ΑΝΝΑ ΜΑΡΑΓΚΟΥ
Περπατώντας στις όχθες του Πεδιαίου ποταμού
φωτ. Γιώργος Πανταζής
εκδ. Ροδακιό, σελ. 204
Σε μια απόπειρα υπαρξιακής καταβύθισης και ανάδυσης, η αρχαιολόγος Αννα Μαραγκού μας παρέδωσε ένα προσωπικό βιβλίο ωριμότητας για τη Λευκωσία. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ένας άλλος τρόπος να γνωρίσει κανείς σε βάθος τις πτυχές και τις διαδρομές αυτής της πόλης στον χρόνο, σε ένα χάρτη ανθρωπογεωγραφίας και ιστορικού αναστοχασμού, αλλά το «Περπατώντας στις όχθες του Πεδιαίου ποταμού» είναι κάτι πέρα από το προφανές. Μοιάζει περισσότερο με νέα σύνθεση με υλικό από αστικά σπαράγματα, διηγήσεις και αποστάγματα από φιλίες, μοναχικούς περιπάτους και μεγάλη δόση σιωπής. Οσο περίεργο και αν ακούγεται για ένα βιβλίο, η Αννα Μαραγκού, ιδιαίτερα χαρισματική στον λόγο, μας παραδίδει ένα βλέμμα διεισδυτικό που έχει όμως ιδρυτική βάση και τις μακρές ώρες της σιωπής. Της σιωπής που γεννά τον στοχασμό.
Ο Πεδιαίος ποταμός, χείμαρρος κατά σημεία, πηγάζει από το όρος Τρόοδος και εκβάλλει στην Αμμόχωστο. Διασχίζει τη Λευκωσία και ταυτίζεται με την Πράσινη Γραμμή. «Εύχομαι κάποια μέρα», γράφει η Αννα Μαραγκού, «να ξανακατεβεί ο Πεδιαίος ορμητικός, όπως τότε, το 1330, όταν πλημμύρισε και τα νερά του έφτασαν μέχρι την πόρτα του Αγίου Γεωργίου των Ορνίθων. Τότε θα πάρει μαζί του βαρέλια, διαχωριστικές γραμμές, πολυβολεία, σάκους άμμου, θα καθαρίσει τη γη και θα πάρει πίσω το ταμάχι του».
Η Αννα Μαραγκού, με εκείνο το πνεύμα που συνδυάζει μια ευφρόσυνη ματιά στη ζωή όσο και μια βαθιά περισυλλογή, τυλίγει όλο αυτό το οδοιπορικό με μια αύρα ψυχικής γενναιοδωρίας. Υπάρχει ευρυχωρία. Συνοδοιπόρος της, ο αρχιτέκτων και φωτογράφος Γιώργος Πανταζής, ο οποίος πλουτίζει το βιβλίο με ποιητικές εικόνες της Λευκωσίας με τρόπο μύχιο και αισθαντικό. Υπάρχει προσμονή για την ημέρα που η Κύπρος δεν θα έχει διαχωριστικές γραμμές. «Μέχρι όμως να φτάσει εκείνη η μέρα», γράφει η Αννα Μαραγκού, «η πόλη μου είναι χωρισμένη στα δύο. Η “ποδά” μεριά είναι η δική μας, η ελεύθερη, η “ποτζεί” μεριά είναι η κατεχόμενη, η ανελεύθερη. Στη μνήμη του ποταμού και αψηφώντας τη γραμμή, περπατώ εκεί και αναπολώ όλη την πόλη μου».
Με αγάπη και ενσυναίσθηση, η Αννα Μαραγκού και ο Γιώργος Πανταζής προσεγγίζουν και τις δύο πλευρές της πόλης. Μας δίνουν τη «μέσα» Λευκωσία, την έσω πόλη, με πλήθος ιστορικές πληροφορίες αλλά και με εκείνη την ιδιαίτερη αύρα ενός προσωπικού κήπου. Τυχερή η Λευκωσία που αξιώθηκε ένα τέτοιο έργο αγάπης. Προς την πόλη και τους ανθρώπους της. Και στις δύο πλευρές.