Ισχυρούς κλυδωνισμούς υφίσταται η σύγχρονη σκηνή τέχνης της Κωνσταντινούπολης μετά την 15η Ιουλίου. Η μεγάλη καλλιτεχνική κοινότητα, απολύτως προσανατολισμένη στη Δύση με ανοικτό πνεύμα και κοσμοπολιτισμό, αισθάνεται τον ελεύθερο αέρα να μειώνεται. Παρ’ όλα αυτά, όπως δηλώνουν στον διεθνή Τύπο καλλιτέχνες και παραγωγοί γεγονότων, «δεν θα υποκύψουν στον φόβο».
Μεγάλοι ιδιωτικοί οργανισμοί σύγχρονης τέχνης, όπως το SALT, με ναυαρχίδα ένα εντυπωσιακό μέγαρο της Οθωμανικής Τράπεζας στον Γαλατά, είχαν αισθανθεί την αλλαγή κλίματος πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος. Σε μία προβολή ταινίας στο SALT, με θέμα τους Κούρδους, είχε εμφανιστεί ένας αστυνομικός με πολιτικά. «Δεν απαγορεύεται», του απάντησε ο διευθυντής του SALT, Βασίφ Κορτούν, μια διεθνής προσωπικότητα της τουρκικής τέχνης. Το ίδιο βράδυ όμως είχε δεχθεί τηλεφώνημα από την αστυνομία. «Αν ξαναδείξετε τέτοια πράγματα, θα έχετε προβλήματα», τον προειδοποίησαν. Το κλίμα είχε γίνει εδώ και καιρό πολύ πιεστικό.
Οι περισσότεροι σύγχρονοι καλλιτέχνες, όπως δηλώνουν στο ρεπορτάζ που δημοσίευσε η Le Figaro, αισθάνονται ανακουφισμένοι με την αποτυχία του πραξικοπήματος, αλλά με το καθεστώς Ερντογάν ασφυκτιούν. Τον περασμένο Ιανουάριο, 1.200 καλλιτέχνες και διανοούμενοι είχαν υπογράψει ψήφισμα κατά της στρατιωτικής βίας στις περιοχές των Κούρδων. Κατηγορήθηκαν για προδοσία από τον ίδιο τον Ερντογάν, και τώρα, «ο δικός μας χώρος έκφρασης έχει στενέψει», λένε.
Η μεγάλη ανάπτυξη της Κωνσταντινούπολης ως μείζονος διεθνούς κέντρου σύγχρονης τέχνης, ιδίως μετά την ίδρυση του Ιstanbul Modern (2004), την περαιτέρω ανάπτυξη της Μπιενάλε και τις επενδύσεις των μεγάλων ιδιωτικών ομίλων και των ισχυρών οικογενειών σε ιδρύματα, κέντρα τέχνης και πόλους διεθνών επαφών, είχε δώσει την εντύπωση πως η ανοδική της πορεία δεν θα είχε προσκόμματα. «Είχαμε βγει από την απομόνωση», σχολιάζει ο Βασίφ Κορτούν. Πολλοί καλλιτέχνες κάνουν δηλώσεις στα διεθνή μέσα διατηρώντας την ανωνυμία τους. «Εως πρόσφατα, τουλάχιστον μία φορά τον μήνα, συντηρητές έργων τέχνης ή ξένοι καλλιτέχνες έρχονταν για επαφές. Φέτος δεν ήρθε κανείς», λέει μία γυναίκα δημιουργός που ανησυχεί για το μέλλον των νέων Τούρκων καλλιτεχνών και τις επαφές τους με τη διεθνή σκηνή.
Το SALT, πάντως, σχεδιάζει να περιφρουρήσει το έργο του, λειτουργώντας ως μοναστήρι ελευθερίας σε μία κοινωνία που γίνεται ολοένα και πιο επιθετική. «Ας δημιουργήσουμε, αντί να εκφράζουμε φόβο».