Το 2015 ήταν η «Nyctophilia», το 2016 ήταν το «Tender is the night», από χθες είναι το «Of death and other demons». Η Χριστίνα Ανδρουλιδάκη, της γκαλερί CAN, έχει καθιερώσει τις σκοτεινές εκθέσεις, τις ομαδικές δουλειές που διερευνούν τα όρια της ύπαρξης και της ανυπαρξίας, τα σύνορα φωτός και σκότους. «Η νύχτα είναι αναθεώρηση, βοηθάει τη σκέψη και την προσωπική αναζήτηση», λέει η νεαρή γκαλερίστα στην «Κ».
Η έκθεση αυτή, όμως, δεν είναι φιλοσοφία. Είναι μία προσπάθεια εξήγησης της έννοιας του θανάτου, του σκότους, που αποτελούν έμπνευση για τους εννέα καλλιτέχνες. Η ανυπαρξία, όμως, το μαύρο του θανάτου, όπως ο ίδιος ο Καντίνσκι είχε ονομάσει μία συγκεκριμένη απόχρωση του χρώματος των χρωμάτων, δεν είναι μόνον η απώλεια της ζωής. Είναι ο ύπνος, όπως τον είδαν ο Παναγιώτης Λουκάς και η Μαλβίνα Παναγιωτίδη, με ένα έργο που είχαμε δει στο Υπνος project της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, το 2016. Είναι τα διάτρητα, καντίνσκεια μαύρα γλυπτά του Δημήτρη Εφέογλου. Οπως είναι τα σπουδαία τοτέμ της Μαριάννας Ιγνατάκη, με τα γυναικεία μαλλιά σε σχήμα κινεζικού ιδεογράμματος. Το βίντεο «Xoanon» των Twin Automat (Ειρήνη Καραγιαννοπούλου, Sandrine Cheyrol) εξερευνά τα συστήματα πίστης (με μαγικά φίλτρα και σκοτεινά οράματα), ανά τον κόσμο και πώς εκείνα σχετίζονται με τη ζωή… μετά.
Ενδιαφέρον, στα όρια του θρίλερ, έχει η έκδοση «Atlas Horibilis» των Σαπρόφυτων (Νάντια Αργυροπούλου, Μαρίνα Βρανοπούλου, Αρης Τσούτσας/Γιάννης Κουρούδης [k2design], Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Γιασεμή Πέρου, Γιώργος Τζιρτζιλάκης), που προτείνει τη «νουβέλα του αναυθεντικού», με κολάζ τεκμηρίων από τρομακτικά και παραφυσικά φαινόμενα. Ο Εμμανουήλ Μπιτσάκης, με τα γνώριμα μικρών διαστάσεων έργα του δημιουργεί μία φανταστική Αθήνα, παρουσιάζει το «θηρίο του Ζεβοντάν» να τον καταπίνει και δημιουργεί δυστοπικές εικόνες. Ο Κωνσταντίνος Λαδιανός, πρώτη φορά, συμμετέχει με έργο που δεν απεικονίζει οικείο του πρόσωπο, ωστόσο παίζει με την έννοια του κρεβατιού ως μίας ενδιάμεσης κατάστασης μεταξύ ύπνου και ξύπνιου αλλά και ζωής και θανάτου (νεκροκρέβατο). Τελευταία αφήσαμε την Πολωνή Αλεξάντρα Βαλιτσέφσκα, γνώριμη από το ίδρυμα ΔΕΣΤΕ και την ταινία της Αθηνάς-Ραχήλ Τσαγγάρη, «The Capsule». Τέσσερα μικρά έργα της παρουσιάζουν εικόνες από παραμύθια, που καταλήγουν μακάβρια και, οπωσδήποτε, ρεαλιστικά.
Καθώς περιεργαζόμουν τα έργα της έκθεσης, που εγκαινιάσθηκε χθες, σκεφτόμουν, μετά την τόση μαυρίλα και τον τόσο θάνατο, ως αντίδοτο τον στίχο του Ντίλαν Τόμας: «and death shall have no dominion». Ποιος ξέρει…
Γκαλερί CAN. Αναγνωστοπούλου 42, Κολωνάκι. Εως 26 Μαΐου.