JOHN LE CARRE
Η μικρή τυμπανίστρια
μτφρ.: Νέστορας Χούνος
εκδ. Bell, σελ. 662
«Μην εμπιστεύεσαι κανέναν!» Αυτό θα μπορούσε να είναι το προφητικό μότο του μυθιστορήματος «Η μικρή τυμπανίστρια» του Τζον Λε Καρέ, που πρόσφατα επανεκδόθηκε στη χώρα μας ύστερα από 35 χρόνια. Για τους αναγνώστες της κατασκοπικής λογοτεχνίας –αλλά όχι μόνον για αυτούς– ο Λε Καρέ, ο πρώην υπάλληλος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών με την περιπετειώδη ζωή, είναι ένας συγγραφέας που ποτέ δεν σε κάνει να βαριέσαι. Μολονότι τα βιβλία αυτού του είδους βρίθουν μηχανορραφιών –συναρπαστικών βεβαίως αλλά συχνά υπερβολικών–, παραμένει στο χέρι του γράφοντος να πείσει τον αναγνώστη για την αλήθεια του κόσμου που περιγράφει. Ο Λε Καρέ το πετυχαίνει εξαιρετικά, ακόμη κι όταν η ιστορία του εξελίσσεται στο μακρινό 1979, όπως συμβαίνει εδώ. Γι’ αυτό τον λόγο άλλωστε παραμένει ένας από τους πιο ευπώλητους συγγραφείς, ενώ τα βιβλία του μεταφέρονται ξανά και ξανά στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, μολονότι ο κόσμος του 21ου αιώνα είναι τόσο διαφορετικός γεωπολιτικά.
Το περασμένο φθινόπωρο «Η μικρή τυμπανίστρια», ως μίνι σειρά έξι επεισοδίων σε παραγωγή του BBC, παρουσιάστηκε στη βρετανική τηλεόραση. Δεν ήταν η πρώτη φορά που το συγκεκριμένο μυθιστόρημα έγινε ταινία. Είναι όμως πρώτη φορά που αυτό συνέβη με τόσο στυλάτο τρόπο, μια glossy εκδοχή των ’70s στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή, που περιλαμβάνει βεβαίως και την Ελλάδα – μια νύχτα στην Ακρόπολη με φεγγάρι και αιγαιοπελαγίτικη θάλασσα. Οπως γράφει ο ίδιος ο συγγραφέας στο αυτοβιογραφικό «Η σήραγγα των περιστεριών», ήταν αποφασισμένος να γίνει ταινία η «Μικρή τυμπανίστρια» και μάλιστα πρότεινε την αδελφή του για τον ρόλο της Τσάρλι, της νεαρής ηθοποιού που γίνεται κατάσκοπος άθελά της, μια και του ενέπνευσε τον χαρακτήρα. Τελικά τα δικαιώματα πήρε τότε η Γουόρνερ Μπράδερς (1984), που έδωσε τη σκηνοθεσία στον Τζορτζ Ρόι Χιλ και τον ρόλο της Τσάρλι στην Νταϊάν Κίτον. Η επιλογή δεν ήταν άσχημη, θυμάται ο Λε Καρέ, αλλά η ταινία απέτυχε.
Η «Μικρή τυμπανίστρια» διαδραματίζεται σε μια εποχή πριν από την πτώση του Τείχους και γράφεται από τον Λε Καρέ αμέσως μετά την ιστορία του «Σμάιλι», σηματοδοτώντας μια συγγραφική στροφή σε νέα θεματική. Εγκαταλείποντας την ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα και τον ανταγωνισμό Ανατολής – Δύσης, μεταφέρει το βάρος της σύγκρουσης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Επίσης, είναι το μοναδικό μυθιστόρημα του Λε Καρέ στο οποίο πρωταγωνιστεί μια γυναίκα, κάτι πραγματικά σπάνιο στον ανδροκρατούμενο χώρο της κατασκοπείας, και πολύ θαρραλέο εκ μέρους του συγγραφέα. Ολη η υπόθεση βασίζεται επάνω στο ψέμα και μεθοδεύει τον τρόπο με τον οποίο η εξαπάτηση θα γίνει περισσότερο πειστική. Η νεαρή Τσάρλι εγκαταλείπει την αθωότητά της γνωρίζοντας τον σκοτεινό κόσμο της κατασκοπείας και οι υποψίες της ηλεκτρίζουν διαρκώς την αφήγηση. Ο αναγνώστης μέχρι την τελευταία σελίδα δεν θα καταλάβει προς τα πού γέρνει η συμπάθεια του συγγραφέα και είναι χαρακτηριστικό ότι στην εισαγωγή του ευχαριστεί εξίσου θερμά τους Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους φίλους του για τη βοήθειά τους.