιάζει στην κατανόηση της ιστορικής σημασίας των αρχαιοτήτων στη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας του νέου ελληνικού κράτους. Η έλλειψη εντυπωσιακής σκηνογραφίας ισοφαρίζεται για τον επισκέπτη από την παιδευτική αξία μιας διαφορετικής περιήγησης στα βήματα του 1821, έτσι όπως μας τη διηγείται η ομάδα των ειδικών του ΕΑΜ, που εργάστηκαν με επιμέλεια σχεδόν δύο χρόνια για αυτόν το σκοπό.
Ο λιτός σχεδιασμός της έκθεσης φωτίζει εκλεκτικά τη συνύπαρξη του αρχαίου κόσμου με τη νεότερη εποχή.
Είκοσι έξι επιλεγμένες αρχαιότητες από τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου παρουσιάζονται σε έναν εκλεκτικό «διάλογο» με είκοσι έξι νεότερα έργα του 18ου και 19ου αιώνα, στην πλειονότητά τους από Ευρωπαίους δημιουργούς – τα τελευταία αποτελούν προσωρινά δάνεια από άλλες συλλογές. Στο πρώτο μέρος της έκθεσης παρατίθενται πληροφορίες και τεκμήρια για τα επαναστατικά κινήματα που προηγήθηκαν του 1821, καθώς και για την ιδεολογική προετοιμασία του Αγώνα, κατά την οποία οι αναφορές στην ιστορική συνέχεια του έθνους, αποτέλεσαν σταθερή συνιστώσα. Το δεύτερο μέρος σχολιάζει το φαινόμενο της διαρπαγής αρχαιοτήτων, ως μία από τις όψεις με τις οποίες η αρχαιοφιλία επέδρασε μεν στη γνωριμία της Δύσης με την ελληνική αρχαιότητα προεπαναστατικά, αλλά είχε ολέθριες επιπτώσεις για την ακεραιότητα των μνημείων.
Το τρίτο μέρος εστιάζει στον φιλελληνισμό και στην προσπάθειά του να ευαισθητοποιήσει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, δίνοντας έμφαση στο αρχαιοελληνικό παρελθόν της χώρας, και το τέταρτο παρουσιάζει τη μέριμνα των Ελλήνων ήδη από την επαναστατική περίοδο να δημιουργήσουν τους θεσμούς που θα διαφυλάξουν και θα προστατεύσουν τα αρχαία μνημεία. Η έκθεση ολοκληρώνεται με τη θεϊκή μορφή της Νίκης, εμβληματικό σύμβολο του επιτυχούς Αγώνα, την πρώτη από τις φτερωτές κόρες της Στύγας που θα διατρέξουν και τις επόμενες επετειακές δράσεις του μουσείου.
Εγκαίνια: 12/2.