«We don’t need another hero», τραγουδούσε η Τίνα Τέρνερ και στον ίδιο ρυθμό κινείται η φετινή Μπιενάλε του Βερολίνου, η οποία δανείζεται τον τίτλο του δημοφιλούς τραγουδιού του 1985. Η προσπάθεια της Αφρικανής Γκάμπι Ντζκόμπο, επιμελήτριας της Μπιενάλε, που θα διαρκέσει έως τις 9 Σεπτεμβρίου, είναι η έκθεση να κινηθεί μακριά από τη λογική της ανάγκης ενός «σωτήρα», όπως σημειώνει, διερευνώντας την πολιτική πράξη της «αυτοσυντήρησης» μακριά από «ιστορικές αφηγήσεις που συμβάλουν στη δημιουργία τοξικών υποκειμενικοτήτων».
Η Μπιενάλε του Βερολίνου κλείνει φέτος 20 χρόνια και, όπως παρατηρούν οι New York Times, αντιμετωπίζει μια κρίση ταυτότητας. Σε αντίθεση με την «καταστροφική» έκθεση του 2016, η φετινή διοργάνωση είναι πιο μικρή, με μόλις 46 καλλιτέχνες, πιο σοβαρή, αποστασιοποιημένη αλλά χωρίς να αφήνει κάποιο στίγμα, σημειώνει η εφημερίδα.
Η πλειονότητα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν κατάγεται από χώρες της Αφρικής και διαμένουν παντού, από το Βερολίνο μέχρι τη Νέα Υόρκη και το Σάο Πάολο. Προσκλήθηκαν επίσης καλλιτέχνες από την Αίγυπτο, το Ιράν, το Πακιστάν, τη Νέα Ζηλανδία και «λίγοι λευκοί Ευρωπαίοι». Τα δημογραφικά στοιχεία έκαναν αρκετούς δημοσιογράφους να μιλήσουν για ένα «μάθημα φυλετικής δικαιοσύνης», κάτι από το οποίο όμως κρατάει αποστάσεις η επιμελητική ομάδα.
Αν και η κ. Ντζκόμπο δεν έδωσε πολιτικές κατευθύνσεις στους καλλιτέχνες, η πολιτική δεν λείπει. Το πιο πολυσυζητημένο έργο της έκθεσης, σύμφωνα με τους ΝYT, είναι το «Again», μια βιντεο- εγκατάσταση του Γερμανού Μάριο Πφάιφερ που επικρίνει τους χειρισμούς της Γερμανίας στο προσφυγικό ζήτημα με αφορμή μιαν υπόθεση του 2016. Πριν από δύο χρόνια τέσσερις Γερμανοί στο κρατίδιο της Σαξονίας έσυραν έναν Ιρακινό πρόσφυγα έξω από ένα σούπερ μάρκετ επειδή έκανε φασαρία και τον έδεσαν σε ένα δέντρο. Οι τέσσερις άνδρες πέρασαν από δίκη, αλλά η υπόθεση μπήκε στο αρχείο και η εξέλιξη χαιρετίστηκε από το ξενοφοβικό ΑfD. Ο νεαρός πρόσφυγας, που αντιμετώπιζε ψυχιατρικά προβλήματα, βρέθηκε παγωμένος σε ένα δάσος πριν από τη δίκη.