Ενα μοναδικό μουσείο από… χαρτί

Ενα μοναδικό μουσείο από… χαρτί

3' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η ζωφόρος μήκους περίπου τεσσάρων μέτρων με παράσταση νηοπομπής από τον τοίχο του δωματίου 5 της Δυτικής Οικίας στο Ακρωτήρι της Θήρας είναι εντυπωσιακή. Πολεμικά ιστιοφόρα παριστάνονται σε δύο σειρές. Στον μικρό θάλαμο του κυβερνήτη, στέκεται ο τιμονιέρης. Στην κάτω σειρά, τα πανιά των πλοίων είναι κατεβασμένα. Διακρίνονται τα κράνη και τα ακόντια των πολεμιστών, τα κεφάλια και τα χέρια των σκυμμένων κωπηλατών. Στο λιμάνι στριμώχνονται οι φύλακες-παρατηρητές, οι κάτοικοι βγαίνουν από τα πολυώροφα σπίτια τους και φθάνουν στην προκυμαία για να καλωσορίσουν τους αγαπημένους τους. Μοιάζει με μικρό πολύχρωμο αφήγημα.

Πρόκειται για μία από τις πολλές τοιχογραφίες από τον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου στη Σαντορίνη που έχουν αποκατασταθεί, αλλά δεν εκτίθενται σε κανένα μουσείο. Και όπως όλα δείχνουν, κάτι τέτοιο θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια για να συμβεί. Ομως έχει την ευκαιρία να τις θαυμάσει ο αναγνώστης της συγκινητικής φετινής έκδοσης του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση «Προϊστορική Θήρα», με κείμενα του διευθυντή των ανασκαφών του Ακρωτηρίου, αρχαιολόγου Χρίστου Ντούμα. Δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα η έκδοση. Διανέμεται δωρεάν σε φορείς έρευνας, μουσεία, βιβλιοθήκες πανεπιστημίων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς εκδίδεται και στην αγγλική γλώσσα, ενώ το ευρύ κοινό έχει ελεύθερη πρόσβαση στην e-book μορφή στο www.latsis-foundation.org.

Πρόσβαση σε πολλές πληροφορίες για τη νησιωτική κοινωνία των Κυκλάδων, που πριν από 4.000 χρόνια δημιούργησε αυτό το αστικό κέντρο του προϊστορικού Αιγαίου με τα εντυπωσιακά ιδιωτικά και δημόσια πολυώροφα κτίρια, τον απαράμιλλης ομορφιάς τοιχογραφικό τους διάκοσμο, τις απεικονίσεις των αγγείων, τη θεματολογία των εικονογραφήσεων, τα τοπία που ζωγράφισαν πάνω στους πίθους, τα αποτυπώματα των επίπλων των σπιτιών που έσωσε η λάβα. Παραστάσεις δελφινιών σε θαλάσσιο βυθό, ανδρικές μορφές σε τελετουργικές προσφορές, ιέρειες, μια αστείρευτη φαντασία αποτυπωμένη σε σκύφους, ρυτά, φιάλες κ.ά.

Στις 323 σελίδες της έκδοσης αποκαλύπτονται και οι συνήθειες των κατοίκων, ο τρόπος που ντύνονταν, πώς έφτιαχναν τα μαλλιά τους, τι έτρωγαν.

Στοιχεία για την ίδρυση του οικισμού από το νεολιθικό χωριό στο πρωτοαστικό κέντρο (3η χιλιετία π.Χ.), τη μεσοκυκλαδική πόλη (2000-1650 π.Χ.) και το Ακρωτήρι στην ακμή του (περ. 1650-1615 π.Χ.). Μαζί, η ιστορία και οι περιπέτειες του Μουσείου Προϊστορικής Θήρας, ενός κτιρίου που η κατασκευή του συνδέεται με τις παθογένειες του ελληνικού Δημοσίου. Σχεδόν επί τρεις δεκαετίες (1970-1999), όπως περιγράφει ο καθηγητής Χρ. Ντούμας, το κτίριο του μουσείου ήταν «εύκολη λεία για επιτήδειους και πολιτικά διαπλεκόμενους εργολάβους, οι οποίοι δεν έπαψαν να ανακαλύπτουν “ελαττώματα” που έπρεπε να… διορθωθούν».

Στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, μίλησε για «χουντικό έκτρωμα» αναφερόμενος στο ΥΠΠΟΑ και την «αφαίμαξη του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων», για ηγεσίες που προικοδότησαν, όπως είπε, τον ΟΠΕΠ. Οσο για την επιχορήγηση των 45.000 ευρώ που είχε ζητήσει από προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου, προκειμένου να δημιουργηθούν θεματικές εκθέσεις στο Ακρωτήρι, ακόμη περιμένει να του απαντήσουν…

Υπάρχει όμως το «Μουσείο εικόνων», όπως περιγράφει το τρίτο μέρος της έκδοσης ο ανασκαφέας. Ενα εικονικό μουσείο της προϊστορικής Θήρας που βοηθάει τον αναγνώστη να σχηματίσει καλύτερη εικόνα και να μην περιοριστεί μόνο σε όσα δει στο υπάρχον.

Η πιο αδικημένη κατηγορία ευρημάτων, κατά τον κ. Ντούμα, είναι οι τοιχογραφίες. Στο διάστημα του μισού αιώνα από τότε που άρχισε η ανασκαφή «σχεδόν οι μισές από τις τοιχογραφίες που η σκαπάνη του Μαρινάτου είχε φέρει στο φως μέχρι το 1974 έχουν συντηρηθεί και αποκατασταθεί»!

Η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου στη χθεσινή παρουσίαση είπε πως «το δοκιμαζόμενο πνεύμα της εποχής μπορεί να αντλήσει έμπνευση από την αρχαιότητα», ενώ ο Βαγγέλης Χρόνης, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, τόνισε πως, εκτός από την κοινωφελή δράση, «ο πολιτισμός δεν μπορεί να απουσιάζει» από τις δραστηριότητές του. Την «εκκωφαντική ομορφιά του ηφαιστειογενούς τοπίου» εκθειάζει η Μαριάννα Λάτση προλογίζοντας την έκδοση.

Τι κερδίζει ο αναγνώστης; Επειτα από 50 χρόνια είναι δυνατή η σκιαγράφηση της ιστορίας του προϊστορικού οικισμού και της σταδιακής του ανάπτυξης, αλλά και η διαμόρφωση μιας εικόνας για την πρόοδο της κοινωνίας που έζησε εκεί. «Πομπηία του προϊστορικού Αιγαίου», έτσι την περιγράφει ο Χρ. Ντούμας.

Το λεύκωμα, 18ο στη σειρά «Ο κύκλος των μουσείων», έχει την αισθητική σφραγίδα των εκδόσεων Ολκός.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή