Μπορεί η φετινή χρονιά να έχει βαφτεί τιμητικά στα χρώματα της Επανάστασης του 1821, αλλά το παρελθόν δεν γνωρίζει «μονοπώλια». Η μία περίοδος μπλέκεται με την άλλη στο παλίμψηστο μιας χώρας όπως η Ελλάδα, που έχει δει πυκνώσεις γεγονότων στην ύπαιθρό της αλλά και στις πόλεις της. Ενώ, λοιπόν, επιστρέφουμε νοερά σε εκείνη την άνοιξη που έκανε το γένος των Ελλήνων έθνος, υπάρχουν και άλλες επέτειοι που αξίζουν την προσοχή μας. Αυτόν τον μήνα συμπληρώνονται 80 χρόνια από την εισβολή και την κατάληψη της Ελλάδας από τα γερμανικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 6 Απριλίου έγινε από τον Βορρά η επίθεση των ναζί και στις 27/4 έπεσε στα χέρια τους η πρωτεύουσα. Λίγο αργότερα, τον χειμώνα του 1941-1942, ξέσπασε στην Αθήνα ο φονικός κατοχικός λιμός που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 45.000 ανθρώπους και υπήρξε η απαρχή για την ανάπτυξη ενός από τα μαζικότερα αντιστασιακά κινήματα πόλης στην Ευρώπη.
Η Πρωτοβουλία για τις Δημόσιες Ανθρωπιστικές Επιστήμες Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (SNFPHI), στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ, διοργανώνει σήμερα στις 19.00 ένα πολύ ενδιαφέρον διαδικτυακό σεμινάριο με τίτλο «Περπατώντας στην Ιστορία: ο κατοχικός λιμός και το αντιστασιακό κίνημα της Αθήνας ως αντικείμενο Δημόσιας Ιστορίας». Ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης, που ειδικεύεται σε αυτές τις βόλτες, θα μας πάρει από το χέρι και θα μας μεταφέρει σε εκείνη την εποχή, την οποία θυμούνται ίσως γονείς και παππούδες, αλλά θα άξιζε να μάθει περισσότερα για αυτήν η νέα γενιά.
Το σεμινάριο επιχειρεί να απαντήσει σε ένα βασικό ερώτημα: Γιατί δεν υπάρχουν στο αστικό τοπίο της Αθήνας μνημειακά ίχνη της μεγάλης πείνας και των φαινομένων που συνδέθηκαν με αυτήν, όπως η Αντίσταση και ο δωσιλογισμός; O Μενέλαος Χαραλαμπίδης, που οργανώνει αυτούς τους περιπάτους από το 2013, έχει πετύχει να τοποθετήσει την Ιστορία στο ίδιο της το «σπίτι». Πέρα από τις σελίδες των βιβλίων, τις ακαδημαϊκές μελέτες, τις παρελάσεις και τις καταθέσεις στεφάνων, η μνήμη πρέπει να μένει ζωντανή έξω από θεσμικά πλαίσια, να αναπνέει στα μέρη όπου συνέβησαν τα ίδια τα πράγματα.
Ο Χαραλαμπίδης προτείνει, λοιπόν, εναλλακτικούς τρόπους μετάδοσης της επιστημονικής γνώσης στο ευρύτερο κοινό και εξηγεί πώς οι δημόσιες ανθρωπιστικές επιστήμες μπορούν να ανοίξουν στον δημόσιο χώρο συζητήσεις για δύσκολα και τραυματικά γεγονότα του παρελθόντος, όπως ο λιμός και η συνεργασία με τους κατακτητές. Θα ακολουθήσει συζήτηση με την ιστορικό Ελένη Κυραμαργιού (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών) και το κοινό. Το σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί στα ελληνικά και θα είναι προσβάσιμο στον σύνδεσμο https://columbiauniversity.zoom.us/j/99172292221.
[email protected]