«Η Ιστορία σε κάτι τέτοια μέρη όπως αυτό μπροστά μας πρέπει να διδάσκεται», μου λέει η Ειρήνη Σαρίογλου, όπως καθόμαστε στην άκρη της πλατείας που φιλοξενεί άλλη μια προβολή του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλόριζου. Η διοργάνωση, στην τρίτη της χρονιά, είναι πια πλήρως ενταγμένη στην καλοκαιρινή ζωή του πανέμορφου νησιωτικού οικισμού και περιμένει στην άκρη του χάρτη για να εμπλουτίσει την εμπειρία του επισκέπτη.
Το φεστιβάλ «Πέρα από τα Σύνορα» ωστόσο δεν είναι μόνο για τους τουρίστες. Η ατάκα της καλλιτεχνικής του διευθύντριας περί Ιστορίας άλλωστε δεν είναι κενή περιεχομένου, μιας και τα ντοκιμαντέρ αποτελούν εξαιρετικό τρόπο μετάδοσης της ιστορικής έρευνας, ειδικά όσον αφορά τις νεότερες γενιές που είναι πολύ πιο εξοικειωμένες με την εικόνα παρά με το βιβλίο. Τα δύο βράδια που βρεθήκαμε στις προβολές, οι πρώτες σειρές των καθισμάτων ήταν γεμάτες με παιδιά, κατά κύριο λόγο ντόπια, που παρακολουθούσαν τις ταινίες…
Τι προλάβαμε να δούμε: μεταξύ άλλων, το πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ της Χριστίνας Βάζου «Από την Αφρική με αγάπη – Ελληνοαιθιοπικά», το οποίο παρουσιάζει την άγνωστη ιστορία των Ελλήνων της Αιθιοπίας. Και αμέσως μετά το σπαρακτικό «Μπαλκόνι – Μνήμες Κατοχής» του Χρύσανθου Κωνσταντινίδη, πάνω στο χρονικό του ναζιστικού εγκλήματος στο χωριό Λιγκιάδες των Ιωαννίνων. Είχε προηγηθεί περίπου μια ώρα γέλιου με τον Γιώργο Χατζηπαύλου να δίνει μια από τις γνωστές του stand-up παραστάσεις.
Είχε πολλά και ενδιαφέροντα το φετινό φεστιβάλ, τα οποία δεν περιορίστηκαν στον χώρο του ντοκιμαντέρ. Παράλληλα με τις προβολές ο Χρήστος Μποκόρος παρουσίασε ο ίδιος προσωπικά μια επιλογή από παλιά και νεότερα έργα του, τα οποία φιλοξενήθηκαν στη δημοτική αίθουσα Μεγίστης. Κάπως έτσι οι Καστελλοριζιοί είχαν την ευκαιρία να δουν εξαιρετικά έργα τέχνης, αλλά και την πρώτη επαγγελματική παράσταση, ύστερα από έναν ολόκληρο αιώνα (!) στο νησί τους. Αυτή ήταν η «Κυρά της Ρω» του συγγραφέα Γιάννη Σκαραγκά, με τη Φωτεινή Μπαξεβάνη στον ομώνυμο ρόλο. Ο θεατρικός μονόλογος συγκέντρωσε κοντά στα 150 άτομα στο όμορφο προαύλιο της παλιάς σχολής, με τον κόσμο να κάθεται εκατέρωθεν της σκηνής, σε μια εν γένει συγκινητική βραδιά.
Και δεν ήταν μόνο αυτά. Τις προηγούμενες μέρες, ο Σύλλογος Βριλησσός είχε ανοίξει πεζοπορικά μονοπάτια στις γύρω βουνοκορφές, ενώ ο δάσκαλος καταδύσεων Ρομπέρτο Κάλιτς διοργάνωσε μαθήματα για παιδιά στη θάλασσα. Για τους τύπους, να αναφέρουμε πως καλύτερο ιστορικό ντοκιμαντέρ αναδείχθηκε το «The Legend of Ugly King» του Χουσεΐν Ταμπάκ, ενώ ως κοινωνικοπολιτικό βραβεύτηκε το «The Οther Side of Everything». Κυρίως όμως από αυτό το επταήμερο βγήκε κερδισμένη η επιστήμη της Ιστορίας, η οποία είναι ανάγκη να προσεγγίζει συχνότερα και με νέους τρόπους το ευρύ κοινό.