Φαινομενικά παράδοξο αρ. 1: ο λόφος του Φιλοπάππου ξεκίνησε να δημιουργείται, στη μορφή που έχει σήμερα, από τα… μπάζα της διάνοιξης της λεωφόρου Συγγρού το 1875. Τότε μόνον ο λόφος απέκτησε χώμα. Εκτοτε, φυτεύεται ιδιωτικά και δημόσια. Μάλιστα, ό,τι φυτό συναντούμε στο νταμάρι έχει φυτευθεί από τους περιοίκους την τελευταία δεκαετία. Φαινομενικά παράδοξο αρ. 2: ο Χριστόφορος Κολόμβος άλλαξε τον τρόπο που οι μονοθεϊστικές θρησκείες φαντάζονται τον Κήπο της Εδέμ. Τα νέα φυτά, που κατέκλυσαν ανά του αιώνες την Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή, δημιούργησαν νέα άποψη για τη ζωή μετά. Αλλά ο μέγας εξερευνητής δεν έκανε μόνον αυτό. Οι σπόροι και τα φυτά που, μετά μεγάλης δυσκολίας, μετέφερε από την άλλη άκρη του Ατλαντικού άλλαξαν και την όψη της πόλης των βράχων. Θα αναρωτιέστε ποια είναι η πόλη των βράχων… Δεν είναι άλλη από την Αθήνα. Ετσι είχε ονομαστεί από τους περιηγητές του 18ου και του 19ου αιώνα η πόλη εξαιτίας της απουσίας πρασίνου και της κυριαρχικής παρουσίας της πέτρας.
Τον μετασχηματισμό του λόφου του Φιλοπάππου από γυμνό τοπίο σε κήπο ακολουθεί η νέα έκθεση του Νίκου Παπαδόπουλου που εγκαινιάζεται απόψε στο Μέγαρο Εϋνάρδου του ΜΙΕΤ. «Η έκθεση που για χρόνια ονειρευόμουν γίνεται πραγματικότητα», λέει ο εικαστικός στην «Κ», στην ιδιωτική ξενάγηση που μας έκανε χθες.
Η «Flora Filopappou» είναι ένα homage στη «Flora Graeca», τη βίβλο της αττικής χλωρίδας του Βρετανού βοτανολόγου Τζον Σίμπθορπ, η πρώτη έκδοση της οποίας κυκλοφόρησε το 1787, με 100 αριστουργηματικές ξυλογραφίες του Φέρντιναντ Μπάουερ, σε 25 αντίτυπα. Η δεύτερη έκδοση κυκλοφόρησε σε 40 αντίτυπα, ένα εκ των οποίων διαθέτει η Εθνική Βιβλιοθήκη, που το παραχώρησε στην έκθεση. Η «Flora Filopappou» είναι και μία βόλτα στους αιώνες, με τον εικαστικό να έχει σχεδιάσει, τελεία την τελεία, τις εικόνες αυτής της σπουδαίας ιστορίας. Σχέδια με πενάκι σε βαμβακερό χαρτί, εγκαταστάσεις από χώμα ή χάρτινα lego, η έκθεση του ΜΙΕΤ, που συνοδεύεται από artist book και ένα άκρως σαγηνευτικό αρχειακό υλικό, είναι ένας τρόπος να δούμε τη μεταμόρφωση της Αθήνας.
Η έκθεση αποτελεί καρπό της οκταετούς έρευνας του εικαστικού, που ταξίδεψε έως την Οξφόρδη για να δει την πρώτη έκδοση της «Flora Graeca», μίλησε με βοτανολόγους, αρχαιολόγους και αρχιτέκτονες, ώστε να αντιληφθεί τον τρόπο με τον οποίον ο λόφος του Φιλοπάππου κατέστη μία ελληνική εκδοχή του Κήπου της Εδέμ, να καταγράψει τα 119 διαφορετικά είδη φυτών (μόνο στον λόφο των Μουσών), το 30% εκ των οποίων προέρχεται από άλλες χώρες, αλλά και να καταδείξει τη διαχρονική παγκοσμιοποίηση, αυτήν τη φορά μέσω των φυτών. Ο Νίκος Παπαδόπουλος, προτού τον αποχαιρετήσουμε, αναφέρει: «Πάντως, δεν προσεγγίζω τα φυτά ως άνθρωπος που τα γνωρίζει, αλλά ως κάποιος που τα αγαπάει πολύ…».
Νίκος Παπαδόπουλος, «Flora Filopappou». ΜΙΕΤ, Μέγαρο Εϋνάρδου, Αγ. Κωνσταντίνου 20. Εως 20 Ιουλίου.