Αν εξαιρέσει κανείς το εμβληματικό έργο «Νέκυια» του Χρόνη Μπότσογλου, μια τεράστια πολυπρόσωπη σύνθεση που περιβάλλει τον θεατή, λίγοι Ελληνες ζωγράφοι έχουν τολμήσει να αναμετρηθούν με ένα τέτοιο εγχείρημα. Ο Κώστας Παπανικολάου είναι ένας από αυτούς. Παρουσιάζει από το ερχόμενο Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου ένα έργο 16 μέτρων στην γκαλερί Citronne στον Πόρο, σε μια έκθεση που επιμελείται η δρ Ιστορίας της Τέχνης Τατιάνα Σπινάρη, η οποία ίδρυσε την αίθουσα τέχνης πριν από μία δεκαετία.
Ο ζωγράφος ανήκει στους τολμηρούς, που δεν σταματούν να πειραματίζονται. Και ύστερα από την εικαστική του παρέμβαση στο αρχαιολογικό μουσείο του νησιού, όπου στις αρχές του καλοκαιριού παρουσίασε μια συστάδα από οκτώ ολόσωμα γυναικεία ζωγραφισμένα πορτρέτα να αναδύονται μέσα από τα εκθέματα, επιστρέφει δριμύτερος.
Κανόνες θέασης
Το νέο έργο έχει τίτλο «Φούγκα VI» και είναι ένα σιωπηλό αστικό τοπίο, το οποίο σε περικυκλώνει και επιβάλλει τους δικούς του κανόνες. Εκτείνεται σαν φρίζα και αναλύεται σε ισάριθμες επιμέρους σκηνές. Στην ουσία, είναι στιγμές από την καθημερινότητα του καλλιτέχνη, που εκείνος επιλέγει να «ιστορήσει». Αποτελεί ένα είδος εικαστικής αφήγησης όπου καταγράφονται, αναλύονται και συντίθενται θραύσματα του αστικού βίου.
Δένδρα
Το πιο χαρακτηριστικό εύρημα της σύνθεσης αυτής είναι ο τρόπος με τον οποίο ο ζωγράφος χρησιμοποιεί τους κορμούς των δένδρων. Χάρις σε αυτό το «κάθετο» στοιχείο, φτιάχνει διαδοχικά πλάνα, οργανώνοντας τον ζωγραφικό χώρο.
Οπως αναφέρει ο ιστορικός τέχνης Ευγένιος Ματθιόπουλος, «το κυκλωτικό έργο του Κώστα Παπανικολάου είναι ένα μακρόσυρτο ζωγραφικό αφήγημα ανεπτυγμένο σε μια δωδεκάδα ταμπλό, τοποθετημένων έτσι ώστε να σχηματίζουν μια συνεχή, τετραγωνικά στημένη, φρίζα. Βαδίζει κανείς μέσα της, σαν σε εσωτερικό ναΐσκου, καθώς η κάτοψή της εκτείνεται στο σχήμα ενός ξαπλωμένου Π. Το έργο σε περιβάλλει, σε προκαλεί να κινηθείς, σου επιβάλλει έναν περιπατητικό τρόπο επίσκεψής του: είσαι εντός του· σου αποκαλύπτεται τμηματικά, έτσι που από καμία θέση να μην έχεις τη δυνατότητα της ολικής θέασής του: ακολουθείς τον ρυθμό του. Επειτα από λίγα λεπτά, αντιλαμβάνεσαι ότι είσαι μέρος του έργου – κομμάτι του κόσμου που αναπαριστά: ενός κόσμου ο οποίος, όπως και ο πραγματικός, δεν μας δίνεται παρά μόνο αποσπασματικά, θραυσματικά, στιγμιαία».
Ο Παπανικολάου, γεννημένος το 1959 στην Ηπειρο, είχε από μικρός το μικρόβιο της ζωγραφικής. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με καθηγητές τον Γιάννη Μόραλη και τον Δημήτρη Μυταρά (1979-1985). Η τέχνη του ισορροπεί ανάμεσα στις μορφές και στο τοπίο. Εχει την ικανότητα να είναι «μύωπας και πρεσβύωπας», δηλαδή να ζωγραφίζει φιγούρες φυσικού μεγέθους αλλά και σκηνές από μακριά.
Αντανάκλαση του τώρα
Αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο είναι η αντανάκλαση του τώρα. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην «Κ» και στη Μαριαλένα Σπυροπούλου, τονίζει: «Τα γεγονότα του παρελθόντος και οι σκέψεις για το μέλλον οφείλονται στον ζωντανό παρόντα χρόνο. Διότι παιδιά του ζωντανού χρόνου είμαστε. Δεν λέω να σκοτώσουμε το παρελθόν ή το μέλλον, αλλά να μην κάψουμε το παρόν ζώντας με αναμνήσεις ή σχεδιάζοντας το μέλλον…».