Περιτριγυρισμένος από τα καράβια του Γιάννη Αδαμάκη, αρκεί ελάχιστος χρόνος για να γίνει κατανοητή η αυτοβιογραφική στρωματογραφία που επιχειρεί. «Σε τυλίγει αυτό το μπλε», όπως λέει και ο τίτλος της έκθεσης (από στίχο του Μιχάλη Γκανά), αλλά πιο έντονη είναι η αίσθηση της εμβάθυνσης παρά του πλάτους. Πιο ισχυρή δηλαδή είναι η τομή παρά ο ορίζοντας. Στο Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Υδρας, η ατομική έκθεση του Γιάννη Αδαμάκη εκλύει ατμόσφαιρα που υποβάλλει, αλλά αυτό που οδηγεί στον πυρήνα της εμπειρίας είναι η πυκνή αφήγηση μιας διαδρομής που μοιάζει με ψυχογράφημα. «Τα πλοία υπήρξαν για μένα ιδιαίτερα φορτισμένες παρουσίες», λέει ο Γιάννης Αδαμάκης. «Ο όγκος τους, ξεπερνώντας τα ανθρώπινα μέτρα, ζωντάνευε με χρώματα δανεισμένα από το φως και τη θάλασσα που αντανακλούσε πάνω τους». Με αρκετά νέα έργα του 2018 δίπλα σε λίγο παλαιότερα ή διαρκείς επαναγραφές – βελτιώσεις – νέες εκδοχές (όπως συνηθίζει, καμιά φορά και σε τρεις χρονικούς κύκλους), ο Γιάννης Αδαμάκης επιχειρεί μια εξωστρεφή κίνηση με έργα πυκνής γραφής.
Ναυτικές ιστορίες
Η εξωστρέφεια ορίζεται από την εξομολογητική διάθεση, καθώς αυτά τα «σημειωματάρια αυτοβιογραφίας» φωτίζουν έστω και με αμυχές φωτός κεφάλαια παιδικής ηλικίας και προγονικές σκιές. Μακριά από κάθε απόπειρα αναπαράστασης, ο Γιάννης Αδαμάκης, που, σε ορισμένα από τα νέα έργα του πλησιάζει ακριβώς ένα όριο ρεαλισμού, σαν να είναι έτοιμος να το διαλύσει ακόμη περισσότερο (όπως στον «Ανεφοδιασμό»), απλώνει μια ευρεία τοιχογραφία μνήμης εκθέτοντας όλα τα σύμβολα και τα μοτίβα της προσωπικής ανθολογίας του.
Με πατέρα ναυτικό, αλλά και με τον παππού και τους θείους από την πλευρά της μητέρας του επίσης ναυτικούς, ο Γιάννης Αδαμάκης (γεννημένος στον Πειραιά), μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον προσμονής και απουσίας. «Θυμάμαι μαγικές ιστορίες βγαλμένες από ξύλινες κασέλες με παλιά ναυτικά όργανα, μπρούντζινους αστρολάβους και σκουριασμένα κομπάσα», γράφει. Στα έργα που παρουσιάζει τώρα κυριαρχούν οι παρουσίες του πατέρα και του παππού. Με θραύσματα από παλιές φωτογραφίες, οι μορφές αναφύονται σαν επαναλαμβανόμενο θέμα, που συσπειρώνει τον νου και απλώνει το βλέμμα.
Στον ιδιαίτερο χώρο του Ιστορικού Αρχείου – Μουσείου Υδρας, με την οργάνωση της Ντίνας Αδαμοπούλου, ο Γιάννης Αδαμάκης ιστορεί και αφηγείται. Κεντρική θέση στην αίθουσα έχει (ως πυξίδα, λάβαρο ή θυρεός) «Το πορτρέτο» (1999-2000-2017). Πάνω στην παιδική φιγούρα του πρότερου εαυτού, και σε εκείνο το σκούρο φαιό, καστανό με μπλάβες λίμνες φόντο, ο Γιάννης Αδαμάκης αδειάζει τις αποσκευές της μνήμης και του προσωπικού DNA. Ολα τα σύμβολα που εμφανίζονται και σε άλλα έργα είναι εκεί, σαν θρυμματισμένες ζωφόροι με χέρια για ικεσία ή παρηγοριά, πουλιά και παιχνίδια, λευκά και γαλάζια γράμματα, μορφές σε προφίλ, λευκές στολές, διαγράμματα από πεταλούδες, υπόκωφοι παιάνες…
Οργανωμένος σαν ναός, ο χώρος της έκθεσης (με την ευεργετική επιμέλεια του ζωγράφου Αλέξη Βερούκα) ορίζει το βλέμμα σε άξονες. Στο βάθος της αίθουσας, απλώνεται το «τέμπλο», ένα τρίπτυχο με τίτλο «Επιστροφή» (μεικτή τεχνική σε μουσαμά, 2000-2018), πάνω στο οποίο εντοπίζει κανείς κτερίσματα, ευχές και όνειρα-σπασμούς. Αλλά παντού στην έκθεση κυριαρχούν ο όγκος και η σκιά των φορτηγών πλοίων, λευκογάλαζα κήτη που πλέουν σε άχρονες θάλασσες. Στον πάνω όροφο του μουσείου, με τις μόνιμες συλλογές, τα έργα του Γιάννη Αδαμάκη υπερίπτανται και συνομιλούν σε ένα διάλογο, συγκινητικό και γνήσιο, με τη ναυτοσύνη του 19ου και του 18ου αιώνα. Είναι μία γονιμοποίηση.
Μου έμειναν στον νου οι παλιές φωτογραφίες του πατέρα και του παππού, στη Βενετία ή στο μηχανοστάσιο. Μορφές του 1920 ή του 1960. Ντεκουπαρισμένη μνήμη, ένθετα οικόσημα…
«Το μπλε που σε τυλίγει». Εκθεση Γιάννη Αδαμάκη. Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Υδρας. Εως 29 Ιουλίου.