Στις «Στενές επαφές 3ου τύπου», οι επιστήμονες επικοινωνούν με τους εξωγήινους μέσω ενός «μουσικού κώδικα», ενώ ο Κιούμπρικ επένδυσε το «2001, Η Οδύσσεια του Διαστήματος» με έργα κλασικών συνθετών.
Αν μπορούσαμε να μετατρέψουμε σε νότες τους μαθηματικούς τύπους που καθορίζουν τις τροχιές των ουράνιων σωμάτων, τότε θα ακούγαμε την κοσμική μουσική, υποστήριζε η θεωρία της «αρμονίας των σφαιρών» των Πυθαγορείων. Σαφώς επηρεασμένος, ο Πλάτωνας αναφέρεται στις αρμονικές σχέσεις μεταξύ των αριθμών και ο Κικέρων στον ήχο που παράγει η κίνηση των πλανητών. Μολονότι το ανθρώπινο αυτί αδυνατεί να αντιληφθεί τις μελωδίες των άστρων –πάντα σύμφωνα με τους αρχαίους φιλοσόφους–, οι συνθέτες ποτέ δεν έπαψαν να προσπαθούν να τις ανασυνθέσουν, ή έστω να εκφράσουν μέσω της μουσικής τα συναισθήματα, που τους ενέπνεε η θέα του έναστρου ουρανού και η αδυναμία του ανθρώπου να συλλάβει το μεγαλείο του σύμπαντος. Ακόμα και στην εποχή της «απομυθοποίησης» –συνέπεια της προόδου στα πεδία της αστρονομίας και της αστροφυσικής–, η σχέση του Διαστήματος με τη μουσική, και ιδιαίτερα με τη συμφωνική, παραμένει ισχυρή, κάτι που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στον κινηματογράφο: Στις «Στενές επαφές τρίτου τύπου» του Στίβεν Σπίλμπεργκ, οι επιστήμονες προσπαθούν να επικοινωνήσουν με τους εξωγήινους χρησιμοποιώντας έναν «μουσικό κώδικα», ενώ ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ επέλεξε να επενδύσει σκηνές από το «2001, Η Οδύσσεια του Διαστήματος» με συνθέσεις των Γιόχαν Στράους, του Ρίχαρντ Στράους και του Γκιέργι Λίγκετι.
Γύρω από αυτήν ακριβώς τη σχέση περιστρέφεται η πρωτοποριακή σύμπραξη της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης και του Κέντρου Διάδοσης Επιστημών και Μουσείου Τεχνολογίας «Noesis», που απευθύνεται τόσο σε μαθητές Δημοτικού όσο και στο ευρύ κοινό όλων των ηλικιών. Το Σάββατο 25 Ιανουαρίου και το Σαββατοκύριακο 1 και 2 Φεβρουαρίου, οι επισκέπτες του «Noesis» θα έχουν τη δυνατότητα, με το ίδιο εισιτήριο, να παρακολουθήσουν μία προβολή στον θόλο του Πλανηταρίου και μία ταινία στη γιγαντοοθόνη του Κοσμοθεάτρου, να περιηγηθούν στο Μουσείο Τεχνολογίας και να ολοκληρώσουν το νοητό «Ταξίδι στο Διάστημα» με το ειδικά σχεδιασμένο μουσικό πρόγραμμα της ΚΟΘ, υπό τη διεύθυνση του Ταϊβανέζου αρχιμουσικού Paul Chiang. Το ίδιο «πακέτο», με την προσθήκη μιας ζωντανής επιστημονικής παρουσίασης, θα απολαύσουν και οι σχολικές ομάδες που θα επισκεφθούν το Κέντρο στις 24, 28 και 31 Ιανουαρίου.
Για μικρούς και μεγάλους
Αν και διαρκεί μόλις 45 λεπτά, έτσι ώστε να είναι κατάλληλη και για τα παιδιά, η συναυλία αποκλείεται να απογοητεύσει τους μικρούς και μεγάλους μουσικόφιλους, καθώς περιλαμβάνει ένα αφιέρωμα στο σάουντρακ της τηλεοπτικής και κινηματογραφικής σειράς «Star Trek», αλλά και αποσπάσματα από τους «Πλανήτες» του Gustav Holst. Γραμμένη τη δεκαετία του 1910, η δημοφιλής σουίτα του Αγγλου συνθέτη αποτελείται από επτά μέρη, το καθένα εκ των οποίων αντιστοιχεί σε έναν πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Από το σύνολο απουσιάζει ο Πλούτωνας, που δεν είχε ακόμα ανακαλυφθεί, όπως επίσης και η Γη, αφού ο Holst άντλησε έμπνευση όχι από την αστρονομία, αλλά από την αστρολογία. Ετσι, οι συνθέσεις του αντανακλούν τα συναισθήματα και τις έννοιες, που ο ίδιος συσχέτιζε με τον αντίστοιχο αστρολογικό πλανήτη. Η μουσική δένει αρμονικά με τις πέντε ταινίες του Πλανηταρίου, μεταξύ των οποίων θα κληθούν να επιλέξουν όσοι προμηθευτούν το ενιαίο εισιτήριο των 15 ευρώ. Οι δύο πρώτες, «Διαστημική αποστολή 101» και «Διαστημική αποστολή 201», περιλαμβάνουν ζωντανές παρουσιάσεις για τους αστερισμούς και τα ουράνια σώματα, η «Οαση στο Διάστημα» ταξιδεύει τους θεατές στο Ηλιακό Σύστημα και πέρα από αυτό προς αναζήτηση νερού, το «Ταξίδι στο άπειρο» εστιάζει στο παρόν και το παρελθόν της επιστημονικής έρευνας για τη χαρτογράφηση του Διαστήματος, ενώ τα «Θαύματα του Σύμπαντος» έχουν ως χρονική αφετηρία τη γέννηση του κόσμου, δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Παράλληλα, το τρισδιάστατο φιλμ «Ο Δαρβίνος και το μυστήριο της φύσης», που προβάλλεται στο Κοσμοθέατρο, έχει επενδυθεί μουσικά από τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βουδαπέστης.
Η σύμπραξη της ΚΟΘ με το «Noesis» προέκυψε χάρη σε μία πρωτοβουλία του τελευταίου με σκοπό το «άνοιγμα» σε άλλους πολιτιστικούς φορείς της Θεσσαλονίκης, εξηγεί ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος, Θανάσης Κοντονικολάου. «Η ΚΟΘ κάνει μία μεγάλη προσπάθεια για να προσεγγίσει τις νεαρές ηλικίες», συνεχίζει. Aπ’ την πλευρά του, ο διευθυντής της ΚΟΘ, Αλέξανδρος Μυράτ, περιγράφει το «Noesis» ως ένα «κόσμημα» της πόλης, επιβεβαιώνοντας ότι η Ορχήστρα επιδιώκει να κερδίσει το κοινό της Θεσσαλονίκης, που ενδεχομένως «φοβάται την κλασική μουσική», και ιδιαίτερα τους νέους. Τα αφιερώματα στη μουσική από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, όπως τo σάουντρακ του «Star Trek», είναι ιδανικά για την προσέλκυση «νέου κόσμου στη συμφωνική μουσική», υπογραμμίζει. Οσο για την επιλογή του Paul Chiang, πρόκειται για έναν «από τους αγαπημένους αρχιμουσικούς της Ορχήστρας» και τον «πιο ενδεδειγμένο» για τα συγκεκριμένα έργα, καταλήγει.
Οι συναυλίες της ΚΟΘ για το ευρύ κοινό θα πραγματοποιηθούν στις 25 Ιανουαρίου και 1-2 Φεβρουαρίου στο «Νoesis» (6ο χλμ. Θεσσαλονίκης – Θέρμης, τηλ. 2310-483.000). Οι θέσεις είναι περιορισμένες. Επισκέψεις για σχολικές ομάδες στις 24, 28 και 31 Ιανουαρίου.