Δεν είναι λίγα τα 23 αδιάλειπτα χρόνια καλοκαιρινών εκθέσεων, όπως καθόλου λίγη δεν μπορεί να λογιστεί η συνεισφορά τους στη μετατροπή της Ανδρου σε εικαστικό προορισμό. Το Ιδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως, φέτος, με τους «23ους Πλόες», μας έδειξε την «Εύκρατη Ζώνη», την τρίτη κατά σειράν έκθεση, από την τετραλογία που σχεδιάζεται να ολοκληρωθεί του χρόνου, με θέμα την ανθρώπινη παρουσία και απουσία από το περιβάλλον του Νότου.
Στους δύο ορόφους του ιδρύματος οι 11 καλλιτέχνες που επέλεξε η επί 23 έτη επιμελήτρια των «Πλόων» Αθηνά Σχινά, με το ειδικό τιμητικό αφιέρωμα στον Γιώργο Λάππα, δημιουργούν ένα εικαστικό περιβάλλον που αφηγείται τον τρόπο με τον οποίον η φύση και ο άνθρωπος δημιουργούν τον δικό τους χώρο και παίρνουν τη δική τους μορφή, σε μια αέναη μεταξύ τους ανατροφοδότηση. Το κλίμα που επηρεάζει την ανθρώπινη ύπαρξη, η –διακριτική ή μη– ανθρώπινη παρέμβαση στο τοπίο του Νότου, η Ιστορία που παρασύρει τη δημιουργία και η τέχνη που εκφράζει τον χρόνο και τις αλλαγές θέασης του κόσμου μας συνοψίζουν την «Εύκρατη Ζώνη». Οι Νίκος Αγγελίδης, Χρύσα Βουδούρογλου, Πέτρος Βρέλλης, Γιώργος Γυπαράκης, Ειρήνη Κανά, Ελλη Κουτσουκέλλη, Κωνσταντίνος Μάσσος, Ελένη Παρμακέλη, Βαρβάρα Σπυρούλη, Αντώνης Στάβερης και Ηλίας Τσακμάκης, μαζί με τα «ακροβατικά» γλυπτά του Γιώργου Λάππα, θέτουν, όπως λέει η Αθηνά Σχινά, τα «θεμέλια για την αντίστροφη μέτρηση», που θα οδηγήσει «στην αποκατάσταση των σοβαρά διαταραγμένων ισορροπιών» μεταξύ καλλιτέχνη και κοινού.
Το αρχοντικό της Χώρας της Ανδρου έχει, για άλλη μία χρονιά, μιαν ιστορία να πει. Με τις φανερά υπαρξιακές αναζητήσεις των έργων που επέλεξε η επιμελήτρια, οι χώροι του κτιρίου γίνονται εικαστικό καταφύγιο, για όσους επιθυμούν να συναντηθούν με τις ισορροπίες που ίσως επιφέρει η τέχνη σε έναν κόσμο που δεν προσφέρεται για βεβαιότητες. Το αφιέρωμα στον Γιώργο Λάππα είναι η πεμπτουσία της φετινής έκθεσης. Τα γλυπτά που εκτίθενται συγκεφαλαιώνουν την ανθρώπινη παρουσία, μέσα από την κίνησή τους, που αιωρείται ανάμεσα στο πραγματικό περιβάλλον και τα προσωπικά μας εργαλεία κατανόησης ενός κόσμου ρευστού και, συχνά, κατακλυσμιαίου.
Από την άλλη, ο Γιώργος Γυπαράκης, με τα ξύλινα και πέτρινα γλυπτά του, αναδημιουργεί την «εύκρατη ζώνη» της περιοχής μας με τα δικά της υλικά. Το ξύλο και η πέτρα, φαινομενικά ανελαστικά στοιχεία, στα έργα του Γυπαράκη γίνονται φορείς της ανθρώπινης δύναμης να χειρίζεται τη φύση, αλλά και της αδυναμίας του να ελέγχει τις δικές του παρεμβάσεις. Στο ίδιο δωμάτιο, ο Γυπαράκης διαλέγεται με τα συρμάτινα και ξύλινα γλυπτά της Βαρβάρας Σπυρούλη, τα οποία αναπαριστούν τη λειτουργία της φύσης, μετατρέποντας την ενέργειά της σε απτή πραγματικότητα.
Ο Νίκος Αγγελίδης, με τους γνώριμους, γεμάτους ευφροσύνη, πίνακές του, ζωγραφίζει θέματα που μοιάζουν, μεν, οικεία στον θεατή, ωστόσο ανασυνθέτουν έναν εσωτερικό κόσμο γεμάτο επιθυμίες, όνειρα και ταξίδια σε διαφορετικές μεταξύ τους ανθρώπινες καταστάσεις. Από πλευράς του, ο ζωγράφος Αντώνης Στάβερης, στη δική μου περιήγηση στην έκθεση, συνομιλεί με τα δικά του εικαστικά τοπία με τον Αγγελίδη, με τη διαφορά ότι τα έργα του Στάβερη, χοπερικά φορές φορές, δημιουργούν μια σαφή «αστικότητα». Ο ζωγράφος μεταφράζει το σώμα της πόλης σε μία «εύκρατη ζώνη», μέσα στην οποία το συλλογικό, αλλά κυρίως το ατομικό βίωμα δημιουργεί μια νέα επαφή του ανθρώπου με το αστικό περιβάλλον.
Ο Κωνσταντίνος Μάσσος, με τη ζωγραφική και τα κολάζ του, γεφυρώνει το πραγματικό τοπίο με τις μεταφυσικές εικόνες που παράγει η σκέψη, ειδικά όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε μετάβαση από τον έναν τόπο στον άλλον – ως μετανάστης ή ως απλός περιπατητής. Ο Πέτρος Βρέλλης, με τη σειρά του, αναίρεσε το μολύβι ή το πενάκι και δημιούργησε πορτρέτα φτιαγμένα από κλωστή και από… αλγόριθμο. Επιστήμονας τον υπολογιστών, πιστός της τεχνολογίας και της φιλοσοφικής διάστασής της, ο Βρέλλης, με τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο ως «οδηγό», ενώνει την προσωπογραφία με τα σύγχρονα λογισμικά, μέσω της παραδοσιακής κλωστής και των χιλιάδων διαδρομών της. Ο καλλιτέχνης δίνει νέα διάσταση σε πρόσωπα όπως ο Ιησούς, η Μαρία, η Μαγδαληνή, ο Απόστολος Πέτρος και, φυσικά, ο El Greco. Η περιήγηση στην έκθεση στο Ιδρυμα Κυδωνιέως, εκτός από την ημέρα των εγκαινίων, όπου μαζεύτηκε πλήθος κόσμου, αποκαλύπτει την παλέτα της «Εύκρατης Ζώνης» – που συνεχίζει να αποτελεί έμπνευση για τους καλλιτέχνες και τόπο συνάντησης με την τέχνη που ξεπερνάει τα όρια της επικράτειας όπου παρήχθη.
«Εύκρατη Ζώνη», Ιδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως, Χώρα Ανδρου. Εως την 1η Οκτωβρίου 2017.
Ο «Νιόνιος» ήρθε με το «Φορτηγό» του
Ο Διονύσης Σαββόπουλος ήταν εμφανώς ορεξάτος. Η συναυλία του, που έλαβε χώρα στο Ανοικτό Θέατρο Ανδρου και αναβίωσε διά ιστοριών τις οποίες αφηγήθηκε ο μεγάλος μας παραμυθάς, το ιστορικό «Φορτηγό» του, ήταν μια υπενθύμιση για την επιρροή των στίχων και των μελωδιών του στην καθημερινότητα των «εκδρομέων» από το ’60 έως και σήμερα. Ο «Νιόνιος» πλαισιώθηκε από τέσσερις ανερχόμενους μουσικούς: τους Δημήτρη Λάππα, Εύη Μάζη, Κατερίνα Πολέμη, Θέμο Σκανδάμη, οι οποίοι έμοιαζαν να ήταν συνεργάτες του από… πάντα. Τραγούδησαν με τον τροβαδούρο, έκαναν παράξενους ήχους με τα όργανα αλλά και με το στόμα τους, δημιούργησαν ένα ωραίο –και, σημειωτέον, δωρεάν– πάρτι, από αυτά που ο Σαββόπουλος δημιουργεί στις ζωντανές του εμφανίσεις. Η συναυλία ήταν συμπαραγωγή των Ιδρυμάτων Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως και Δημητρίου και Λιλίκας Μωραΐτη –στυλοβάτες των «Πλόων» με τη Fast Ferries– και έκανε όλους μας να τραγουδήσουμε, αλλά και να γελάσουμε παρέα με τον «Νιόνιο». Συγκινητική στιγμή, το κλείσιμο της βραδιάς με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα Ανδρου.