Η ιδέα μιας υβριδικής προσέγγισης της μνήμης, μέσα από θραύσματα και επανασυνθέσεις, διατρέχει το στοχαστικό εικαστικό έργο του Βασίλη Ζωγράφου.
Εικαστικός με έργο αναγνωρίσιμο και με σαφείς φιλοσοφικές αναγνώσεις του χρόνου αλλά και της φόρμας, ο Βασίλης Ζωγράφος εκθέτει μια νέα ενότητα στην αίθουσα τέχνης της Ελευθερίας Τσέλιου (Eleftheria Tseliou Gallery, Ηρακλείτου 3, Κολωνάκι). Ηταν μία από τις εκθέσεις που ήταν έτοιμη για εγκαίνια ακριβώς στο νήμα του λοκντάουν, τον περασμένο Μάρτιο, και που τώρα εκτείνεται στον θερινό χρόνο της εικαστικής Αθήνας.
Ο Βασίλης Ζωγράφος παρουσιάζει εικαστικά έργα και μικρογλυπτικές συνθέσεις, αντλώντας από μία ευρεία αρχαιολογική δεξαμενή, αποσπώντας κεφαλές, σώματα, μέλη, και σε κενό χώρου προχωρεί σε νέες αναγνώσεις αυτόνομες της αρχαιολογικής καταγωγής, ελεύθερες σε πτήσεις σε μετέωρο χρόνο. «Στα ζωγραφικά έργα, τα αρχαιολογικά αντικείμενα είτε πρόκειται για θραύσματα είτε για ολόκληρα ειδώλια αντιμετωπίζονται ως ολοκληρωμένα γλυπτά σύμφωνα με τη διαμορφωμένη τρέχουσα αισθητική και αναρτώνται ζωγραφικά απαλλαγμένα από την ιστορική τους αξία», λέει ο Βασίλης Ζωγράφος. «Η τελική σύνθεση είναι ένα ζωγραφικό κολάζ όπου μέσω των αισθητικών ανατροπών και της δημιουργίας ανοίκειων εικόνων, ο θεατής μπορεί να ανασκάψει πιο προσωπικά ζητήματα».
Το στήσιμο της έκθεσης, με ανάσες, παύσεις και ευρηματικές λύσεις, όπως η ανάρτηση μεγάλων διαστάσεων ζωγραφικών έργων σε χαρτί με την ψευδαισθητική εντύπωση ενός λάβαρου ή ενός πανό, γεννά τον ζητούμενο ψυχικό προθάλαμο. Με ξεναγό την Ελευθερία Τσέλιου μιλάμε για τη χρωματική επεξεργασία του φόντου, σε απροσδόκητα μονοχρωματικά μοβ ή λαδί και για την επιλογή αμφίσημων μελών από αρχαία γλυπτά, που οδηγούν σε ερμηνείες ταυτότητας και θνητότητας.
Τα μικρογλυπτά ο δημιουργός τους τα χαρακτηρίζει κεραμικά assemlages, με βάση κοινά αρχαία θραύσματα.
Στα μικρογλυπτά, που ο Βασίλης Ζωγράφος χαρακτηρίζει κεραμικά assemblages, με βάση κοινά, «ευτελή» αρχαία θραύσματα, «πέρα από την όποια αρχαιολογική τους αναφορά είναι», όπως λέει ο ίδιος, «μια αφορμή για μια νέα σύνθεση, ένα νέο διάλογο». Υπάρχει «διάθεση συμβολικού παιχνιδιού». «Μέσα από μια μακρά συγκατοίκηση με τα θραύσματα της προσωπικής μου συλλογής στο εργαστήριο, το σχήμα, το υλικό και η υφή του κάθε ενός συνδιαλέγεται με τα υπόλοιπα με σκοπό να σχηματίσει ξανά μια καινούργια ολότητα ικανή να ξανασυστηθεί στον θεατή», λέει ο Βασίλης Ζωγράφος. «Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η τεχνική της συγκόλλησης, αφού δεν χρησιμοποιώ κάποιο είδος κόλλας αλλά τεχνικές κεραμικής, ψησίματος και υαλώματος ώστε να επιτύχω όσο το δυνατόν ένα νέο γλυπτικού τύπου αποτέλεσμα».
Δεν υπάρχει ίχνος αρχαιοπρέπειας ή ακαδημαϊσμού, αλλά ούτε και διάθεση εσκεμμένης αποδόμησης. Μπροστά στα έργα του Βασίλη Ζωγράφου αισθάνομαι τη βαθιά, καταγωγική σχέση με το αρχαίο ίζημα της μνήμης και της ανάγκης της μορφής για εκ νέου σύσταση. Στέκομαι σε αυτήν την «προγονική φαινομενολογία και τη νέα της ποιητική έκφανση», όπως τη χαρακτηρίζει η Θάλεια Στεφανίδου, στο κείμενό της για την έκθεση του Βασίλη Ζωγράφου. «Αυτή η ζωγραφική αναπαραγωγή με τα αρχαιοελληνικά, κυρίως γυναικεία ειδώλια από τερακότα μαζί με αγαλματίδια μικρών ζώων κι ερμαφρόδιτων όντων, ακόμη μαζί με αναθηματικές ή επιτύμβιες στήλες, (…) παράγει μία σκηνογραφία “βουβής συνομιλίας” και ησυχίας που φαίνεται να δημιουργεί μία αόριστη, αλλά δυναμική συνοχή γειτνιάσεων», γράφει.
Ο ποιητικός κόσμος του Βασίλη Ζωγράφου απλώνεται, ριζώνει, ζητεί εκ νέου οριοθέτηση του αφανούς, του κρυπτικού, του διαρκώς μεταλλασσόμενου.