«Η αρχαιολόγος» του Κίμωνα Τσακίρη βγήκε ήδη από χθες στις αίθουσες, για να ταξιδέψει το κοινό σε μια άγνωστη περιοχή και στον πολιτισμό της, προτού χαθεί στον βυθό της τεχνητής λίμνης του Ιλαρίωνα στη Δυτική Μακεδονία. Η ταινία σκιαγραφεί το πορτρέτο της αρχαιολόγου Γεωργίας Καραμήτρου-Μεντεσίδη που αγωνίστηκε να διασώσει τα απομεινάρια πολιτισμών από τη Νεολιθική εποχή ώς την πρώιμη εποχή του Σιδήρου προτού τα νερά του φράγματος σκεπάσουν τα πάντα το καλοκαίρι του 2012.
Ο φακός ζουμάρει στα χέρια που σκαλίζουν το χώμα σε εκτεταμένες νεκροπόλεις της Πρώιμης και Μέσης εποχής του Χαλκού δίπλα στον Αλιάκμονα. Παρακολουθεί εργάτες και αρχαιολόγους να συλλέγουν ευρήματα, μπαίνει στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιανής που ασφυκτιούν από τις πλούσιες σοδειές. Ακολουθεί την αρχαιολόγο στα λιγνιτωρυχεία της Κοζάνης και της Πτολεμαΐδας, στο σεληνιακό τοπίο που αφήνουν πίσω τους τα αδηφάγα μηχανήματα της σύγχρονης τεχνολογίας στα έγκατα της γης.
«Δεν ξεχωρίζω το φυσικό από το πολιτισμικό περιβάλλον», διευκρίνιζε ο σκηνοθέτης στη συζήτηση μετά την επίσημη προβολή του στο φεστιβάλ. Αν όμως το ντοκιμαντέρ αποτελεί ντοκουμέντο, «Η αρχαιολόγος» επέλεξε να μη μεταφέρει στο σύνολό του το φυσικό πολιτισμικό περιβάλλον προτού η λίμνη αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά του. Στάθηκε στον θαμμένο (πια) προϊστορικό πολιτισμό του Λογκά, αλλά, για κάποιον που γνωρίζει την περιοχή, προσπέρασε τοπία ανείπωτης ομορφιάς σε βαθιές και απόκρημνες χαράδρες μέσα στα οποία ήταν ενταγμένα και μνημεία της βυζαντινής κληρονομιάς, από τα σημαντικότερα της Δυτικής Μακεδονίας: το ασκηταριό του Αγίου Νικάνορα (14ος αι.) ή τον βυζαντινό ναό της Παναγίας Θεοτόκου Τουρνικίου προτού μετακινηθεί σε ασφαλές σημείο.
Τώρα τα νερά της λίμνης γλύφουν τα θεμέλια του ασκηταριού και ο διώροφος βυζαντινός ναός βρίσκεται 125 μέτρα μακριά από την αρχική του θέση. Η μετακίνηση του ναού, η νέα πρόσβαση στο ασκηταριό, οι αναστηλωτικές επεμβάσεις στα δύο μνημεία ενσωματωμένα στη στενόμακρη λίμνη μήκους 25 χιλιομέτρων έχουν εξαλείψει όλες τις ενθυμήσεις. «Η αρχαιολόγος» είχε την ευκαιρία να τις διατηρήσει με τις μοναδικές εικόνες της κινηματογραφικής βραβευμένης γραφής του Κίμωνα Τσακίρη.