Επειτα από μια μεσημεριανή ισχυρή καταιγίδα που πλημμύρισε τους δρόμους της Ρώμης την προπερασμένη Δευτέρα, και έκρυψε για λίγο τους πολλούς για την εποχή επισκέπτες –ανάμεσά τους και τη γράφουσα–, ο καιρός ημέρεψε στην Αιώνια Πόλη. Ετσι, τα εγκαίνια της έκθεσης «Κοινωνία Προσώπων – Η απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής. Από τη μεταβυζαντινή τέχνη στη σύγχρονη ελληνική ζωγραφική» στο περίφημο Palazzo della Cancelleria του Βατικανού έγιναν σε μια γλυκιά βραδιά, που έκανε το όμορφα φωτισμένο αναγεννησιακό ανάκτορο στην καρδιά του ιστορικού κέντρου να δείχνει ακόμα πιο επιβλητικό. Εκεί παρουσιάστηκαν 66 έργα ζωγραφικής διαφορετικών περιόδων, από την κρητική τέχνη της εικονογραφίας μέχρι πρόσφατα πορτρέτα από τον Μποκόρο και τον Τσόκλη. Ορθόδοξοι άγιοι και Ελληνες οπλαρχηγοί αλλά και αστοί του 19ου αιώνα και άνθρωποι της εποχής μας «μπήκαν» σε κτίριο που σχεδίασε ο Ντονάτο Μπραμάντε και έχει διακοσμήσει μέρος του ο Τζόρτζιο Βαζάρι. Ηταν ένα ευφυές σμίξιμο από δύο διαφορετικές παραδόσεις στην τέχνη που ορίζεται από συγγένειες και αποκλίσεις.
Πρόκειται για ένα σημαντικό εικαστικό αφιέρωμα που διοργανώθηκε από την πρεσβεία της Ελλάδος στην Αγία Εδρα, με επικεφαλής τον δραστήριο πρέσβη Παναγιώτη Καλογερόπουλο, και την Εθνική Πινακοθήκη σε μια επίκαιρη χρονική στιγμή: αφενός αναμένουμε σε λιγότερο από ένα μήνα τον Ποντίφικα στη χώρα μας για επίσημη επίσκεψη, αφετέρου εορτάζουμε και τα 40 χρόνια από τότε που έγινε η ανταλλαγή πρεσβειών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αγία Εδρα αλλά και τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Σε αυτές τις επετείους-ορόσημα αναφέρθηκε ο Νίκος Δένδιας που έκοψε την κορδέλα της έκθεσης, επισημαίνοντας τις κοινές πολιτισμικές αξίες και την ανταλλαγή επιρροών ανάμεσα σε Ελλάδα και Δύση. Φορτισμένη συγκινησιακά και η ομιλία του Καρδιναλίου Τζανφράνκο Ραβάζι, που εκπροσώπησε την Αγία Εδρα και διακρίνεται για την αγάπη του προς την Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2019 το ΕΚΠΑ τον έκανε επίτιμο διδάκτορα: «Στην καρδιά της έκθεσης είναι η ανθρώπινη μορφή όπως και στη θεώρηση των αρχαίων Ελλήνων με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Η ίδια θεώρηση καθοδήγησε άλλωστε και τον Χριστιανισμό», τόνισε, κάνοντας τη σύζευξη.
Ο πρέσβης μας στο Βατικανό ευχαρίστησε τους συντελεστές, τους συλλέκτες και τα σημαντικά ιδρύματα (όπως το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, η Τράπεζα της Ελλάδος, το Ιδρυμα Κομνηνού κ.ά.) που συνέβαλαν στην πραγματοποίηση της έκθεσης, και στάθηκε στις άριστες σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αγία Εδρα. Η Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα δεν κατάφερε να παρευρεθεί στα εγκαίνια, αλλά έστειλε χαιρετισμό στον οποίον εξηγούσε το σκεπτικό του αφιερώματος που περιέχει πολλά μικρά «διαμαντάκια», όπως έργα του Κρητικού Εμμανουήλ Τζάνε και του Παναγιώτη Δοξαρά, ιδρυτή της λεγόμενης Επτανησιακής Σχολής, πορτρέτα του Γύζη, του Λύτρα και του Ιακωβίδη και από εκεί πίνακες των Τσαρούχη, Νίκου Νικολάου, Γιάννη Μόραλη. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει μια σειρά πορτρέτων τη δεκαετία του 1930 που επηρεάστηκαν από τα φαγιούμ. Ενώ ο χρονικός κύκλος της έκθεσης ολοκληρώνεται με τον Μπότσογλου, τον Ρόρρη, τον Μποκόρο και τον Σακαγιάν.
Επιμελήτριες της έκθεσης είναι η Ολγα Μετζαφού και η συνεργάτις της Μαρία Μιγάδη που έκαναν υπερπροσπάθεια για να γίνουν όλα άψογα σε στενό χρονικό ορίζοντα, αλλά ιδιαίτερο ρόλο έπαιξε και η Ελένη Κωστοπούλου που εργάζεται στο υπουργείο Εξωτερικών, υπηρετεί στην ελληνική πρεσβεία στη Ρώμη και είχε την ιδέα να γίνει αυτό το εικαστικό αφιέρωμα.
