«Από πάντα στην Κρήτη, με το πρώτο “Χριστός Ανέστη’’ στην Ανάσταση, οι γυναίκες πήγαιναν στις κασέλες τους και έβγαζαν έξω τα υφαντά που είχαν φυλαγμένα. Εργόχειρα των γιαγιάδων και των προγιαγιάδων τους είχαν τη δική τους αξία, σαν ιερά οστά. Υστερα τα άφηναν έξω στην ύπαιθρο μια – δυο νύχτες για να πάρουν τη δροσιά, την ανάσα και να ξαναγίνουν ένα με τη φύση, να αναζωογονηθούν. Μετά τα θυμιάτιζαν και στο τέλος τα ξανατύλιγαν με βαμβακερά πανιά και τα έβαζαν στη θέση τους. Τα υφαντά είχαν τη θέση τους στον κύκλο του έτους και στον κύκλο της ζωής», μου εξηγεί η Βαρβάρα Τερζάκη με αυτές τις μαγευτικές περιγραφές, που σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι καμιά φορά το παρελθόν, τα ήθη και τα έθιμα πέφτουν σε καλά χέρια προς φύλαξη, όπως τα δικά της.
Πριν από 25-30 χρόνια έβαλε στόχο να αναβιώσει την υφαντική τέχνη στην Κρήτη και στην Ελλάδα και τα κατάφερε. Μέσα από την Αποστολή «Πηνελόπη Gandhi» (ένα όνομα που βγαίνει από την ομηρική ηρωίδα και τον Ινδό ηγέτη, που γνώριζε από υφαντική) του Πανεπιστημίου των Ορέων στην Κρήτη, δεν εξασφαλίσθηκε μόνο η συνέχεια μιας τεχνικής που πήγαινε να χαθεί, αλλά έγινε και η ανανοηματοδότηση του εργοχείρου. Αυτό σημαίνει ότι βρέθηκαν γυναίκες έτοιμες να ξαναμάθουν την τέχνη, διότι μέσα από αυτήν ανέκτησαν τη σύνδεση με παλαιά πράγματα: «Οταν ξεκινήσαμε την προσπάθειά μας υπήρχαν ακόμα αυτές οι παλιές Κρητικές που σήμερα έχουν όλες πια πεθάνει. Στα μάτια μου οι γνώσεις τους απάρτιζαν μια “Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας’’. Ηξεραν τα πάντα για όλα τα έργα των χεριών, το μαγείρεμα, το νοικοκυριό, τη φύση, τα δένδρα, τα λουλούδια, τα αστέρια, για τα οποία εμείς σήμερα δεν έχουμε ιδέα», λέει η κ. Τερζάκη.
«Αυτές ήταν ο αρχικός πυρήνας της γνώσης. Μετά άνοιξε ο κύκλος με νεότερες γυναίκες, που ασχολούνται πια σε όλη την Ελλάδα. Προλάβαμε κυριολεκτικά να πιάσουμε την άκρη του νήματος που είχε σταματήσει στη δεκαετία του ’60, προτού χαθεί στη λήθη», συμπληρώνει. Ανάμεσα στα επιτεύγματα της Αποστολής ήταν και η αναβίωση της καλλιέργειας του λιναριού.
«Κάθε Οκτώβρη το σπέρνουμε μαζί με μαθητές σχολείων. Εφέτος κάναμε το ίδιο κοντά στο Αρκάδι. Τα παιδιά φρόντιζαν τα χωράφια. Προχθές πήγαμε πάλι μαζί και το μαζέψαμε μαζί με καθηγητές από όλη την Κρήτη. Σπουδαία υπόθεση να μετατρέπεις τους μαθητές σε σπορείς της γνώσης, που μετά θα γίνουν και οι θεριστές της». Στις 21 Μαΐου, ο ΟΗΕ εορτάζει διεθνώς την Παγκόσμια Ημέρα Πολιτισμικής Ποικιλότητας. Και η Αποστολή «ανάρτησε» στην ειδική ιστοσελίδα 2.000 υφαντά, παλαιά και σύγχρονα, από όλη την Ελλάδα και την Κρήτη. Από εκεί και οι ωραίες φωτογραφίες.
[email protected]