Ολοι οι γνώριμοι είναι μαζεμένοι εκεί, σε μια αλλόκοτη σύναξη: ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Νίκος Γκάλης, ο Στάθης Ψάλτης, οι Duran Duran, o Λάγιος Ντέταρι, ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ο Τάσος Μπιρσίμ, ο Μαγκάιβερ, ο Μπίλι Μπο και η Δήμητρα Λιάνη. Από κοντά και όλα τα χαρακτηριστικά αντικείμενα μιας ολόκληρης δεκαετίας, από το γνωστό μηχανάκι «παπάκι» και το μόνο αυτοκίνητο ελληνικής παραγωγής, το «Pony», μέχρι γουόκμαν, σφηνάκια με το σήμα της ΟΝΝΕΔ, ρούχα με παγιέτες και βάτες, ψηφοδέλτια, τηλεφωνικές συσκευές με καντράν, περιοδικά «ΚΛΙΚ», κασέτες, ηλεκτρονικά παιχνίδια (μπλιμπλίκια για τους εθισμένους), κομματικά σημαιάκια, εργόχειρα, οπαδικά κασκόλ, υφάσματα μαζικής κατανάλωσης της Πειραϊκής Πατραϊκής. Και μαζί έννοιες, συνθήματα, λέξεις και τραγούδια που ταυτίστηκαν με μια ολόκληρη εποχή: αλλαγή, κάθαρση, «όχι στα πυρηνικά», «αν το δηλώσεις, θα το σώσεις», σουξέ όπως η «Ταραχή» του ΛεΠα και οι επιτυχίες της Ρίτας Σακελλαρίου, αλλά και τα πρώτα χιτ που έπαιζε το «Μουσικόραμα».
Η έκθεση «GR80s» στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων –που εγκαινιάστηκε χθες– είναι μια πραγματική χρονοκάψουλα. Μπαίνεις μέσα και αμέσως βρίσκεσαι πίσω στην ηλικία που είχες πριν από 30 και πλέον χρόνια. Κυριολεκτικά διακτινίζεσαι, ειδικά αν επισκεφθείς το τρομερό περίπτερο για την κατοικία, όπου έχει στηθεί ένα αυθεντικό διαμέρισμα του 1987 με έπιπλα, πράγματα, ακόμη και ζαλιστικά πλακάκια στο μπάνιο και την κουζίνα, που σε κάνουν να έχεις ψυχικές οφθαλμαπάτες. Ομως ο στόχος που είχαν οι δύο επιμελητές και εμπνευστές της, ο Παναγής Παναγιωτόπουλος και ο Βασίλης Βαμβακάς, πανεπιστημιακοί γεννημένοι και οι δύο το 1971, δεν ήταν ο νοσταλγικός ανάπλους, αλλά η απόπειρα αυτογνωσίας με την καταβύθιση σε μια κρίσιμη συλλογική φάση της νεοελληνικής κοινωνίας. Μαζί με τους συνεργάτες τους και πολλούς εθελοντές έστησαν ένα ολόκληρο αφήγημα με 13 ενότητες από την τρομοκρατία ώς τις λαϊκές κουλτούρες, για να ξαναδούμε με φρέσκια ματιά τη δεκαετία που αποτέλεσε τον πλακούντα της σημερινής κατάστασης.
Ετσι, αν καταφέρει κανείς να ξεπεράσει την προσωπική του σύνδεση με την «εϊτίλα» και εστιάσει το βλέμμα του στα κοινωνικά φαινόμενα, θα δει τη «μεγάλη εικόνα»: μια χώρα της οποίας το βιοτικό επίπεδο ανεβαίνει χωρίς να αποκτά παραγωγικές δομές ισάξιες της ανόδου, που απελευθερώνεται από προκαταλήψεις δίχως να αποτινάζει την προνεωτερικότητα, που μπαίνει στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα αλλά συνταράσσεται από σκάνδαλα, που δηλητηριάζεται από την πολιτική πόλωση, την εγχώρια τρομοκρατία και τον «κίτρινο» Τύπο, που καταναλώνει μαζικά με όλο και περισσότερα δανεικά, που διασκεδάζει σαν να μην υπάρχει αύριο και χαίρεται τη σεξουαλική απελευθέρωση, που ξεχνάει το τραυματικό παρελθόν και ονειρεύεται το μέλλον.
Η έκθεση θα συζητηθεί πολύ. Δεν είναι μόνον το πρωτότυπο θέμα της αλλά τα καίρια ερεθίσματα που μας δίνει χωρίς διδακτισμούς και αφηρημένα θεωρητικά σχήματα. Το δίδυμο των επιμελητών έκανε ένα αφιέρωμα που καθρεφτίζει τον θεατή από μια θέση βιωματικής ισότητας, κάτι που σπάνια συμβαίνει στη χώρα μας, προσφέροντας κάποιες σωστές ερωτήσεις. Διότι, όπως έλεγε και ο Μπόνο το 1983, «we thought we had the answers. It was the questions we had wrong» («νομίζαμε ότι είχαμε τις απαντήσεις. Ηταν οι ερωτήσεις μας λάθος»). Κάτι ήξερα, το είχα γράψει πάνω στο θρανίο μου…