Oταν τον περασμένο Οκτώβριο διοργανώθηκε, για τέταρτη χρονιά στο Πεκίνο, από το Μουσείο Παλατιού και το Ιδρυμα Διατήρησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Απαγορευμένης Πόλης το Taihe Forum («Κ», 19/11/2019), με εκπροσώπους 16 χωρών, οι οποίοι ασχολήθηκαν με τους υψηλούς κινδύνους υποβάθμισης ή και αφανισμού που διατρέχει η παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά από τις επιπτώσεις της τρομοκρατίας, τη δράση του ISIS στη Μέση Ανατολή, τις πολεμικές συρράξεις, τους βανδαλισμούς, αλλά και την κλιματική αλλαγή, κανείς δεν περίμενε ότι, λίγους μήνες αργότερα, η νέα απειλή θα ονομαζόταν κορωνοϊός.
Ενας ισχυρός ιός, που θύμισε την επιδημία του SARS το 2003. Μόνο που τώρα τα πράγματα είναι χειρότερα. Οσο οι επιστήμονες εργάζονται εξαντλητικά για να εμποδίσουν την εξάπλωση του κορωνοϊού και οι ερευνητές να ετοιμάσουν το εμβόλιο, η Κίνα μέσα σε όλα τα μεγάλα προβλήματα της επιδημίας είναι αντιμέτωπη και με τις συνέπειες στις πολιτιστικές ανταλλαγές. Μεγάλες εικαστικές διοργανώσεις ματαιώνονται, εγκαίνια μουσείων, εκθέσεων και καλλιτεχνικών δράσεων ακυρώνονται μέχρι νεωτέρας, χώροι πολιτισμού κλείνουν, ιδίως ό,τι σχεδιάζεται σε πόλεις κοντά στη Γουχάν. Ακόμη και η Απαγορευμένη Πόλη έκλεισε, ενώ στο Χονγκ Κονγκ οι προγραμματισμένες για τον Μάρτιο διοργανώσεις σύγχρονης τέχνης Art Basel και Art Central ματαιώθηκαν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται οικονομικά.
Τον Απρίλιο επρόκειτο να υπογραφεί ένα σημαντικό μνημόνιο συνεργασίας της χώρας μας με την Ακαδημία Dunhuang, που βρίσκεται στην επαρχία Gansu. «Η Ακαδημία αυτή είναι ένας από τους σπουδαιότερους αρχαιολογικούς χώρους στη βορειοδυτική Κίνα, διότι εκεί συναντήθηκαν τέσσερις πολιτισμοί: κινεζικός, ινδικός – βουδιστικός, ελληνιστικός, ισλαμικός», λέει στην «Κ» η διευθύντρια του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης, Δέσποινα Ζερνιώτη. Εκεί βρίσκονται τα σπήλαια Μογκάο ή σπήλαια των Χιλίων Βουδών, τα οποία σχηματίζουν ένα σύστημα 492 ναών 25 χλμ. νοτιοανατολικά από το κέντρο του Ντουνχουάνγκ. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η υπογραφή του μνημονίου αυτού, διότι «σε εκείνο το μέρος έγινε η συνάντηση και η αλληλεπίδραση του ελληνοκινεζικού πολιτισμού». Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη θεωρεί πως το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης στην Κέρκυρα πρέπει να είναι εταίρος στο μνημόνιο συνεργασίας. Αλλά ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί αν θα υπογραφεί τη συγκεκριμένη ημερομηνία και ποιος θα μεταβεί στην Κίνα.
Για το επόμενο δίμηνο υπάρχουν και άλλες δεσμεύσεις μεταξύ των δύο χωρών. Τέσσερις εκθέσεις της ελληνοκινεζικής συνεργασίας έως το τέλος του 2020 και μία που ετοιμάζεται για το 2021. Διοργανώσεις που τελούν σε στάση αναμονής.
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, παρ’ όλα αυτά, συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις με το Εθνικό Μουσείο του Πεκίνου για τις «Αμέτρητες όψεις του Ωραίου». Μπορεί οι εκπρόσωποί του να μη μεταβούν τον Μάρτιο στο Πεκίνο όπως είχε προγραμματιστεί, όμως «ο κορωνοϊός δεν μεταφέρεται από το Ιντερνετ», λέει στην «Κ» η διευθύντρια του πρώτου μουσείου της χώρας, Μαρία Λαγογιάννη. «Εμείς συνεχίζουμε τη συνεργασία μας με την Κίνα, το Εθνικό Μουσείο του Πεκίνου για τις “Αμέτρητες όψεις του Ωραίου” αλλά και με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, για την περιοδική έκθεση με θέμα τον Κομφούκιο και τον Σωκράτη – ένας διάλογος δύο αρχαίων πολιτισμών. Επικοινωνούμε για την προετοιμασία».
Ακόμη κι αν ακυρωθούν οι εκθέσεις στις ημερομηνίες που έχουν καθοριστεί, θα πραγματοποιηθούν αργότερα. Οσο για τους Κινέζους εκπροσώπους των μουσείων, εργάζονται από το σπίτι μέσω του Διαδικτύου. Η ελληνική αποστολή δεν θα αναχωρήσει τον Μάρτιο και οι συζητήσεις προχωρούν μέσω του Διαδικτύου για τις διοικητικές διαδικασίες.
Το υπουργείο Πολιτισμού προγραμματίζει και την παρουσίαση της έκθεσης «Οι Eλληνες. Από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο» («Τhe Greeks: Agamemnon to Alexander the Great»), που έχει εντυπωσιάσει το διεθνές κοινό σε άλλα ταξίδια της στο εξωτερικό. Η συμφωνία των δύο πλευρών είναι να παρουσιαστεί στο Capital Museum, όπου οι Κινέζοι είχαν δει και το ναυάγιο των Αντικυθήρων.
Η τέταρτη έκθεση, που τελεί και αυτή σε στάση αναμονής, σχεδιάζεται το φθινόπωρο και αποτελεί συνεργασία του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) με το Εθνικό Μουσείο Μετάξης της Κίνας, μετά το σύμφωνο συνεργασίας στο Χανγκτσόου της Κίνας. Προηγήθηκε η έκθεση «Η παράδοση συναντά τη μόδα», στο Μουσείο Μετάξης του Ιδρύματος στο Σουφλί, και τώρα ετοιμάζεται να σταλεί από την ελληνική πλευρά έκθεση για το ελληνικό μετάξι.
Οι ελληνικές εκθέσεις
Η πρεσβεία της Ελλάδας στην Κίνα (πρέσβης ο κ. Γεώργιος Ηλιόπουλος), σύμφωνα με ανακοίνωσή της στις 13/2, συστήνει στους Ελληνες πολίτες να «περιορίσουν τις μετακινήσεις τους προς την Κίνα στις απολύτως αναγκαίες, δεδομένου ότι, πλην του κινδύνου νόσησης, αναμένεται να αντιμετωπίσουν σημαντικές δυσκολίες στις συγκοινωνίες και στην καθημερινότητά τους». Επιφυλακτικό από την πλευρά του είναι το υπουργείο Πολιτισμού, που δεν πρόκειται να θέσει στελέχη του σε κίνδυνο, με τα προγραμματισμένα ταξίδια στο Πεκίνο, και εξετάζει νέες ημερομηνίες για τις διοργανώσεις. Θυμίζουμε ότι εκτός από τις τρεις δικές του εκθέσεις που ετοιμάζει για την τρέχουσα περίοδο, σχεδιάζει μία ακόμη στο NAMOC (στο Εθνικό Μουσείο της Σύγχρονης Τέχνης) για το 2021, με την ευκαιρία της επετείου των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση και των 100 ετών από την ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Μέσα σε αυτό κλίμα, της αβεβαιότητας, απ’ όλα όσα προκαλεί καθημερινά ο κορωνοϊός στην Κίνα, το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης εξετάζει πρόταση του Wang Chao, cultural Attaché της πρεσβείας της Κίνας, για έκθεση της ταλαντούχου ζωγράφου Nie Yuehua στην Κέρκυρα.