Ο εγκλεισμός λόγω πανδημίας συμπαρέσυρε την περυσινή εθνική εορτή, που ταυτίστηκε με την επέτειο των 200 ετών. Αντί να είναι μια πάνδημη σύναξη, έγινε πανελλήνια τηλεοπτική μετάδοση με εμάς μπροστά από τους μικρούς δέκτες. Ο κατ’ οίκον περιορισμός, ωστόσο, ενέπνευσε τον Σταμάτη Ζάννο, μουσειογράφο με περισσότερες από 200 εκθέσεις στο ενεργητικό του, να δει το 1821 αλλιώς. Ο εικαστικός, εμπνευσμένος από τις εκπληκτικές λιθογραφίες του Λουί Ντιπρέ, του Γάλλου ζωγράφου, που περιόδευσε το 1819 σε διάφορα μέρη της ελληνικής επικράτειας, με προορισμό την Κωνσταντινούπολη, αλλά και του Καρλ Κρατσάιζεν, του Γερμανού στρατιωτικού, στον οποίον οφείλουμε τις προσωπογραφίες του Αγώνα, έπιασε βελόνα και κλωστή και άρχισε να κεντάει. Θα αναρωτηθεί κανείς πώς του ήρθε αυτή η παρόρμηση. Ιδού τι απαντά ο ίδιος.
«Ηταν ένας πειραματισμός, η αναζήτηση μιας διεξόδου ενώ ήμασταν συνεχώς κλεισμένοι στο σπίτι, με σύνεργα που μπορούσε να βρει κάποιος εύκολα στο εμπόριο. Σχέση με την κεντητική δεν είχα, παρά μόνο δεκαετίες πριν, όταν η Αμαλία Μεγαπάνου μού είχε ζητήσει να κάνω τα ερμηνευτικά σχέδια για τα βιβλία με τα κεντήματα που είχε βγάλει, εκκινώντας από τη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη. Αυτό σημαίνει ότι έπρεπε η σύνθεση να αναλυθεί σε βελονιές πάνω σε μιλιμετρέ χαρτί, έτσι ώστε οι επίδοξες κεντήστρες να ξέρουν πώς θα βγάλουν την εικόνα. Με είχε στείλει εκεί η Μερόπη Πρέκα, και της το οφείλω, διότι μου άνοιξε τότε ένα δρόμο στον οποίον ξαναπερπάτησα μετά από τόσο καιρό». Και να που αυτή η υπέροχη σειρά των έργων του Ζάννου παρουσιάζεται από αύριο σε μια έκθεση στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ιδρυμα της Ιωάννας Παπαντωνίου στο Ναύπλιο, η οποία θα διαρκέσει έως και τα τέλη Απριλίου.
Πόσο εύκολο ήταν για κάποιον που δεν έχει ξανακεντήσει να βγάζει ολόκληρους ήρωες βελονιά βελονιά; «Ηταν κάτι εξαιρετικά δύσκολο και επίπονο, με πολλές εργατώρες που καταπόνησα τα μάτια μου και τα χέρια μου. Κάθε ένα από τα έργα μου ήθελαν συνεπή οκτάωρη εργασία καθημερινά για περίπου 40 ημέρες. Από την άλλη, ήταν πολύ ψυχοθεραπευτικό και λυτρωτικό. Το κέντημα σταλάζει μέσα στην ψυχή ένα είδος γλύκας και γαλήνης. Το πιο αστείο, βέβαια, ήταν όταν μελέτησα τον πρώτο πίνακα του Ντιπρέ, τον Ισμαήλ πασά, αδελφό του Ιμπραήμ, και λογάριασα τα χρώματα που θα χρειαζόμουν, περίπου 35 στον αριθμό. Πήγα στο γνωστό κατάστημα “Εργόχειρο” για να τα προμηθευτώ και θυμάμαι ακόμη την αμηχανία, αλλά και τη δυσπιστία, με την οποία με κοίταζαν οι πωλήτριες. “Εσείς θα το κάνετε;” με ρώτησαν. Ευτυχώς ήταν εξαιρετικά ενθαρρυντικό ότι οι φίλοι και οι γνωστοί που τα είδαν με ενθάρρυναν να συνεχίσω. Το Πολιτιστικό Iδρυμα της Τράπεζας Πειραιώς με τίμησε με δύο αφιερώματα στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στον Πύργο της Τήνου και της Αργυροτεχνίας στα Γιάννενα», λέει στη στήλη. Και τώρα, μετά την επαναστατική περίοδο, ήρθε η ώρα να δοξαστεί ένα άλλο θέμα στον καμβά: «Πάντα μου άρεσε το Μπάουχαους, και τώρα έχω στρωθεί στη δουλειά».
