Ο άγνωστος αιγυπτιακός «πληθυσμός» του Λάππα

Ο άγνωστος αιγυπτιακός «πληθυσμός» του Λάππα

3' 42" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σε συνέντευξή του το 2010 (στα «Νέα της Τέχνης») ο γεννημένος στο Κάιρο Γιώργος Λάππας, που μόλις έχει κλείσει τα 60 του χρόνια, θυμάται τι καθόρισε την αίσθησή του στη γλυπτική: «Ο κόσμος σκέφτεται την Αίγυπτο σαν κομμάτι της Μεσογείου και έτσι είναι. Εγώ ευτύχησα να γνωρίσω την αφρικανική πλευρά της από την γκουβερνάντα μου που καταγόταν από τα μέρη κοντά στο Σουδάν. Είχε τη φήμη σοφής γυναίκας, για τη φυλή της ήταν ένα είδος θηλυκού μάγου. Αυτό το ξέραμε γιατί κατέφθαναν συνέχεια χωριανοί της για να τη συμβουλευθούν. Ημουν συνέχεια αγκιστρωμένος πάνω της και κείνη μού τραγουδούσε και με χόρευε. Οταν κάποτε είχα εγχειριστεί και έπρεπε να ξαπλώνω με μια ορισμένη κλίση, στεκόταν σε μία περίεργη στάση, αγκαλιαζόμασταν και κοιμόμασταν και οι δύο σχεδόν όρθιοι. Πολλά από τα γλυπτά που έχω κάνει ανακαλούν τη στάση αυτή».

Συνεχίζει: «Η φαραωνική γλυπτική, τα ταφικά μνημεία και οι απανταχού παρούσες πομπές των ιερογλυφικών μού χάραξαν το μυαλό με τέτοια οξύτητα, που μπορώ να πω ότι, αν υπάρχει μια σπονδυλική στήλη της ψυχής, όπως τα μεταλλικά τάστα στον λαιμό των εγχόρδων, έτσι και οι ψυχικοί σπόνδυλοί μου είναι κουρδισμένοι με απόλυτη ακρίβεια στις αναλογίες των αιγυπτιακών αγαλμάτων. Και όταν πραγματικά ζορίζομαι καλλιτεχνικά, προσπαθώ να εντείνω το ζόρι μου μέχρι ένα πολύ κρίσιμο σημείο πίεσης, να σπρώξω τον εαυτό μου προς ένα άκρο, μετά το οποίο όλα ξαφνικά λαμπικάρουν και μπορώ με διαύγεια να ανακαλέσω τη σοβαρή και σκοτεινή άπλα των αναλογιών που ορίστηκαν μέσα μου, για να φέρω εις πέρας το έργο μου».

In memoriam

Τον Ιανουάριο του 2016, ο γλύπτης έφυγε απρόσμενα από τη ζωή από μια οξεία κρίση χολής που του δημιούργησε πρόβλημα στο πάγκρεας. Πρόλαβε να αφήσει πίσω του ένα σπουδαίο corpus έργων και ένα εργαστήριο σε μια παλιά βιοτεχνία στον Περισσό, τόσο τακτοποιημένο, λες και είχε το προαίσθημα του επερχόμενου θανάτου. Και έτσι, όταν η σύζυγός του Αφροδίτη Λίτη κατέβηκε στον χώρο του υπογείου μαζί με τον συλλέκτη Δάκη Ιωάννου, τον αρχιτέκτονα και θεωρητικό της Τέχνης Γιώργο Τζιρτζιλάκη, καλλιτεχνικό σύμβουλο του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, και την επιμελήτρια του Μουσείου Μπενάκη Πολύνα Κοσμαδάκη, σε μια αναζήτηση έργων που θα έμπαιναν στην πρώτη in memoriam έκθεση βρέθηκαν μπροστά στην καλύτερη «πρώτη ύλη».

Ενας οργανωμένος μικρόκοσμος, προσεκτικά στεγασμένος σε εκατοντάδες χάρτινα κουτιά. Το καθένα είχε αρίθμηση αλλά και μια φωτοτυπία που αποκάλυπτε το περιεχόμενό του. Επρόκειτο για ανθρώπινες φιγούρες μικρού μεγέθους. Κάποιες από αυτές έγραφαν «Happy Birthday» και από εκεί βγήκε ο –ανορθόδοξος για κάποιον που μόλις «έφυγε»– τίτλος της έκθεσης που ανοίγει στις 22 Σεπτεμβρίου στην οδό Κουμπάρη. Ολα τα ανθρωπόμορφα μικρογλυπτά «απηχούν» αυτές τις αναλογίες των αιγυπτιακών αγαλμάτων.

Mappemonde

Θα περίμενε κανείς ότι ένα αφιέρωμα στον Λάππα θα έπρεπε να περιλαμβάνει οπωσδήποτε τις μορφές που φορούσαν κόκκινα ή ήταν φωτισμένες εκπέμποντας ως απόκοσμη αύρα αυτήν την ψυχρή πυράκτωση του νέον. Η αλήθεια είναι ότι, αν περιοριστεί κανείς στη life size κλίμακά του και χάσει αυτήν τη μαγεία του «πληθυσμού» που βρέθηκε στο υπόγειο, αγνοεί ηθελημένα ένα ολόκληρο τμήμα της πορείας του καλλιτέχνη.

Στις ξύλινες σφαίρες του Αβακα του 1983, κυρίως στο Mappemode (Γκαλερί Ζουμπουλάκη 1981, Μπιενάλε Βενετίας και Μπιενάλε Σάο Πάολο 1987 και 1988) o εικαστικός οικοδομεί ένα ολόκληρο σύμπαν, φανερώνοντας από πολύ νωρίς την χαρισματικότητά του. Στην ουσία ξαναφτιάχνει με τον τρόπο του, όλα αυτά που έβλεπε στα μουσεία και τα μνημεία της Αιγύπτου: όπως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ζωγράφιζαν ό,τι ήξεραν ότι υπάρχει στην φύση για να πουν μια ιστορία, έτσι και αυτός ακολουθεί την ίδια αφηγηματική οδό.

«Εντυπωσιασμένοι από την ομορφιά αυτού του άγνωστου –στο ευρύ κοινό– υλικού, αποφασίσαμε να το προσεγγίσουμε όπως οι αρχαιολόγοι, με μεγάλο σεβασμό σε κάθε αντικείμενο και κυρίως με την περισυλλογή του πώς πρέπει να στηθούν όλες αυτές οι φιγούρες μέσα στον χώρο του μουσείου. Ισως, με μια κινηματογραφική λογική σαν σεκάνς» λέει στην «Κ» ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης.

Ιδιαίτερο ρόλο σε αυτήν την έκθεση διαδραματίζει και ο συλλέκτης Δάκης Ιωάννου, ο οποίος πίστεψε από την αρχή στο τεράστιο ταλέντο του Λάππα και έχει έργα του από όλες τις ενότητες της δουλειάς του γλύπτη.

Δεν είναι τυχαίο ότι ήταν από τους λίγους Ελληνες που συμπεριέλαβε σε όλες τις μεγάλες εκθέσεις της συλλογής του, ενώ έργα του κόσμησαν και τα γραφεία της οδού Φραγκοκλησιάς αλλά και τους χώρους του ξενοδοχείου Intercontinental.

Στην έκθεση που θα γίνει στην Κουμπάρη, θα παρουσιαστούν και ορισμένα γνωστά γλυπτά του τα οποία βρέθηκαν στο εργαστήριό του, θυμίζοντάς μας κάποια άλλα κεφάλαια της πορείας του. Το αφιέρωμα θα διαρκέσει μέχρι και τις 20 Νοεμβρίου και εντάσσεται στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης συνεργασίας ΔΕΣΤΕ – Μπενάκη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή