Προτού γίνει ο… Κιούμπρικ, ήταν απλώς ο Στάνλεϊ, ένα φτωχό αγόρι από το Μπρονξ, με κακές επιδόσεις στο σχολείο και αδιάφορο σχεδόν για τα πάντα. Εκτός από τη φωτογραφική μηχανή Garflex, που του έκανε δώρο ο πατέρας του, ερασιτέχνης φωτογράφος και ο ίδιος, στα 13α γενέθλιά του. Από εκείνη τη μέρα ο πιτσιρικάς δεν έπαψε να τριγυρνά στους δρόμους της γειτονιάς του και να απαθανατίζει ό,τι του τραβούσε το ενδιαφέρον. Εμφάνιζε τις φωτογραφίες του στο σπίτι του φίλου του, Μάρβιν Τράουμπ, που είχε μετατρέψει το μπάνιο του σε σκοτεινό θάλαμο.
Τον Απρίλιο του 1945, ο Στάνλεϊ φωτογράφισε έναν σκεπτικό και κατηφή περιπτεριούχο, στο παραθυράκι του περιπτέρου του, πλαισιωμένο από εφημερίδες που ανήγγειλαν στα πρωτοσέλιδά τους τον θάνατο του προέδρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ και την ανάληψη της προεδρίας από τον Χάρι Τρούμαν. Αυτή ήταν η πρώτη φωτογραφία που κατάφερε να πουλήσει – στο περιοδικό Look, έναντι 25 δολαρίων. Τόσο πολύ ενθουσιάστηκε, μάλιστα, με τη δουλειά του η Ελεν Ο’ Μπράιαν, photo editor του περιοδικού, που εισηγήθηκε την πρόσληψή του, που έγινε την επόμενη χρονιά. Η αμοιβή του ανερχόταν σε 50 δολάρια την εβδομάδα. Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ ήταν μόλις 17 ετών.
Ενας μικρός λούστρος στους δρόμους της Νέας Υόρκης και ενσταντανέ από τον πρώτο χορό τεχνών στη Φιλαδέλφεια (κάτω). Φωτογραφίες του Κιούμπρικ για ρεπορτάζ του περιοδικού Look από το 1946 έως το 1950.
Στα επόμενα τέσσερα χρόνια, ο μετέπειτα διάσημος σκηνοθέτης –του «Κουρδιστού πορτοκαλιού», της «Οδύσσειας του Διαστήματος», της «Λολίτας», της «Λάμψης»– έμελλε να τραβήξει φωτογραφίες για 135 ρεπορτάζ του Look – και δύο για λογαριασμό του πολιτιστικού περιοδικού Flair. Στο αρχείο του διασώθηκε υλικό από 129 αναθέσεις μαζί με περισσότερα από 12.000 δείγματα και αρνητικά. Με αυτή την πρώτη ύλη στήθηκε η έκθεση «Through a Different Lens: Stanley Kubrick Photographs», που φιλοξενείται μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου στο Μουσείο της Πόλης της Νέας Υόρκης.
Μεταβατική εποχή
Στις αίθουσες αλλά και στον κατάλογο της έκθεσης, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Taschen, o θεατής θα δει δημοσιευμένες και αδημοσίευτες ασπρόμαυρες φωτογραφίες από τη σύντομη καριέρα του Κιούμπρικ ως φωτογράφου, που αφηγούνται ιστορίες από μια εποχή μεταβατική για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πόλεμος είχε τελειώσει, οι άνθρωποι είχαν χρήματα να ξοδέψουν, ταξίδευαν, έκαναν όνειρα· τα περισσότερα είχαν να κάνουν με την κατανάλωση: αγορά σπιτιών, αυτοκινήτων, ρούχων και ηλεκτρικών συσκευών, πολυτελείς διακοπές.
Το περιεχόμενο του Look ήταν εστιασμένο στα πρόσωπα –σταρ του σινεμά και του θεάτρου, αθλητές– και τα θέματα που άρεσαν στον μέσο Αμερικανό: «Τι πρέπει κάθε έφηβος να ξέρει για το πρώτο ραντεβού», «Ζωή και αγάπη στο μετρό της Νέας Υόρκης», «Ζήλια: η μεγαλύτερη απειλή για έναν γάμο» ή «Πώς βλέπουν οι πίθηκοι τους ανθρώπους». Οι φωτογράφοι του, κατά γενική ομολογία, ήταν σοβαροί και επαρκείς επαγγελματίες αλλά όχι τόσο εμπνευσμένοι όσο εκείνοι του Life, του βασικού ανταγωνιστή του, που διέθετε συνεργάτες-σταρ, όπως ο Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν και ο Γιουτζίν Σμιθ, και θεματολογία σαφώς πιο «ψαγμένη».
Ως εκ τούτου, οι φωτογραφίες του Κιούμπρικ δεν θα εκπλήξουν όποιον τις δει. Δεν είχε, ίσως, το ταλέντο της Νταϊάν Αρμπους, του Γκάρι Βίνεγκραντ ή του Μπρους Ντέιβιντσον. Αν, όμως, τις παρατηρήσει κανείς πιο προσεκτικά, θα εντοπίσει στοιχεία από το προσωπικό του στυλ ως δημιουργού: σαφήνεια στην έκφραση, σωστά κάδρα, εναλλαγή πολύ κοντινών και πολύ μακρινών πλάνων (που κάνουν τους ανθρώπους να φαίνονται σαν μινιατούρες μέσα στο περιβάλλον τους). Ενας τρόπος mise-en-scène, δηλαδή, που θυμίζει έντονα τις ταινίες του.
Με τον Ντασσέν
Το 1947, o νεαρός φωτογράφος θα βρεθεί επί πολλές μέρες για φωτορεπορτάζ στα γυρίσματα της ταινίας του Ζυλ Ντασσέν «Γυμνή Πόλη», ενός κλασικού φιλμ νουάρ. Οι εικόνες του δεν θα δημοσιευθούν –άγνωστο γιατί-– στο περιοδικό (περιλαμβάνονται όμως στην έκθεση του Μουσείου της πόλης της Νέας Υόρκης), αλλά αυτή η πρώτη επαφή του με τον κόσμο του κινηματογράφου θα είναι καθοριστική για τη συνέχεια.
Ενα ερωτευμένο ζευγάρι.
Το 1950, λίγο προτού το Look μετακομίσει στα καινούργια του γραφεία, στον αριθμό 488 της λεωφόρου Μάντισον, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ έχει ήδη αλλάξει ρότα. Το σινεμά θα είναι πλέον ο κόσμος του. Επειτα από σχεδόν μια πενταετία που εικονογραφούσε ιστορίες τις οποίες επέλεγαν άλλοι, έχει αποφασίσει να αφηγηθεί τις δικές του.
Δεν θα ξεχάσει όμως ποτέ την πολύτιμη θητεία του στο Look. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε; Εκεί έμαθε να… βλέπει. «Αυτά τα χρόνια κατάλαβα πώς δουλεύουν τα πράγματα στον κόσμο. Αν δεν είχα πιάσει εκείνη τη δουλειά και είχα πάει στο κολέγιο, δεν θα γινόμουν ποτέ σκηνοθέτης», θα έλεγε κάποτε σε συνέντευξή του.