Η δημιουργία της σύγχρονης πόλης των Αθηνών, μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, ξεκίνησε ως μια νεοκλασική αντανάκλαση στα μάτια των Βαυαρών της εποχής. Το καθρέπτισμα του παρελθόντος και του παρόντος της ελληνικής πρωτεύουσας στο φαντασιακό είναι πάντα ένα παιχνίδι ενδιαφέρον και ερεθιστικό για τους ξένους, ακόμα και σήμερα. Αυτή ακριβώς η σύλληψη είναι ο αφηγηματικός άξονας της έκθεσης «Strange Cities» της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, που εγκαινιάστηκε χθες το βράδυ στη Διπλάρειο Σχολή στην πλατεία Θεάτρου. Μόνο που αυτή τη φορά στο ερώτημα του πώς σκαρώνουν την Αθήνα στο μυαλό τους κλήθηκαν να απαντήσουν 24 καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο που δεν είχαν πατήσει ποτέ το πόδι τους εδώ.
Προτιμήθηκαν εικαστικοί που να έχουν στενή σχέση με τη μόδα και τις εφαρμοσμένες τέχνες. Εικονογράφοι, φωτογράφοι, ζωγράφοι, γλύπτες ανταποκρίθηκαν στην πρόκληση, φτιάχνοντας ένα έργο μέσα σε εννέα μήνες, με έναν όρο: να μην αναζητήσουν στοιχεία για την πόλη στο Διαδίκτυο αλλά να στηριχθούν σε ένα «κουτί έμπνευσης» που τους εστάλη από τους επιμελητές της έκθεσης, τους Double Decker (Wilhelm Finger & Μελίτα Σκαμνάκη). Αυτό περιείχε: το τραγούδι «Μια πόλη μαγική» του Μάνου Χατζιδάκι, ένα μουσικό απόσπασμα από την παράσταση «2» του Κωνσταντίνου Βήτα, μία συνταγή για γεμιστά, ένα απόσπασμα από βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη (Η Αθήνα της μιας διαδρομής), ορισμένους ήχους από την πόλη και το ποίημα «Γιασεμί» του Σεφέρη. Κοντολογίς, ερεθίσματα αισθητηριακά, μακριά από την πληροφορία, εγγύτερα στο συναίσθημα. Ποιο είναι το αποτέλεσμα;
Στη χθεσινή πρώτη βόλτα στους μαγικούς χώρους της Διπλαρείου (που λειτουργεί ακόμα ΙΙΕΚ Πληροφορικής στο ισόγειο), εντυπωσιάζεται κανείς από την ελευθερία με την οποία χειρίστηκαν το θέμα οι καλλιτέχνες. Επικρατεί η τεχνική του κολάζ (είναι της μόδας, όπως μας εξήγησε στην ξενάγηση η Μελίτα Σκαμνάκη), αλλά βρίσκει κανείς και ζωγραφική, βίντεο, μεικτές τεχνικές και γλυπτά. Το πιο «σέξι» έργο είναι του Ιάπωνα Amana, που μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια σου μέσα από μια ειδική εφαρμογή iΡad. Προσωπικά ξεχώρισα άλλα δύο έργα: της ανερχόμενης Βραζιλιάνας Φερνάντα Ράπα, η οποία βρήκε έναν τεχνίτη στο Σάο Πάολο που κατασκευάζει κολόνες αρχαιοελληνικού ύφους, αλλά και της Εϊμι Φρεντ από τον Καναδά, που έχει βρει παλαιά καρτ ποστάλ και τα φωτογραφίζει ξανά αφού πρώτα ανοίξει τρύπες με βελόνα και τα τοποθετήσει μπροστά στο φως, μετατρέποντας ανθρώπους και τοπία σε αστερισμούς. Μοιάζει η Αθήνα τους με τη δική μας; Οχι τόσο. Παρελαύνουν όλα τα στερεότυπα: αρχαία, ήλιος, γαλάζιο, διακοπές, χάος. Αλλά υπάρχει και μια ανορθόδοξη προσέγγιση που τα ανατρέπει όλα και τα βάζει σε μια νέα σειρά.
Παράλληλες δράσεις
Το πιο σημαντικό τμήμα της έκθεσης, πέρα από τα έργα, είναι οι παράλληλες δράσεις: μέχρι και τις 28 Ιουνίου που θα διαρκέσει η έκθεση προβλέπονται ξεναγήσεις στην Αθήνα με οδηγό έναν πωλητή του περιοδικού «Σχεδία», συζητήσεις με πρέσβεις ξένων χωρών για το πώς τους φάνηκε η πόλη, εργαστήρια μαγειρικής με τον σεφ Βασίλη Καλίδη, δράσεις για τα αδέσποτα ζώα, στρογγυλό τραπέζι για την Αθήνα των περιηγητών. Πολύ ενδιαφέρον υλικό βρίσκει κανείς και στην ιστοσελίδα του ιδρύματος www.stg.gr.
Η έκθεση θα λειτουργεί καθημερινά από τις 12 το μεσημέρι έως τις 9 το βράδυ στη Διπλάρειο Σχολή (πλατεία Θεάτρου 3) μέχρι τις 28 Ιουνίου. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.