«Προσχέδιο αυτοκτονίας μιας διανοούμενης»

«Προσχέδιο αυτοκτονίας μιας διανοούμενης»

2' 42" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΑΝΤΖΕΛΑ ΔΗΜΗΤΡΑΚΑΚΗ

Τίνα. Η ιστορία μιας ευθυγράμμισης

εκδ. Εστία, σελ. 184

Αν κάποιοι διαθέτουν αρκετή εφευρετικότητα ώστε να διατηρούν μια θετική άποψη για τη ζωή, η Τίνα διατηρεί πεισματικά τη θετική της άποψη για τον θάνατο. Σε κάθε σελίδα απεργάζεται μεθοδικά τις λεπτομέρειες της επικείμενης αυτοχειρίας της. Γράφει αποχαιρετιστήρια σημειώματα, δίνοντας άφεση αμαρτιών στους οικείους της, σκέφτεται τρόπους αφανισμού, αποζητεί μέσα της το απαιτούμενο θανατηφόρο θάρρος, αλλά πρωτίστως φιλοσοφεί ενδελεχώς την απονενοημένη της ύπαρξη, παραδομένη σε μια εξαντλητική αυτοανάλυση. Ως πανεπιστημιακός, αλλά και drama queen, διερευνά την απόκλιση ανάμεσα στην κοινότοπη επιθυμία της ανυπαρξίας και στην ιδιάζουσα περίπτωση που συνιστά η ίδια.

Η απόπειρα εξορθολογισμού της απόφασης να αυτοκτονήσει, κατατείνει στη διατύπωση μιας ιδιόχειρης υπαρξιακής λογικής. Η Τίνα παραμένει «θεωρητική» μέχρι το τέρμα.

Η ηρωίδα της Δημητρακάκη βρίσκεται υπό την επήρεια του εγωκεντρισμού της απελπισίας. Ζει στον δικό της κόσμο, όπου το κυρίαρχο αίσθημα είναι το εγώ της. Χωρίς να παραθεωρεί τα ευτράπελα του ναρκισσισμού της, έχει την αίσθηση πως η έλξη του θανάτου την τοποθετεί σε άλλη κλίμακα, «την κλίμακα της εξαίρεσης». Γύρω της περιφέρονται άλλες μορφές ζωής, θολά περιγράμματα, ανίκανα να αντικριστούν με τη μοναδικότητά της. Η λήψη της απόφασης, την εκτόπισε από την κοινωνία των ανθρώπων. Εκτοτε, αδυνατεί να συνέλθει «από τη ρήξη με την κανονική ζωή, από τη ρήξη με την πρόθεση ζωής». Ασφαλώς, απολάμβανε να αισθάνεται έρμαιο του οίκτου για τον εαυτό της.

Κάθε δευτερόλεπτο στο οποίο συνεχίζει να αναπνέει, επιδεινώνει τη βεβαιότητα της ξενότητας. Η Τίνα ζει χωμένη στο «νεφέλωμα της αυτοενασχόλησης», μέσα σε ένα σύννεφο που σκιάζει τις άλλες μορφές ζωής από κάτω. Μες στο σύννεφό της «ίπταται υπεράνω, ελεύθερη, μουντή», ενόσω οι υπόλοιποι υποκύπτουν στην απροσμάχητη βαρύτητα. Εκείνη, αιχμάλωτη «της προοδευτικά συσσωρευόμενης απελπισίας της», αποσύρεται από την επίγεια τύρβη και γίνεται ακραία αυτοαναφορική, μέχρι αυτογελοιοποίησης, συνεπαρμένη από το διανοητικό βάθος της απόγνωσής της, του περιπαθούς πόθου της απάρνησης. Οπως διατείνεται, είναι «πλήρης ερμηνευτικών προσπαθειών, άρα και πλήρης ημερών».

Το τρίτο πρόσωπο της αφήγησης υποδηλώνει εξαρχής την αποστασιοποίηση της συγγραφέως απέναντι στην ηρωίδα. Την έκτυπη αποστασιοποίηση εντείνει ο σαρκασμός με τον οποίο η Δημητρακάκη επιτίθεται στις αερολογίες της Τίνας. Η διαφαινόμενη αντιπάθεια της Δημητρακάκη για τα ναρκισσιστικά σκέρτσα της ηρωίδας, υποδηλώνει συγγραφική προνοητικότητα. Η Τίνα θα ήταν ανυπόφορη, αν δεν την αντιπαθούσε η συγγραφέας. «Η αλαζονεία της Τίνας είναι πέρα από κάθε όριο», γράφει σε κάποιο σημείο, ενώ αλλού επισημαίνει πως «η ασθενής, η Τίνα, το ’χε παραχέσει με την ομφαλοσκόπηση».

Μπορεί η Δημητρακάκη να περιπαίζει τη φιλοσοφημένη σκοτεινιά της ηρωίδας, αλλά σε καμία περίπτωση δεν υποτιμά την πολυσύνθετη, αδιέξοδη ιδιοσυστασία της. Ο αυτοκτονικός ιδεασμός που οιστρηλατεί την Τίνα, δεν απομειώνει την πνευματική της ικμάδα. Περισσότερο ίσως απ’ ό,τι θα έπρεπε, η συγγραφέας τής επιτρέπει να εκδηλώνει με διανοουμενίστικη αδολεσχία την πολυσχιδή της ευφυΐα. Αλλωστε, προτού εγκαταλείψει τα εγκόσμια, η Τίνα επιθυμεί να γράψει ένα τέλειο κείμενο, να τελειοποιήσει, δηλαδή, την κύκνεια ακαδημαϊκή της μελέτη. Είναι διατεθειμένη να χάσει τη ζωή της, όχι όμως και τον υπολογιστή της. 

Ιλαρή και μελαγχολική, στοχαστική και ανάλαφρη, πένθιμη και παρωδιακή, ευρηματικά αυτοϋπονομευτική, η νουβέλα της Δημητρακάκη μετατρέπει σε μείζον προτέρημα της αφήγησης, το βασικό μειονέκτημα της γραφής, την άκρατη φιλαρέσκεια που συχνά εκτρέπεται σε διανοητική επιδειξιομανία. Αρκετά ώριμη πλέον συγγραφικά, η Δημητρακάκη μεταστρέφει την οίηση της αυτοανάδειξης σε σπαρταριστό αυτοσαρκασμό, παραμορφώνοντας το δράμα της ύπαρξης σε φάρσα και φιάσκο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή