Περίπατος στους Κήπους Κένσινγκτον

Περίπατος στους Κήπους Κένσινγκτον

5' 21" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στοιχεία από φάιμπεργκλας σφηνώνονται το ένα δίπλα στο άλλο και ανηφορίζουν, άλλοτε με αυστηρή γεωμετρική πρόοδο και άλλοτε ακολουθώντας ένα ρευστό αλγόριθμο, για να αγγίξουν την κορυφή και να συνθέσουν το φετινό 16ο Περίπτερο της Γκαλερί Σερπεντάιν. Μια μεγεθυμένη εκδοχή lego, ένα παιχνίδι ειδικά κατασκευασμένων «τούβλων» μετατρέπει έναν ανάγλυφο κεκλιμένο τοίχο σε ένα μαγικό σπονδυλωτό χωροδικτύωμα.

Ο Bjarke Ingels με μια απλή κίνηση σκηνοθετεί μια μονόχρωμη 15μετρη εγκατάσταση που βασίζεται στην επανάληψη ενός ορθογώνιου πλαισίου από συμπιεσμένο υαλόνημα. Το δομικό αυτό εργαλείο, το δικό του διάτρητο «τούβλο», σχηματίζει επιφάνειες που φιλτράρουν το φως, υφαίνοντας ένα ιδιότυπο κλωστρά από 1.802 πλαίσια. Κενά και πλήρη εναλλάσσονται κατευθύνοντας τα σημεία οπτικής φυγής προς το πράσινο των κήπων ή το στιλπνό υπόλευκο εσωτερικό.

Η ομορφιά του Περιπτέρου συνοψίζεται στη δυναμική της παροδικότητας και της εν δυνάμει επανάχρησης. Ο Ingels δημιουργεί ένα κατασκευαστικό πρωτότυπο που μπορεί να μεταβληθεί με την αλλαγή μιας παραμέτρου. Τα προκατασκευασμένα αρθρωτά κουτιά του συναρμολογούνται και αποσυναρμολογούνται in situ, μπορούν να μεταφερθούν αλλού, να επαναχρησιμοποιηθούν και να μετασχηματιστούν αλλάζοντας τη δομή της ακολουθίας και τελικά να δημιουργήσουν νέα χωρικά συμβάντα.

Καίτοι ακριβοπληρωμένος αρχιτέκτονας-σταρ, παρ’ όλη τη ματαιοδοξία που απαντά στο ακρωνύμιο της επωνυμίας του (BIG), ο Ingels δημιουργεί έναν μνημειακό και ταυτόχρονα μεταμοντέρνο «καθεδρικό ναό», χρησιμοποιώντας παραδόξως τα ελάχιστα μέσα.

Στα 42 του χρόνια, ο μάστερ της υπερβολής, το χρυσό παιδί της αρχιτεκτονικής-σόουμπιζ, επικεφαλής του δανέζικου γραφείου Bjarke Ingels Group, με έδρα την Κοπεγχάγη, τη Νέα Υόρκη και μόλις πριν από ένα μήνα το Λονδίνο, με πολύ σημαντικά έργα εν εξελίξει, όπως ο σχεδιασμός του ουρανοξύστη 2 στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου και η φουτουριστική μελλοντική γειτονιά της Google στο Mountain View, εκπλήσσει με τις επιλογές του: στη σύνθεσή του το απλό μετασχηματίζεται στο διηνεκές.

Σταθερά στους Κήπους του Κένσινγκτον, το Περίπτερο της Γκαλερί Σερπεντάιν θα φιλοξενήσει ώς τις 9 Οκτωβρίου ποικίλες δραστηριότητες –από εικαστικές εκθέσεις μέχρι θεατρικές παραστάσεις και αναγνώσεις– ζωηρεύοντας το καλλιτεχνικό λονδρέζικο καλοκαίρι. Για πρώτη φορά μάλιστα γίνεται σημείο εκκίνησης μιας μεγαλύτερης αρχιτεκτονικής βόλτας: τέσσερις μικρότερες εφήμερες εγκαταστάσεις πλαισιώνουν τα δρώμενα της Γκαλερί. Με οδηγό τους τον κοντινό «Ναό» της βασίλισσας Caroline, έργο του Γουίλιαμ Κεντ, της ρομαντικής «εξοχικής» οικίας του 1734 στην οποία αποτυπώνεται ο πρώιμος αστισμός του αγγλοσαξονικού κόσμου του 17ου -18ου αιώνα, με σαφείς αναφορές στην κλασική ελληνορωμαϊκή αρχιτεκτονική και στον Παλλάντιο, οι φιλοξενούμενοι αρχιτέκτονες καταθέτουν τις ιδέες τους επαναπροσδιορίζοντας καλλιτεχνικά την έννοια του summer house, της μικρής καλοκαιρινής εξοχικής κατοικίας που συνήθως εμφανίζεται σαν κιόσκι στον κήπο.

Πρώτη στάση οι διαβρωμένοι μεταλλικοί δακτύλιοι του χαλκέντερου “http://www.yonafriedman.nl/” n _blank Yona Friedman, του 93χρονου Ουγγρογάλλου αρχιτέκτονα, γνωστού κυρίως για τις μεγα-κατασκευές και τις θεωρητικές πολεοδομικές του προσεγγίσεις στα τέλη του ’50-αρχές του ’60. Το μανιφέστο του για την Κινητή Αρχιτεκτονική (1958) επηρέασε πολλές avant-garde ομάδες όπως τους Ιάπωνες Μεταβολιστές, τους Archigram και τους Superstudio. Κοινωνός μιας συναρπαστικής νέας πολεοδομίας, που ριζοσπαστικοποιεί τη σχέση αρχιτεκτονικής, τεχνολογίας και κοινωνίας, φέτος μεταφέρει στους Κήπους μια παραλλαγή του πρωτοποριακού του έργου, Ville Spatiale (Χωρική Πόλη) υπό τη μορφή μιας καλλιτεχνικής εγκατάστασης.

Οραματιζόμενος μια πόλη που αναπτύσσεται καθ’ ύψος, συνθέτει ένα θραύσμα μιας μεγαλύτερης αρθρωτής δομής που αποτελείται από εξάπλευρες συρμάτινες μονάδες. Καταγράφει την ουτοπική πραγματικότητα εστιάζοντας στη δυναμικά μεταβαλλόμενη κατοίκηση. Ενας λαβυρινθώδης τρισδιάστατος κάναβος διαχέεται αέναα στον χώρο δημιουργώντας ομοιόμορφες χωρικές ενότητες που συναρμολογούνται ανάλογα με τις επιθυμίες των χρηστών και του περιβάλλοντος. «Ενας αρχιτέκτονας δεν δημιουργεί μια πόλη […] Είναι ο κάτοικος που “επινοεί” την πόλη, μια ακατοίκητη πόλη, ακόμα και νέα, είναι μόνο ένα “ερείπιο”». Ο αρχιτέκτονας είναι αυτός που προτείνει τη διαδικασία. Ο χρήστης πειραματίζεται, αυτοσχεδιάζει, χτίζει μόνος του τυχαία. Και έτσι η πόλη διαρκώς μετασχηματίζεται, κινείται. Μπορεί ο Friedman να μην καταφέρνει να μεταφέρει όλον αυτόν τον προβληματισμό στο πλαίσιο του δικού του καλοκαιρινού οικίσκου, δεν παύει όμως η συμβολή του να είναι μια άρτια εκθεσιακή πρόταση. Τα ντελικάτα στεφάνια του γίνονται επαναλαμβανόμενα τρισδιάστατα μοτίβα που αιωρούνται στο λονδρέζικο πάρκο προσφέροντας πρώτα απ’ όλα μια μοναδική γλυπτική εγκατάσταση που φέρει σημειακά κάποια σχέδιά του.

Λίγο πιο κάτω στέκεται το κιόσκι του 40χρονου Νιγηριανού αρχιτέκτονα, πολεοδόμου και ερευνητή Kunlé Adeyemi, ιδρυτή του αρχιτεκτονικού γραφείου NLÉ (που στα γιορούμπα σημαίνει «στο σπίτι») με έδρα το Αμστερνταμ και επίκουρου καθηγητή στο πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη. Ο Adeyemi σπούδασε αρχιτεκτονική στο πανεπιστήμιο του Λάγος, δούλεψε στους ΟΜΑ του Κούλχαας, ενώ πρόσφατα βραβεύθηκε με τον Αργυρό Λέοντα στη φετινή 15η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Η πρότασή του αναπόφευκτα κεντρίζει το ενδιαφέρον, όμως υστερεί σε ουσία. Σε αντίθεση με το ξύλινο πλωτό σχολείο, ένα εναλλακτικό βιώσιμο μοντέλο κτιρίου εκπαίδευσης στη λιμνοθάλασσα του Makoko, την παραγκούπολη στα περίχωρα του Λάγος, που του χάρισε το βραβείο στη Βενετία, εδώ σχεδιάζει μια συμβατική μικρή εγκατάσταση. Αυτό που μέχρι τώρα εντυπωσίασε στην αρχιτεκτονική του ήταν η βαθιά ερευνητική του «εμμονή» με τις «αφρικανικές υδάτινες πόλεις», η χαοτική και χρωματιστή του συνδιαλλαγή με τις κατά τόπους κοινότητες, οι κατασκευαστικές επιλύσεις ως απαντήσεις στις προκλήσεις που θέτουν η αστικοποίηση και η κλιματική αλλαγή. Χωρίς ίχνος αντίστοιχων προβληματισμών, στην πρώτη του λονδρέζικη εμφάνιση, ο Kunlé Adeyemi επαναπροσδιορίζει εννοιολογικά το θέμα της εξοχικής οικίας: κατασκευάζει μια σύγχρονη ρέπλικα του «Ναού» της βασίλισσας Caroline από προκατασκευασμένα λίθινα στοιχεία, μια γλυπτική ανάστροφη αναπαράσταση της κλασικής σύνθεσης του Κεντ. Χτίζει το αρνητικό του καλουπιού του εσωτερικού του ναού, λαξεύοντας το κενό, περιγελώντας τη δομή της νεοκλασικής κάτοψης. Εστιάζει περισσότερο στις αναλογίες, στην φόρμα και στην υλικότητα αλλά και στον ίδιο τον τόπο ως καταφύγιο χαλάρωσης.

Κυματιστές ξύλινες λωρίδες

Τα δύο επόμενα καλοκαιρινά κιόσκια, εικαστικά όμορφα και διαυγή, παιχνιδίζουν με τη θέα και το περιβάλλον του πάρκου. Το αρχιτεκτονικό γραφείο Barkow Leibinger εμπνέεται από μια περιστρεφόμενη οικία του 18ου αιώνα με περιμετρική θέα, έργο και πάλι του Κεντ. Μια μονοκονδυλιά από κυματιστές ξύλινες λωρίδες κόντρα πλακέ στροβιλίζεται εγγράφοντας ένα κυκλικό περίπτερο. Ο Frank Barkow από το Κάνσας και η Regine Leibinger από τη Στουτγκάρδη παρουσιάζουν ένα γήινο οικίσκο, αξιοποιώντας τη σχεδιαστική τους δεινότητα: παράγουν μικρά απομονωμένα καθιστικά για να εξερευνήσεις το πάρκο. Τέλος, το κιόσκι του μόλις 36χρονου Λονδρέζου Asif Khan στοιχίζεται με άξονα τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα: ευθυγραμμίζεται στην κατεύθυνση της ανατολής του ηλίου κατά την ημέρα των γενεθλίων της βασίλισσας Caroline (1/3/1683). Η σύνθεσή του πιάνει τις φωτεινές ακτίνες που βουλιάζουν στη λίμνη της Σερπεντάιν. Κάθετες περσίδες δημιουργούν έναν διάτρητο, περίκλειστο λευκό φράχτη, ενώ στο κέντρο, μια γυαλισμένη μεταλλική πλατφόρμα-οροφή δίνει μια αίσθηση εσωστρέφειας. Αρχιτέκτονας που θα ακουστεί πολύ τα επόμενα χρόνια, ο Asif Khan σε συνεργασία με τον Stanton Williams κέρδισε πρόσφατα τον διαγωνισμό για το νέο Μουσείο του Λονδίνου στο West Smithfield, ενώ ήταν φιναλίστ για το Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Ελσίνκι.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή