Πότε ξεκίνησε η ιδέα; Ξυπνήσατε ένα πρωί και είπατε θα αλλάξω τα πωλητήρια των ελληνικών μουσείων;» «Κοιμόμουν χρόνια μ’ αυτό!» λέει ο γνωστος Ελληνας ντιζάινερ Γιάννης Καρλόπουλος, που οργάνωσε την ιδέα της πρόεδρου του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, Ασπασίας Λούβη. Ο διαγωνισμός ντιζάιν, που προκήρυξε το ΤΑΠ για να σχεδιαστούν νέα αναμνηστικά και είδη δώρων από την ελληνική δημιουργική κοινότητα για να γεμίσουν σύντομα (σε δύο μήνες από σήμερα) τα πωλητήρια των δημόσιων μουσείων αλλά και των αρχαιολογικών χώρων, «έτρεξε» απροσδόκητα γρήγορα. Ολα οφείλονται σε μια ολιγομελή ομάδα με αντανακλαστικά, που μάλλον είδε τον πολιτισμό μας σαν ένα ευρύτερο πρότζεκτ που χρειάζεται επειγόντως rebranding, αν θέλουμε να δούμε τα έσοδα να αυξάνονται. Η κυρία Λούβη, με την εμπειρία σχεδόν 30 χρόνων ενασχόλησης με σχετικά θέματα, μιλάει για «μια μέρα δικαίωσης» και συμπληρώνει: «Ο διαγωνισμός πέτυχε το στόχο του σε ποιότητα, με ευπώλητα αντικείμενα που ακολουθούν τους ρυθμούς του εξωτερικού και των σύγχρονων τάσεων σχεδιασμού».
Αντλώντας έμπνευση από τους αρχαιολογικούς χώρους, τα εκθέματά τους και τα ελληνικά μνημεία, στο ΤΑΠ έφτασαν 202 συμμετοχές με πολύ πρωτότυπα, ποπ αναμνηστικά. Την αξιολόγησή τους ανέλαβε κριτική επιτροπή, που απαρτίστηκε από τους πλέον επιτυχημένους Ελληνες στο χώρο της γραφιστικής, της τέχνης και του ντιζάιν, ενώ προσκλήθηκε και ένα πολύ σημαντικό διεθνές μέλος, η τέως πρόεδρος του International Council of Design, Iva Babaja. Οι 18 νικητές είδαν τα έργα τους εκτεθειμένα στη θερμοκοιτίδα πολιτισμού «Ρομάντσο» και πρόκειται να υπογράψουν και συμβόλαιο συνεχούς συνεργασίας με τα μουσεία. Τα επόμενα βήματα προβλέπονται εξίσου ελπιδοφόρα, με το Ταμείο να εκφράζει την πρόθεσή του να συνεχίσει τους διαγωνισμούς τα επόμενα χρόνια, ώστε να μην ξαναγυρίσουμε στις παλιές παθογένειες. Στο «Ρομάντσο» βρέθηκε και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, Νίκος Ξυδάκης, ο οποίος εξέφρασε μεταξύ άλλων την επιθυμία όλων για συνολικό εκσυγχρονισμό των μουσείων σε θέματα όπως είναι η ηλεκτρονική αγορά του εισιτηρίου. Και συνέχισε προσθέτοντας ότι «ο πολιτισμός δεν χρειάζεται να είναι κάτι μόνο αισθητικό, που θα προσφέρει μόνο πνευματική αυτοπεποίθηση. Το θέμα, επίσης, είναι πώς μπορείς να κάνεις αυτό το πράγμα να παράγει πλούτο και θέσεις εργασίας».
Εσοδα φυσικά θα μπορούσε να προσφέρει και η παραγωγή των αντικειμένων στην Ελλάδα, δίνοντας τεράστια ανάσα στις βιοτεχνίες που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Φέρνοντας ξανά την παραγωγή εδώ για ένα προϊόν που προορίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου για τουρίστες. Κάτι τέτοιο ωστόσο οι υπεύθυνοι, αν και εκφράζουν τις καλές τους προθέσεις, δεν μπορούν να το εγγυηθούν, καθώς θα γίνει μειοδοτικός διαγωνισμός ανοιχτός σε εταιρείες απ’ όλο τον κόσμο.
Στην πραγματικότητα, το ΤΑΠ επισφραγίζει θεσμικά μια τάση που κλιμακώνεται τα τελευταία χρόνια: αρχίζουμε να μιλάμε για σύγχρονο ελληνικό ντιζάιν με μεγάλες εξαγωγικές δυνατότητες. Από τα Greek chic σανδάλια, που γνωρίζουν μεγάλη απήχηση στο εξωτερικό, μέχρι τους δημιουργούς που επαναπροσδιορίζουν την έννοια του σουβενίρ, ένα ρεύμα που ψάχνει τη δική του ταυτότητα ανάμεσα στο «μινιμαλισμό του φωτός» και το τουριστικό προϊόν γεννιέται. Οι μικρές ελληνικές λεπτομέρειες δίνονται με πιο ποπ τρόπο. Ο παλιός τενεκές λαδιού γίνεται statement τσάντα από τους Studiolav, το τσολιαδάκι αποτυπώνεται σαν καλτ προσωπικότητα που έχει πλάκα, σε μαξιλάρια, τσάντες και μπλουζάκια… Κάνοντας rebranding τον πολιτισμό μας, μάλλον κι εμείς οι ίδιοι θα τον ανακαλύψουμε καλύτερα. Και μετά, ίσως τον εξαγάγουμε κιόλας