Μεγαλώνοντας αποκτώ ένα περίεργο χούι στις διακοπές μου. Αισθάνομαι ότι ξεκουράζομαι και γαληνεύω μόνον όταν το βλέμμα μου ξεμουδιάζει σε άκτιστες εκτάσεις, σε παρθένες βουνοκορφές και αμμουδιές. Αναζητώ την αγνότητα του τοπίου για να ανασυνταχθώ ψυχικά. Στην Ελλάδα είναι πια ελάχιστα τα μέρη που μπορούν να προσφέρουν αυτό το δώρο, της απρόσκοπτης οπτικής φυγής από τα ανθρώπινα έργα. Ολο και κάποιος καπάτσος συμπολίτης θα έχει βρει τον τρόπο να φτιάξει ένα μικρό αυθαίρετο, να μολύνει αισθητικά μια πλαγιά με το παλατάκι του, να βάλει ένα κεραμίδι στη μέση του πουθενά. Στον κανόνα αυτόν υπάρχει μια βροντερή μοναχική εξαίρεση που αξίζει να αναδεικνύεται: τα Κύθηρα. Τα επισκέπτομαι φανατικά από το 2000, αλλά όποιοι τα επιλέξουν εφέτος πρώτη φορά για τη θερινή ανάπαυλα, θα διαπιστώσουν με έκπληξη ότι μπορεί να οδηγούν ολόκληρα χιλιόμετρα χωρίς να δουν μια «κουτσουλιά» οικιστικής αυθαιρεσίας. Το φυσικό περιβάλλον έχει μείνει αναλλοίωτο σε πολύ μεγάλο βαθμό και οι υφιστάμενοι οικισμοί διατηρούν τα όριά τους και δεν ξεχειλώνουν κάθε τόσο κατατρώγοντας δασικές εκτάσεις. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό έχει όνομα και ιστορία και έναν άνθρωπο στον οποίο οφείλουμε τις ευχαριστίες. Λέγεται Εγχώριος Περιουσία Κυθήρων και Αντικυθήρων και σε περίπτωση που είχε εφαρμοσθεί σε όλη τη χώρα, η μοίρα μας θα ήταν πολύ διαφορετική.
Πρόκειται για ένα θεσμό της Αγγλοκρατίας, που αφορούσε τα νησιά του Ιονίου, αλλά επέζησε σε δύο από αυτά. Η συνολική μη ιδιωτική περιουσία των Κυθήρων και των Αντικυθήρων χαρακτηρίζεται κοινή και διακοινοτική. Ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα αυτή ανήκει στο Δημόσιο (η λεγόμενη δημόσια περιουσία), ειδικά στα Κύθηρα και στα Αντικύθηρα το Δημόσιο δεν έχει κανένα δικαίωμα κυριότητας σε καμία μη ιδιωτική έκταση, ούτε στα δάση, ούτε στα κοινόχρηστα, δηλαδή στον αιγιαλό, στις παραλίες, στους δρόμους, στις πλατείες, στις πηγές, στα λιμάνια. Αυτό έχει αποδειχθεί σωτήριο, διότι αν ένας παμπόνηρος Ελλην θελήσει να κτίσει στο βουνό καταπατώντας δημόσια χωράφια, οι Τσιριγώτες δεν θα τον αφήσουν στην ησυχία του μέχρι να τον πάρει χαμπάρι το κράτος (αν τον πάρει ποτέ…), αλλά θα ξεσηκωθούν, διότι η έκταση αυτή ανήκει σε όλους τους. Η νομοθεσία αυτή έφθασε στο σήμερα χάρη στον συνταγματολόγο Γιώργο Κασιμάτη, ο οποίος τη θωράκισε έτσι ώστε να μην απειλείται από το κράτος, την Εκκλησία και άλλους φορείς που ενίοτε δυσφορούν με την ύπαρξή της.
Αν, λοιπόν, βρίσκεστε στα Κύθηρα και αναρωτιέστε για το θαύμα επί Γης που βλέπετε μπροστά σας, αξίζει να μάθετε το όνομα αυτού του ανθρώπου, που προστάτευσε τον τόπο του όσο κανείς, επηρεάζοντας τις επόμενες γενιές να διαφυλάξουν το μεγαλύτερο αξιοθέατο των Κυθήρων.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr