Είδα τις φωτογραφίες του για πρώτη φορά στους τοίχους του γραφείου ενός κοινού μας Ιρακινού φίλου στην Κωνσταντινούπολη. Αντικρίζοντάς τες ένιωσα ένα αόρατο βάρος, αλλά συνάμα και μια ακατανίκητη ελπίδα. Οταν βρέθηκα πάλι στο Σουλεϊμάνιγιε του ιρακινού Κουρδιστάν, τη γενέτειρά του, τα καταφέραμε και γνωριστήκαμε.
Ο Jamal Penjweny είναι ένας πράος στην επιφάνεια άνθρωπος. Αλλά κάτω από την επιφάνεια αυτή υπάρχει ένα διαπεραστικό και επαναστατικό πάθος. Οι φωτογραφίες του έχουν συμμετάσχει σε εκθέσεις και έχουν δημοσιευθεί στις μεγαλύτερες εφημερίδες και περιοδικά στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.
Τα τελευταία δέκα και παραπάνω χρόνια έχει βρεθεί στην πρώτη γραμμή των πολέμων που μαστίζουν το Ιράκ, έχει δει από πολύ κοντά το δράμα των λαών του Ιράκ, έχει φωτογραφίσει όλες τις μεγάλες αλλαγές στην περιοχή. Γλίτωσε από βέβαιο θάνατο όταν το στρατιωτικό ελικόπτερο στο οποίο επέβαινε καταρρίφθηκε από πυρά τζιχαντιστών, απειλήθηκε και εξακολουθεί να απειλείται από ισλαμιστές για τις εικονοκλαστικές του φωτογραφίες και σχόλια. Πάνω απ’ όλα όμως, ο Jamal Penjweny είναι ένας διεισδυτικός παρατηρητής των ανθρώπινων ψυχών, των πόνων τους και των αγώνων τους για ένα καλύτερο αύριο.
Μιλήσαμε για ώρες στο Σουλεϊμάνιγιε. Για την πολιτική κατάσταση στο Ιράκ, για τους τζιχαντιστές, για τις κοινωνικές πιέσεις και τον υπερσυντηρητισμό. Και μιλήσαμε πολύ για το έργο του…
Στη Φαλούτζα
«H συλλογή "Angels of War" (Αγγελοι του πολέμου), είναι αφιερωμένη σε όλους όσοι έχασαν την ζωή τους στον πόλεμο εναντίον των ισλαμιστών τρομοκρατών, σε όλους όσοι σκοτώθηκαν σε επιθέσεις αυτοκτονίας, σε όλους όσοι επέζησαν και ζουν ακόμα».
«Στις φυλακές της Φαλούτζα είχα την ευκαιρία να μιλήσω με μέλη ισλαμικών τρομοκρατικών οργανώσεων που ήταν εκεί φυλακισμένα. Ρώτησα ένα από αυτά γιατί θα αυτοκτονούσε και θα σκοτωνόταν παίρνοντας μαζί του και αθώους ανθρώπους. Μου απάντησε ότι "ο Θεός μας έχει στείλει για να επιβάλουμε δικαιοσύνη και να εξαφανίσουμε το κακό". Τον ρώτησα τι δικαιοσύνη είναι αυτή που σκοτώνει τους αθώους και μου είπε ότι "οι αθώοι πάνε στον Παράδεισο, όσοι δεν είναι αθώοι πάνε στην Κόλαση»". Και σκέφτηκα τότε ότι αν ο Θεός έδινε φτερά στους ανθρώπους και στους πολεμιστές για να φύγουν από τις εμπόλεμες ζώνες θα τους έκανε Αγγελους του Πολέμου…».
Ο Jamal Penjweny εξακολουθεί να βλέπει την πραγματικότητα, όσο απάνθρωπη κι αν είναι, μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Ενός παιδιού που φοβάται, που βλέπει πράγματα που οι μεγάλοι δεν μπορούν ή δεν θέλουν πια να βλέπουν αλλά και που ελπίζει ότι το αύριο μπορεί να είναι καλύτερο.
Ελπίδα
Η συλλογή «Iraq is Flying» αντικατοπτρίζει με πολύ γλαφυρό τρόπο το παιδικό αυτό βλέμμα του φωτογράφου που κινείται πάνω στην αόρατη γραμμή ανάμεσα στην ελπίδα και την ονειρική πραγματικότητα. Την ελπίδα ότι η χώρα του, το Ιράκ, θα μπορέσει μια μέρα να «πετάξει».
Ο Jamal Penjweny είναι ένας κοινωνικός παρατηρητής, ένας φωτογράφος που κινείται στις γκρίζες ζώνες της ψυχολογικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Στη συλλογή του «Saddam is Here», συλλαμβάνει την τόσο πολύπλοκη σχέση των Ιρακινών με τον Σαντάμ Χουσεΐν, ακόμα και μετά την εκτέλεσή του. «Ο Σαντάμ είναι εδώ. Η ιρακινή κοινωνία δεν μπορεί να το ξεχάσει ακόμα και μετά τον θάνατό του γιατί κάποιοι από εμάς ακόμα τον αγαπάμε και οι υπόλοιποι ακόμα τον φοβόμαστε. Η σκιά του Σαντάμ ακολουθεί ακόμα την ιρακινή κοινωνία παντού…».
Η παιδική ψυχή του Jamal Penjweny πηγάζει και από τις παραδόσεις της κουλτούρας του, παραδόσεις τις οποίες καταφέρνει να πραγματευτεί και να τις μετατρέψει σε υπερβατική τέχνη. Οπως στη συλλογή «Without Soul».
«Οταν ήμουν παιδί ζωγράφιζα συχνά ανθρώπους, τοπία, ζώα και άρματα μάχης. Ο,τι έβρισκα γύρω μου. Αλλά στο σπίτι μου έλεγαν ότι δεν είναι σωστό να ζωγραφίζει κανείς εικόνες από ζωντανά όντα γιατί αυτά είναι δημιουργήματα του Θεού και όχι του ανθρώπου. Αν όμως αυτός που ζωγραφίσει, τραβήξει μια γραμμή κοντά στον λαιμό του απεικονιζόμενου, λέει στον Θεό ότι δεν φιλοδοξεί να πάρει τη θέση του Δημιουργού».