ΛΕΥΚΩΣΙΑ-ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Η ανάκαμψη δεν έρχεται ποτέ ξαφνικά. Προηγούνται πάντοτε σημάδια που προοικονομούν τη θετική εξέλιξη. Και τα εγκαίνια ενός καινούργιου μουσείου στη Λευκωσία είναι, αναμφισβήτητα, τέτοιος οιωνός.
Η αποπεράτωση και η λειτουργία της λαμπρής Πινακοθήκης Λεβέντη που άνοιξε τις πόρτες της το περασμένο Σαββατοκύριακο, αναδεικνύει μια σειρά από παράγοντες, cold hard facts αγγλιστί, που μας δείχνουν γιατί η Κύπρος θα συνέλθει γρηγορότερα από την Ελλάδα.
Ας ξεκινήσουμε από τον θεμέλιο λίθο. Οι ισχυροί οικονομικά Κύπριοι έχουν αναμφισβήτητα αναλάβει το χρέος να στηρίξουν το νησί στις δύσκολες ώρες του. Η οικογένεια Λεβέντη, από τις πλέον ευκατάστατες της Λευκωσίας, παρά την οικονομική κρίση συνεχίζει αποφασιστικά την παράδοση ευποιίας που ξεκίνησε ο Αναστάσιος Γ. Λεβέντης. Δεν είναι η μόνη. Και άλλες σημαντικές οικογένειες έχουν δρομολογήσει έργα πνοής, όπως λ.χ. η βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου» σε σχέδια Ζαν Νουβέλ, που θα είναι έτοιμη σε λίγο καιρό στην Πανεπιστημιούπολη.
Επιστροφή στην κοινωνία
Οι φιλανθρωπικές αυτές δράσεις είναι απολύτως στοχευμένες στη δοκιμαζόμενη κυπριακή κοινωνία. Χάρις στους πόρους του Ιδρύματος Λεβέντη, ανοικοδομήθηκε στην καρδιά της πόλης ένα εξαιρετικής αισθητικής κτίριο, φιλικό προς το περιβάλλον, εξοπλισμένο με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Προικίστηκε με μια ζηλευτή συλλογή που αριθμεί εκατοντάδες έργα –πίνακες του Ρενουάρ, του Σαγκάλ, του Γκρέκο, του Καναλέτο αλλά και του Βολανάκη, του Μόραλη, του Κάνθου και του Διαμαντή– τα οποία πέρασαν από την ιδιωτική σφαίρα στη δημόσια. Κοινώς, ένα μεγάλο μέρος του πλούτου, επιστρέφει ως ευεργεσία για να επιμορφώσει αισθητικά τις μελλοντικές γενεές.
Το επιτελείο που ανέλαβε την υλοποίηση του μουσείου (αρχιτέκτονες, μουσειολόγοι, ιστορικοί τέχνης, διοικητικοί) φρόντισε έτσι ώστε όλα να είναι σχεδιασμένα στα μέτρα του θεατή. Με επικεφαλής τη διευθύντρια Λουκία Λοΐζου – Χατζηγαβριήλ, η ομάδα δουλεύει σαν δεμένη οικογένεια.
Η Πινακοθήκη είναι καινούργια αλλά καθόλου ψυχρή, το στήσιμο των έργων είναι εύληπτο, οι χώροι είναι απολύτως φιλόξενοι, το προσωπικό είναι εκπαιδευμένο και με αίσθηση αφοσίωσης σε έναν υψηλό σκοπό. Ολα γίνονται χαμηλόφωνα, ταπεινά και αποτελεσματικά.
Καύχημα
Και πώς να μην είναι η Πινακοθήκη το νέο καύχημα της Λευκωσίας; Το κτίριο λειτουργεί με γεωθερμική ενέργεια. Η πρόσοψη είναι επενδεδυμένη με μια ανοιχτόχρωμη πέτρα που θυμίζει τον κυπριακό πωρόλιθο, η οποία ήρθε από την Παλαιστίνη.
Μια ολόκληρη αίθουσα έχει διαμορφωθεί όπως ακριβώς ήταν το σαλόνι του Α.Γ. Λεβέντη στο Παρίσι, με τις βιβλιοθήκες, τα έπιπλα και τους εξαιρετικούς πίνακες που αγόραζε σε δημοπρασίες. (Και πάλι η ιδιωτική σφαίρα περνάει στη δημόσια με γενναιοδωρία).
Μέσα σε ένα περιβάλλον στους θερμούς τόνους του μπεζ, οι πίνακες λάμπουν σαν μικρά διαμάντια στους τοίχους. Με σωστό φωτισμό και τις ευφυείς καινοτομίες (όπως οι συρόμενες επιφάνειες που προστατεύουν τις ελαφρές ύλες, που επινόησε η αρχιτέκτων Σόνια Χαραλαμπίδου – Διβάνη), η συλλογή είναι ένα συνοπτικό αλλά ενδιαφέρον αφήγημα 400 ετών εικαστικής δημιουργίας, που συγκεντρώνει 800 ευρωπαϊκά, ελληνικά και κυπριακά έργα τέχνης. Η παρουσίαση είναι σπονδυλωτή με θεματικές ενότητες τις οποίες επιμελήθηκαν η Εβίτα Αράπογλου, η Μυρτώ Χατζάκη και η Ελένη Σ. Νικήτα.
Τα δάπεδα με το ξανθό ξύλο douglas fir, σε κάνουν να αισθάνεσαι τόσο οικεία που θα έβγαζες τα παπούτσια σου. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα είναι και αυτά προορισμένα για να φέρουν τα παιδιά κοντά στην Πινακοθήκη.
Δίπλα ακριβώς από το μουσείο έχει ανεγερθεί κτίριο κατοικιών, στο ισόγειο του οποίου λειτουργεί το εστιατόριο και η καφετέρια του μουσείου. Η οικονομική βιωσιμότητα της Πινακοθήκης ήταν άλλωστε μέρος του αρχικού σχεδιασμού. Ετσι υπάρχουν εξαρχής πόροι, γεγονός που επιτρέπει να είναι το εισιτήριο σε πολύ χαμηλή τιμή.
Αισιοδοξία
Η Πινακοθήκη Λεβέντη στη Λευκωσία δεν είναι ο μόνος κούκος που θα φέρει την άνοιξη. Οποιον Κύπριο και να ρωτήσεις, θα σου πει: «Παλεύουμε. Και θα συνέλθουμε. Γρήγορα…».