Η ζωντάνια της γραφής είναι μία από τις αρετές ενός συγγραφέα· όμως αυτό που τον περνάει στην αθανασία είναι η διαχρονικότητα των επισημάνσεών του, τα θέματα που αγγίζει. Ο Αντώνης Σαμαράκης (1919-2003) έτυχε διεθνούς αναγνώρισης. Δεν ήταν μόνον για τα βιβλία του, αλλά και για το έμπρακτο παράδειγμα της ζωής του. Είχε ανακηρυχθεί πρεσβευτής καλής θελήσεως της UNICEF καθώς είχε εργαστεί ως εμπειρογνώμων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας του ΟΗΕ σε πολλές χώρες. Ηταν εκείνος που νοιάστηκε έμπρακτα για τα παιδιά αλλά και για τους νέους, εμπνεύστηκε μάλιστα και την ιδέα της Βουλής των Εφήβων. Το 2019 είχε ετοιμαστεί σειρά εκδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα για να τιμηθούν τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, όμως η πανδημία άλλαξε τα σχέδια. Ετσι η μεγάλη έκθεση με τίτλο «Αντώνης Σαμαράκης – Ζητείται Ελπίς. Μια διαδρομή στον 20ό αιώνα», με τη διοργάνωση του ΥΠΠΟ και του ΟΠΑΝΔΑ στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα, άνοιξε τις πόρτες της πριν από λίγο καιρό.
Το σύμπαν του λογοτέχνη
Στις αίθουσες συναντάμε τον μικρόκοσμό του –λ.χ. την αγαπημένη του πολυθρόνα, στην οποία έγραφε πάνω σε έναν ξύλινο δίσκο καθώς δεν του άρεσε το γραφείο– αλλά και το σύμπαν του ως λογοτέχνη. Εξώφυλλα των μεταφρασμένων βιβλίων του, πορτρέτα που του έκαναν καλλιτέχνες, έναν χάρτη της Ελλάδας με τα πνευματικά κέντρα και τα σχολεία που φέρουν το όνομά του, επιστολές που είχε ανταλλάξει με συγκαιρινές του προσωπικότητες και ομότεχνους. Από τα πιο ωραία ευρήματα ωστόσο στην έκθεση που επιμελήθηκε η Σίσσυ Παπαθανασίου με τη συνεργασία του αρχιτέκτονα Γιώργου Ρυμενίδη είναι το χρονολόγιο της ζωής του παράλληλα με το χρονολόγιο των σπουδαίων γεγονότων που έγιναν κατά τη διάρκεια του βίου του. Εκεί φαίνεται πώς σμιλεύτηκε ο χαρακτήρας του από τις μεγάλες τομές του 20ού αιώνα.
Την έκθεση εγκαινίασε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη: «Παλλόταν ώς το τέλος της ζωής του από έναν νεανικό ενθουσιασμό, μια επαναστατική διάθεση και ανησυχία για το παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας. Δεν ήθελε να βλέπει τον άνθρωπο αποδυναμωμένο ιδεολογικά, απαθή στην καταπάτηση των ατομικών ελευθεριών, αδιάφορο απέναντι στη συλλογική μοίρα της ανθρωπότητας», υπογράμμισε. Η αγαπημένη του σύζυγος Ελένη Σαμαράκη συμπλήρωσε: «Δυστυχώς για τον Αντώνη, τα ιδανικά που πρέσβευε στα βιβλία του, η αναζήτηση της ειρήνης, της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι πιο επίκαιρα από ποτέ με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τόσο εγώ αλλά όσο και ο ίδιος θα ευχόταν οι αξίες αυτές να είναι τόσο θεμελιωμένες στον κόσμο, που η επίκλησή τους να ανήκει στο ιστορικό παρελθόν· ούτε στο παρόν ούτε στο μέλλον».
