ΒΕΝΕΤΙΑ. «Μια έκθεση για την αρχιτεκτονική. Οχι για τους αρχιτέκτονες». Ιδού το σύνθημα της φετινής Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, που θεωρείται η διοργάνωση με τη μεγαλύτερη επιρροή διεθνώς, δίνοντας κάθε φορά τον τόνο για το πνεύμα των καιρών μας. Και η φράση αυτή, που ανήκει στην πιο επιδραστική ίσως μορφή της αρχιτεκτονικής σήμερα, τον Ρεμ Κούλχας που θα είναι και ο επιμελητής της, μαρτυρά μια σαφέστατη αλλαγή πλεύσης.
Μέχρι τώρα βλέπαμε μακέτες με οικοδομήματα φαραωνικού μεγέθους και χαρακτήρα και την υπογραφή των αρχιτεκτόνων σταρ ή ανεδαφικά πρότζεκτ που έδειχναν εντυπωσιακά στο χαρτί αλλά δεν θα κτίζονταν ποτέ. Τώρα, η βαρύτητα πέφτει στα θεμελιώδη (τα «Fundamentals» όπως είναι και ο τίτλος της Μπιενάλε), το μπαλκόνι, το στηθαίο, τις σκάλες, την πόρτα κ.λπ. Τα στοιχειώδη μέρη ενός κτιρίου που προδιαγράφουν τόσο τη φυσιογνωμία του όσο και τη ζωή των ανθρώπων μέσα σε αυτό. Γνωστός τόσο από το έργο του όσο και από τη μανία του για έρευνα, ο Κούλχας θέλει να μπει στην ουσία του πράγματος στο αφιέρωμα που εγκαινιάζεται στις 7 Ιουνίου και θα διαρκέσει μέχρι και τις 23 Νοεμβρίου.
Ο Ολλανδός παραχώρησε μια συνέντευξη στην εφημερίδα Guardian για την έκθεση, που έχει χαρακτηριστεί η πιο πολυαναμενόμενη Μπιενάλε, από τη δεκαετία του 1980, όταν ο ίδιος συμμετείχε ως ανερχόμενος αρχιτέκτων. Για πρώτη φορά, μάλιστα, οι εθνικές συμμετοχές στα Τζαρντίνι θα έχουν ένα κοινό θέμα εργασίας με τίτλο: «Αφομοιώνοντας τον Μοντερνισμό 1914 – 2014». Σε κάθε εθνικό περίπτερο θα βλέπουμε περιπτωσιολογικά πώς οι βασικές αρχές ενός κινήματος βρήκαν την εφαρμογή τους σε κάθε τόπο. Την πρόταση της Ελλάδας επωμίστηκε ο καθηγητής Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού Γιάννης Αίσωπος με βασικό άξονα μία σύνθετη ανάγνωση του ελληνικού τοπίου μέσα από την τουριστική ανάπτυξη («Tourism Landscapes: Remaking Greece»).
Στο Αρσενάλε θα υπάρχει η μεγάλη έκθεση, Monditalia. Ο Κούλχας την περιγράφει ως ένα πορτρέτο της Ιταλίας όχι μόνο με βάση την αρχιτεκτονική αλλά τον κινηματογράφο, τη μουσική, τον χορό και το θέατρο. Και στην κεντρική αίθουσα των Τζαρντίνι θα υπάρχει ένα αφιέρωμα, ως Wunderkammer, το οποίο θα εστιάζει στα προαναφερθέντα θεμελιώδη στοιχεία της αρχιτεκτονικής. «Αν δεν υπήρχε το μπαλκόνι, ο κόσμος μας θα ήταν διαφορετικός» λέει ο Ολλανδός αρχιτέκτων, συμπληρώνοντας: «Πριν από μερικά χρόνια νομίζω ότι δεν θα είχα ποτέ την ιδέα για μια τέτοια έκθεση, εξερευνώντας την ιστορία των πραγμάτων αυτών. Δίνοντας την προσοχή μας σε αυτά τα απλά στοιχεία και την εξέλιξή τους μέσα στον χρόνο είναι σαν να βλέπει κανείς μέσα από το μικροσκόπιο ένα νέο είδος».