Σε έναν ιδιαίτερο χώρο, στη Μάντοβα (στο Μπόργκο Βιρτζίλιο), χώρο γεννημένο για βιβλιόφιλους και εραστές της τέχνης, παρουσιάζονται έργα του Ελληνα ζωγράφου Πάβλου Χαμπίδη. Είναι μια ευτυχής συγκυρία, καθώς ο εγγενής και βιωμένος κοσμοπολιτισμός του Χαμπίδη, με ρίζες όμως στον τόπο, στον μύθο και στον κόσμο των ιδεών, συμπλέει με το όραμα του Κλαρκ Αντονι Λόρενς, του Αμερικανού φιλότεχνου που πριν από 26 χρόνια ίδρυσε τη Macchina Fissa, «μια κατοικία – μουσείο και βιβλιοθήκη με πάνω από 300 έργα τέχνης κρεμασμένα στους καθημερινούς του χώρους και 7.000 βιβλία ταξινομημένα σε 22 δωμάτια».
Σε αυτό το κτίριο, φορτωμένο μνήμες («κατά τον 19ο αιώνα ήταν ένα αντλιοστάσιο για την άρδευση αγροτικών εκτάσεων σε περίοδο ξηρασίας, αλλά και για την προστασία τους σε περίπτωση πλημμύρας»), ο Πάβλος Χαμπίδης ξετυλίγει τους δικούς του μύθους, αρμολογημένους γύρω από τη μυθική διάσταση του τράγου. Τα «τραγιά» του είναι αρχέγονες μορφές, είναι ύλη και ιδέα μαζί, είναι μορφές και αντανακλάσεις, είναι τραγιά θεία και τραγιά της εργασίας, της συντροφιάς, του έρωτα, της μοναξιάς.
Ο Πάβλος Χαμπίδης, κοσμογυρισμένος και ιχνηλάτης τόπων και μύθων, καλλιεργεί εδώ και πολλά χρόνια τη δική του ανάγνωση του κόσμου μέσα από κώδικες, σύμβολα και παραβολές, όλα συγκλίνοντα σε μια γραφή ιδιαίτερη, αναγνωρίσιμη, αμφίσημη και ρευστή, όσο και στέρεη και οριοθετημένη. Αυτές οι υπαινικτικές εσωτερικές αντιφάσεις στα έργα του Χαμπίδη τα καθιστούν γοητευτικά και οικεία με μια παράδοξη αμεσότητα, ιδίως όταν οι μορφές (ανθρώπων και ζώων εν προκειμένω) αναμοχλεύουν αχαρτογράφητες εμπειρίες.
Τα δώδεκα τραγιά που παρουσιάζονται στη Μάντοβα («Dodici Capre» είναι ο τίτλος της έκθεσης στα ιταλικά) μοιάζουν σαν να γεννήθηκαν για το περιβάλλον της Macchina Fissa, με το αγροτικό και βουκολικό παρελθόν της. Εκεί υπάρχει αβίαστα ένας διάλογος φύσης, ιστορίας, τέχνης, εργασίας. «Είμαι κατά βάθος ένας συλλέκτης, όχι και τόσο έμπορος τέχνης, και γι’ αυτό είναι πάντα γλυκόπικρη η στιγμή όταν πωλούνται κάποια έργα του Χαμπίδη ή όταν απομακρύνονται με το τέλος μιας έκθεσης», λέει ο Κλαρκ Αντονι Λόρενς. «Οι ειδυλλιακές, κλασικές σκηνές του Χαμπίδη με τραγιά τα οποία τρέφονται με ξερά φρούτα, όρνιθες να γυροφέρνουν, κουκουβάγιες πάνω σε δέντρα ή πάλι έφηβοι που κρατούν τραγιά στην αγκαλιά τους, δεν αποτελούν πλέον μια νοερή Αρκαδία, αλλά είναι η καθημερινότητά μας εδώ στη Macchina Fissa». Ενας ιταλικός παράδεισος, με δύο εξημερωμένα παγόνια που τριγυρίζουν ελεύθερα στο κτήμα. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 19 Νοεμβρίου.