Η εικόνα μέσα από τα κομμάτια

Η εικόνα μέσα από τα κομμάτια

3' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Μα τι κάνετε, κύριε;», ήταν η ερώτηση του αστυνομικού έξω από τη Βουλή επί της πλατείας Συντάγματος, για να ακούσει από τα χείλη του Νίκου Σεπετζόγλου, που φορούσε στο σώμα του ένα τεράστιο ξύλινο σκάφανδρο: «Εικαστικό δρώμενο, κύριε αξιωματικέ». «Εντάξει τότε…», είπε συγκαταβατικά ο ένστολος, που μάλλον έχει δει πολύ πιο «απειλητικά» πράγματα στις πορείες και στα επεισόδια των τελευταίων ετών. Η περφόρμανς που έγινε πριν από περίπου έναν χρόνο αποτελεί μέρος της δουλειάς ενός από τους πιο ενδιαφέροντες καλλιτέχνες της νέας γενιάς, ανήσυχου, δημιουργικού και στοχαστικού. Ο Σεπετζόγλου είχε περπατήσει με την ξύλινη αυτή κατασκευή –δικής του εμπνεύσεως– από το Βυζαντινό Μουσείο μέχρι το Ρομάντσο στην Ομόνοια.

Τον πρωτογνώρισα περίπου δέκα χρόνια πριν, όταν είδα τα έργα του στην έκθεση των βραβείων της Eurobank με τους αριστεύσαντες της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών τo 2005. Θυμάμαι μια εγκατάσταση που έμοιαζε με σπίτι. Αν και στα πρώτα του βήματα έδινε ξεκάθαρα το δείγμα γραφής του. Τον ενδιέφερε το ξύλο ως πρώτη ύλη, με μια προσέγγιση που θύμιζε αρκετά τις μήτρες της χαρακτικής και της ξυλογραφίας: αφαιρούσε, έξυνε, κομμάτιαζε, επιζωγράφιζε, παραμόρφωνε, έφτιαχνε νέα σύνθεση από το αποδομημένο όλον.

Τον ξανασυνάντησα πρόσφατα. Επισκεπτόμουν το θαυμάσιο εργαστήριο συντήρησης των τοιχογραφιών στο Ακρωτήρι της Θήρας πριν από λίγο καιρό, όταν είδα την ψηλόλιγνη φιγούρα του να αποτυπώνει το σχέδιο μιας υπέροχης τεράστιας σπείρας που εντοπίστηκε μέσα στη στάχτη του ηφαιστείου, στον οικισμό του 1600 π.Χ. Εργάζεται εκεί από το 2007 συμβάλλοντας με τις γνώσεις και το καλλιτεχνικό του ένστικτο στο θέμα της σχεδιαστικής αποκατάστασης. Καταγράφει «ζωγραφικά» αλλά και βοηθάει τους συντηρητές να μαντέψουν ποια μπορεί να ήταν μια απεικόνιση της οποίας μεγάλο μέρος έχει χαθεί, είτε πρόκειται για αναπαραστάσεις είτε για διακοσμητικά μοτίβα.

Θρυμματισμένο σύμπαν

Η παράλληλη ενασχόλησή του με τα αρχαία σπαράγματα δεν περιορίζεται στη Θήρα. Εχει επίσης εργαστεί πάνω σε ευρήματα μυκηναϊκής εποχής. Πώς αισθάνεται όταν τα αγγίζει; Απαντά χωρίς να διστάσει: «Οπωσδήποτε αισθάνεται κανείς δέος όταν ακουμπά ένα αρχαίο αντικείμενο. Στη Θήρα είμαστε αντιμέτωποι με ένα θρυμματισμένο προϊστορικό σύμπαν που είναι τρομερά γοητευτικό. Οι αρχαιολόγοι πραγματοποιούν τις ανασκαφές και συλλέγουν τα κομμάτια των τοιχογραφιών. Τα συγκεντρώνουν όλα σε ένα μέρος και ύστερα τη σκυτάλη παίρνουν οι συντηρητές που αναλαμβάνουν να συμπληρώσουν την πρώτη μορφή ενός παζλ. Η διαδικασία μοιάζει πολύ με χειρουργείο. Οταν ολοκληρώνεται και συντηρείται ένα σύνολο, τότε αναζητούμε όλοι μαζί τις συνάφειες με άλλα θραύσματα για πληρέστερη ανασύνθεση. Στη Σαντορίνη έχουμε περισσότερες ενδείξεις και η δουλειά μας είναι ευκολότερη. Στη Θήβα, όπου έχω επίσης εργαστεί, λείπουν πολλά τμήματα και έτσι το έργο μας είναι πιο δυσχερές», λέει ο Σεπετζόγλου.

Το Εργαστήρι Συντήρησης στο Ακρωτήρι κινδύνευσε να κλείσει λόγω έλλειψης πόρων, αλλά ευτυχώς ιδιώτες χορηγοί αλλά και μια προσπάθεια που έκαναν κάποιοι στο νησί να συγκεντρώσουν χρήματα για να στηρίξουν το έργο του Χρίστου Ντούμα είχε αποτέλεσμα. Αναρωτιέμαι αν αυτό το ταξίδι στην αρχαιότητα επηρεάζει το βλέμμα του Σεπετζόγλου σήμερα: «Πρόκειται για εντελώς διαφορετική προσέγγιση, όπου ο κοινός παρονομαστής είναι η αφήγηση. Η εικόνα μέσα από τα σπασμένα στοιχεία. Η διαχείριση του θραύσματος. Οπωσδήποτε έχω επηρεαστεί από αυτό που κάνω στη Σαντορίνη, όχι θεματολογικά, αλλά ως πρακτική και αίσθηση», τονίζει ο καλλιτέχνης που γεννήθηκε το 1979 και μαθήτευσε κοντά στον Γιάννη Ψυχοπαίδη.

«Δεν αισθάνομαι καθόλου tropical»

Αυτά τα δέκα χρόνια που δεν συναντηθήκαμε έκανε δύο ατομικές εκθέσεις στην Elika Gallery στην Αθήνα, όπου πέρασε και στη γλυπτική. Στη δεύτερη, το 2014, το κεντρικό έκθεμα ήταν το περίφημο σκάφανδρο. Μήπως με αυτό καταδύεται στα βάθη του χρόνου; Και πόσο θάρρος χρειάστηκε για να το φορέσει και να κάνει βόλτα στην Αθήνα;

«Το θέμα του χρόνου με απασχολεί. Μια από τις φράσεις που με έχει επηρεάσει γράφτηκε από τον Βερνάρδο της Σαρτρ στον Μεσαίωνα. Λέει πως είμαστε νάνοι στους ώμους γιγάντων. Δηλαδή μπορούμε, μέσα από την εμπειρία της Ιστορίας που έχουμε, να δούμε μακρύτερα στον ορίζοντα του μέλλοντος. Εγώ το αντέστρεψα. Φορώντας το σκάφανδρο ήθελα να δείξω πως –ειδικά στην Ελλάδα όπου έχουν δομήσει την ταυτότητά μας με τέτοιο τρόπο– το παρελθόν έρχεται και σε “καπελώνει”, σου επιβάλλεται και περιορίζει την όρασή σου. Είναι μεγαλύτερο από εσένα…».

Ο Σεπετζόγλου δεν έχει κάνει μέχρι τώρα έκθεση στο εξωτερικό και παλεύει να τα φέρει εις πέρας στην ελληνική πραγματικότητα που δεν ευνοεί το να βιοπορίζεται κανείς από την τέχνη. Πώς του φαίνεται η επικρατούσα άποψη ότι η κρίση είναι μια ευκαιρία και πως θα γεννήσει νέα καλλιτεχνικά ρεύματα στην Ελλάδα; Αλλωστε οι ξένοι επιμελητές, διευθυντές μουσείων και συλλέκτες έχουν στρέψει το βλέμμα τους εδώ ως ένα κοινωνικοπολιτικό εργοτάξιο.

«Ακούω συνέχεια ότι η κρίση έκανε τους Ελληνες καλλιτέχνες εξωτικούς. Εγώ δεν αισθάνομαι καθόλου tropical. Και θεωρώ μάλλον νοσηρό το να κάνω καλλιτεχνικό έργο με τον στόχο ότι θα έρθει ένας ξένος να με ανακαλύψει. Αυτό που θα με ενδιέφερε θα ήταν να μην περιμένουμε ποιος θα έρθει ως σωτήρας αλλά να δούμε τι πήγε στραβά εδώ, μήπως και το αλλάξουμε».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή