Ελαιοτριβείο Βρανά, στη Μυτιλήνη: από το όραμα στην απογοήτευση

Ελαιοτριβείο Βρανά, στη Μυτιλήνη: από το όραμα στην απογοήτευση

2' 4" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Αρκεί να διαβάσει κανείς τον κατάλογο με τα ονόματα των ανθρώπων που ίδρυσαν και συμμετέχουν στη μη κερδοσκοπική εταιρεία «Αρχιπέλαγος», το 1997: από τους αείμνηστους Νίκο Κούνδουρο, Ζυλ Ντασσέν και Αγγελο Δεληβορριά ώς τους Λευτέρη Παπαδόπουλο, Νίκο Σηφουνάκη, Νίκο Σταμπολίδη και Νίκο Μάργαρη, προσωπικότητες που συνένωσαν –ο καθένας από το δικό του μετερίζι– τις δυνάμεις τους για να υπηρετήσουν μνημεία, οικισμούς και άυλη κληρονομιά του Αιγαίου, που κινδύνευε.

Ελαιοτριβείο Βρανά, στη Μυτιλήνη: από το όραμα στην απογοήτευση-1

Ανάμεσα στα σπουδαιότερα επιτεύγματά τους ήταν η εξαιρετική αποκατάσταση του Ελαιοτριβείου Βρανά, στη Λέσβο, που συνδέεται με την οικογένεια της μητέρας του Οδυσσέα Ελύτη και αποτελεί ένα εκπληκτικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, καθώς λειτούργησε απρόσκοπτα από το 1887 μέχρι τη δεκαετία του ’70. Οταν πέρασα το κατώφλι του, το 2017, μπορούσα ακόμα να νιώσω στην ατμόσφαιρα τον μόχθο όσων εργάστηκαν εκεί για να παραγάγουν το πιο πολύτιμο ελληνικό προϊόν. Το Ελαιοτριβείο Βρανά, στον Παπάδο –το πρώτο ατμοκίνητο στον τομέα του–, είναι η συμπεριληπτική κοινωνική ιστορία της ίδιας της Μυτιλήνης, δίχως διακρίσεις: από τους γεωργούς και τους εργάτες έως τους εμπόρους. Η αποκατάσταση κτιρίου και μηχανημάτων έγινε με δωρεές από ιδιώτες και αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων, δίχως να επιβαρυνθεί το Δημόσιο. Από το 2009 μέχρι σήμερα αποτελεί έναν πολιτιστικό πνεύμονα για ένα νησί που έχει πληρώσει πολύ μεγάλο τίμημα στο μεταναστευτικό και στην οικονομική κρίση. Ποτέ, άλλωστε, το «Αρχιπέλαγος» δεν προσέφυγε στο αποκούμπι του κράτους. Πιστό στις αρχές προσωπικοτήτων όπως ο Κούνδουρος, που διετέλεσε επί δεκαετίες πρόεδρός του, αξιοποιούσε εθελοντές και χορηγούς. 

Το 2018, με πρόεδρο πλέον τον Νίκο Σηφουνάκη, το σωματείο αποφασίζει με συμβολαιογραφική πράξη να προχωρήσει στη δωρεά του ελαιοτριβείου προς την πολιτεία, με συγκεκριμένους όρους, που είχαν γίνει δεκτοί από την τότε ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού. Οι σημαντικότεροι, τα μέλη του Δ.Σ. και ο πρόεδρός του να έχουν θεσμική εκπροσώπηση στο νέο Δ.Σ., καθώς και να συμμετέχουν το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (TICCIH). Ακούγεται αυτονόητο για μια διοίκηση που δεν χρωστούσε, δεν είχε δάνεια ούτε σφάλματα διαχείρισης.

Ελαιοτριβείο Βρανά, στη Μυτιλήνη: από το όραμα στην απογοήτευση-2
Εντυπωσιακό και το εσωτερικό του ελαιοτριβείου. Από αριστερά, Μ. Ευστρατιάδης, Ν. Σηφουνάκης και Σ. Ματζίρη.

Προσφάτως ολοκληρώθηκε στη Βουλή η συζήτηση του νομοσχεδίου του υπουργείου Πολιτισμού, που συμπεριλάμβανε διατάξεις για την ίδρυση του Μουσείου Ελαιοτριβείου Βρανά, στη Λέσβο. Σε αυτές δεν αναφερόταν η συμβολαιογραφική πράξη της δωρεάς ούτε ο ρόλος της εκπροσώπησης στο σύνολό του. Κοινώς, το ΥΠΠΟ θα μπορούσε να διορίσει στο Δ.Σ. όποιον ήθελε. Ετσι, οι άνθρωποι του «Αρχιπελάγους» απέσυραν την προσφορά τους, το σχέδιο ναυάγησε. Αναρωτιέται κανείς γιατί να χαθεί μια μεγάλη ευκαιρία, δίχως ικανοποιητικές εξηγήσεις.
 
[email protected]

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή