Επιστροφή στο γραφείο στην «Κ», το οποίο ήταν κατάφορτο από δέματα και γράμματα, ολόκληρη η αλληλογραφία των διακοπών που έμεινε να περιμένει υπομονετικά. Ανάμεσά τους, ένα βιβλίο της Ρόζας Φρέρη για την Ντελαγκράτσια, με συγκίνησε ιδιαίτερα μιας και μου έφερε στο μυαλό μια αγαπημένη περίοδο της ζωής μου, που πέρασα σε αυτό το καταπληκτικό θέρετρο της Σύρας. Με γιαγιά Συριανή και πατέρα γεννημένο στην Ερμούπολη, ανακάλυψα το νησί στα νιάτα μου και αμέσως αισθάνθηκα μια μεγάλη ψυχική σύνδεση με αυτόν τον τόπο που είχε χάσει την αίγλη του, διατηρούσε ωστόσο τη μελαγχολική αύρα του παρελθόντος. Και μπορεί η πρωτεύουσα των Κυκλάδων να ξαναβρήκε τον βηματισμό της, οι οικισμοί στις εξοχές απέπνεαν ακόμα το ξεπεσμένο μεγαλείο, τρυφερά και χαμηλόφωνα.
Τα Χρούσα, το Πισκοπιό, η Παρακοπή αλλά κυρίως η Ντελαγκράτσια ή αλλιώς Ποσειδωνία είχαν αυτά τα πανέμορφα σπίτια των μεγαλοαστών του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Ψηλοτάβανα, ευάερα, ευήλια, μέσα σε εκτάσεις με γηραλέα πεύκα, ψιθύριζαν το καθένα τη δική του γοητευτική ιστορία. Ακόμα και αυτά που ήταν κακοπαθημένα, ετοιμόρροπα ή αποκατεστημένα βάναυσα από τους νέους ιδιοκτήτες είχαν κερδίσει την αγάπη μου. Στα δωμάτια και στις αυλές τους, στα υποστατικά και στους κήπους συναντιούνταν κάποτε δύο διαφορετικές κατηγορίες ανθρώπων. Οπως πολύ σωστά επισημαίνει η Ρόζα Φρέρη –που έκανε μεγάλη προσπάθεια να διασώσει μαρτυρίες από τους κατοίκους της περιοχής– η Ντελαγκράτσια έφερνε κοντά δύο ξέχωρους κόσμους.
Από τη μια οι ευκατάστατοι που πήγαιναν εκεί για να ξεσκάσουν από την Ερμούπολη, να κάνουν τα μπάνια τους στου Φετουρή, στο Κόμητο και στις Αγκαθωπές και από την άλλη οι απλοί Συριανοί του μόχθου, που φρόντιζαν τη γη, έκαναν τους επιστάτες, παρατηρούσαν από απόσταση τους προύχοντες.
Στο βιβλίο της τιμά εξίσου τους μεν και τους δε, καταγράφει τα ήθη, τα έθιμα, την καθημερινότητα και τα χούγια των Καθολικών Συριανών αλλά και των επήλυδων που ήρθαν στο νησί μετά την καταστροφή της Χίου και των Ψαρών, αυτούς που μετοίκησαν από τη Μακεδονία, την Κρήτη, την Πελοπόννησο, τη Σμύρνη, την Πόλη και έκαναν τη Σύρα ένα μοναδικό μέρος για τα ελληνικά χρονικά, σαν μια μαγική πύλη εισόδου σε μια περασμένη εποχή. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι το 1884 οι Ερμοπολίτες ήθελαν να φτιάξουν σιδηροδρομική σύνδεση 12 χιλιομέτρων ώς την Ντελαγκράτσια. Ενώ στη Λέσχη του Οικισμού πρέπει να έχει γίνει ένα από τα πρώτα γήπεδα τένις στην Ελλάδα. Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες, στάθηκα στις φωτογραφίες, στα λόγια όσων μεγάλωσαν στην Ντελαγκράτσια, στις παιδικές τους αναμνήσεις, γιατί μου ξύπνησαν και τις δικές μου. Κεντρική διάθεση του βιβλίου από το βιβλιοπωλείο Σελεφαΐς της Ερμούπολης.