Τα «Μελανά», που παρουσιάζονται έως τις 6 Αυγούστου στην Ελληνοαμερικανική Ενωση, στην οδό Μασσαλίας 22, είναι μια έκθεση ιδιαίτερη, κρυπτική και πολύσημη, γοητευτική μέσα στη μέλαινα κεραμική ομορφιά της, σημαντική ως προς αυτό που φέρνει, ως προς αυτό που οργανώνει εκ νέου. Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω πρόσφατα την ξενάγηση στην έκθεση και να κατανοήσω τη μακρά παράδοση της κεραμικής έτσι όπως αυτή γονιμοποιεί άμεσα ή έμμεσα τους σύγχρονες κεραμίστες – όλοι εικαστικοί καλλιτέχνες πρώτης γραμμής. Και έχουμε πολλούς και σημαντικούς κεραμίστες στην Ελλάδα που συνομιλούν με τη σύγχρονη διεθνή σκηνή. Η Ιρις Κρητικού επιμελήθηκε την έκθεση (και μας ξενάγησε), αλλά επί της ουσίας ενορχήστρωσε αυτό το υποβλητικό «μελανό» αφιέρωμα στη σύγχρονη κεραμική. Ηταν μια μύηση. Οσοι νομίζουμε ότι καταλαβαίνουμε την κεραμική θα πρέπει να ακούσουμε τους γνώστες για να αντιληφθούμε ίσως ότι είναι ένας κόσμος πολύπτυχος, με πανάρχαια πρακτική, με κληροδοτημένη γνώση και καταγεγραμμένη εμπειρία, αλλά και ένας κόσμος ανοικτός στις πιο νεωτερικές ιδέες της σύγχρονης τέχνης. Γι’ αυτό και τα «Μελανά» στην Ελληνοαμερικανική Ενωση συγκεντρώνουν τον ανθό των σύγχρονων κεραμιστών και ευελπιστούν να γίνουν θεσμός. Περιμένουμε με ανυπομονησία τον τόμο που θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο. Διαβάστε πώς η Ιρις Κρητικού, με τη βαθιά παιδεία της και την αφοσίωσή της στους καλλιτέχνες, συμπυκνώνει με λίγα λόγια το πνεύμα της έκθεσης, υπογραμμίζοντας πως οι πολλοί εικαστικοί που συμμετέχουν «με έμμεσες αναφορές στα ανεικονικά προϊστορικά αγγεία, τα μελαμβαφή και τα μελανόμορφα ελληνικά αγγεία των αρχαϊκών και πρώιμων κλασικών χρόνων, τις κομψές κύλικες, τους σκύφους και τους οξυπύθμενους ανασυρμένους πίθους των ναυαγίων, ακόμη και στη στιλπνή επιφάνεια της λάκας των κεραμικών αγγείων της Ανατολής, της Κίνας ή της Ιαπωνίας, αλλά και με αναφορές στη μοντερνιστική και τη σύγχρονη διεθνή τέχνη, αποδεικνύουν και υπογραμμίζουν τη δυνατότητα της κεραμικής να παρουσιάζεται ως ισότιμη Μεγάλη Τέχνη με βαθιές ιστορικές και νεότερες καταβολές και με ανεξάντλητες δυνατότητες γένεσης και έκφρασης».
Υπάρχουν εξαίρετα σύγχρονα έργα κεραμικής, μαζί με κάποια δείγματα παραδοσιακής οικογενειακής αγγειοπλαστικής από ξακουστά εργαστήρια, που συνεχίζουν απρόσκοπτα. Οπως της οικογένειας Κουρτζή στη Λέσβο, της οικογένειας Ρόδιου στη Σκόπελο, του Αντώνη Ατσόνιου στη Σίφνο. Και μαζί, η πιο ιδιοσυγκρασιακή και προωθημένη σύλληψη, εκφρασμένη σε εγκαταστάσεις, γλυπτά, τεχνουργήματα, όλα με μέλανα πηλό, όλα μια ιστορία που ξετυλίγει πανάρχαιους κώδικες. Είναι δυστυχώς αδύνατο, λόγω έλλειψης χώρου, να αναφερθούν εδώ όλα τα ονόματα των άξιων δημιουργών που συμμετέχουν, αλλά αξίζει κανείς να τους ανακαλύψει από κοντά επισκεπτόμενος την έκθεση στις τελευταίες αυτές ημέρες της λειτουργίας της. Είναι αίθουσες δροσερές, με την εξαιρετική αισθητική των εκθεμάτων να δημιουργεί υποβλητική ατμόσφαιρα.