Ο Ντέιβιντ Λιντς συγκαταλέγεται σε εκείνους τους σκηνοθέτες που έχουν φανατικούς φίλους αλλά και φανατικούς εχθρούς. Προκλητικός, ονειρικός, παράλογος, ωμός αλλά και τρυφερός (όπως στην «Ατίθαση καρδιά»), ακατανόητος, σουρεαλιστικός, συγκινητικός (ποιος μπορεί να λησμονήσει το αριστούργημα που λέγεται «The straight story»;), πληθωρικός (όπως στο επικό «Ντιουν»), φλύαρος μα και λακωνικός, μελωδικός μα και τραχύς, συχνά εφιαλτικός (δείτε το «Eraserhead», ένα καφκικό αίνιγμα), ο Λιντς φέρνει μαζί του πολλούς κόσμους, κόσμους με άφθονα απωθητικά μα και σκοτεινά γοητευτικά στοιχεία, σφραγίζοντας την πιο πρόσφατη ιστορία του σινεμά.
Σε λίγες ημέρες θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ροπή το βιβλίο «Χώρος ονείρων» σε μετάφραση της Αφροδίτης Γεωργαλιού. Είναι ένας συνδυασμός βιογραφίας και αυτοβιογραφίας. Η αφήγηση της Κριστίν Μακένα εναλλάσσεται με εκείνη του ίδιου του Λιντς. Εξάλλου υπογράφουν από κοινού το βιβλίο. Σήμερα η «Κ» προδημοσιεύει δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα. Επιλέξαμε να επικεντρωθούμε σε αφηγήσεις γύρω από την ταινία «Μπλε Βελούδο» που ο Λιντς γύρισε το 1986 με πρωταγωνιστές τους Ιζαμπέλα Ροσελίνι, Ντένις Χόπερ, Μάικ Μακλάχλαν, Λόρα Ντερν κ.ά. Ολες οι φωτογραφίες που επιλέξαμε για την προδημοσίευση προέρχονται από αυτή την κομψή έκδοση.
ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Μακένα: Οταν η ταινία («Μπλε Βελούδο») προβλήθηκε για πρώτη φορά στα κεντρικά γραφεία του Ντε Λαουρέντις στην οδό Κάνον στο Μπέβερλι Χιλς, η προσωπική ζωή του Λιντς βρισκόταν σε πλήρη αταξία. Και σε εκείνη την πρώτη προβολή όμως, τα πράγματα δεν ήταν και τόσο ρόδινα. «Ημασταν μια χούφτα άνθρωποι μόνο», είπε ο Καρούζο. «Ο Ντίνο, ο Φρεντ Σάιντγουοτερ, δεξί χέρι του Ντίνο, ο Ντέιβιντ και μερικοί ακόμα. Βάζουμε την ταινία να παίξει, τελειώνει, ανάβουν τα φώτα κι επικρατεί απόλυτη σιγή. Ολοι κοιτάζονται μεταξύ τους, μέχρι που τελικά μιλάει ο Ντίνο. “Δε θα θελήσει κανένας να κάνει τη διανομή αυτής της ταινίας, γι’ αυτό θα φτιάξω δική μου εταιρεία διανομής και θα το κάνω εγώ”. Ο Ντίνο πλήρωσε για τη διανομή, για τις κόπιες και για τη διαφήμιση».
Ο Ντέιβιντ Λιντς (δεξιά) με τον Αντονι Χόπκινς, στα γυρίσματα του «Ανθρώπου ελέφαντα», το 1980 στο Λονδίνο.
Στη συνέχεια έγιναν κάποιες ανεπίσημες προβολές της ταινίας. «Πήγα σε μία απ’ τις ανεπίσημες προβολές στο Σαν Φερνάντο Βάλεϊ και ήταν η χειρότερη της ζωής μου», ανέφερε ο Ρικ Νισίτα. «Η ωμότητα των χαρακτήρων, όσα υφίσταται η Ιζαμπέλα, ήταν σαν εφιάλτης. Δεν είδα απλώς θεατές να φεύγουν, είδα κόσμο κυριολεκτικά να τρέχει να βγει από την αίθουσα! Αλήθεια, θυμάμαι ανθρώπους να τρέχουν στους διαδρόμους προς την έξοδο!(…) Το κλίμα ήταν πολύ βαρύ. Είδαμε σχόλια του τύπου: “Ο σκηνοθέτης θέλει σκότωμα!”, “Ποιος το έκανε αυτό το πράμα;”, “Χάλι μαύρο!” Ο Ντίνο σηκώνει κάποια στιγμή το βλέμμα και λέει: “Να πάνε να γαμηθούνε. Κάνουν λάθος. Η ταινία είναι αριστούργημα, δεν πρόκειται να κόψουμε ούτε ένα πλάνο. Θα την κυκλοφορήσουμε ακριβώς όπως είναι. Οι κριτικοί θα τη λατρέψουν και θα έρθει και κόσμος” (…)».
Λιντς: Ο Ντένις Χόπερ ήταν μεγάλος ηθοποιός και μ’ άρεσε πολύ στις ταινίες «Ο Γίγας», «Επαναστάτης Χωρίς Αιτία» και «Ενας Αμερικανός Φίλος». Μου είπαν να μην προσλάβω τον Ντένις. «Δεν πρέπει να τον πάρεις. Θα βγει εκτός ελέγχου και δεν θα μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου», με αποθάρρυναν, αλλά εγώ ήθελα ανέκαθεν εκείνον. (…) Αργότερα, με πήρε τηλέφωνο ο ίδιος ο Ντένις. «Πρέπει να παίξω εγώ τον Φρανκ Μπουθ, γιατί είμαι ο Φρανκ Μπουθ», μου είπε, κι εγώ του απάντησα ότι αυτό είναι ταυτόχρονα και καλό και κακό. Δεν είχα κανέναν ενδοιασμό να τον προσλάβω. Στα δικά μου μάτια, ο Ντένις είναι ο πιο απίστευτος τύπος: ιδεαλιστής επαναστάτης, ρομαντικός και σκληρός ταυτόχρονα. Εχει αυτόν τον τέλειο συνδυασμό που είναι δημιούργημα της δεκαετίας του ’50. Σε μία σκηνή, ο Ντένις παρακολουθεί την Ντόροθι να τραγουδάει και κλαίει. Ηταν μια τέλεια στιγμή. Είναι χαρακτηριστικό του ρομαντισμού και της επαναστατικότητας του ’50 ένας άνδρας να κλαίει –κι αυτό ήταν απόλυτα αποδεκτό έως και υπέροχο– και την επόμενη στιγμή να σπάει κάποιον στο ξύλο. Σήμερα οι σκληροί άνδρες δεν κλαίνε και υπάρχει μια ψευτιά σ’ αυτό, ενώ το ’50 ξεχείλιζαν από ποιητικότητα. (…)
Ο μικρός Ντέιβιντ Λιντς τη δεκαετία του ’50 με τη μητέρα του. Φωτογραφία από το βιβλίο.
Ηθελα να βάλω στην ταινία το «Song to the Siren» των This Mortal Coil. Το ήθελα σαν τρελός αυτό το τραγούδι. «Πρέπει να το πάρουμε, γαμώτο. Το θέλω, φίλε, βρες το μου», είπα στον Φρεντ. «Ντέιβιντ, είναι πολλά τα προβλήματα», απάντησε εκείνος κι εννοούσε κυρίως τα λεφτά. Τα λεφτά, αυτά τα λεφτά… τέλος πάντων, ο Φρεντ είχε να προτείνει μία λύση. «Ντέιβιντ, εσύ όλο σημειώνεις διάφορα σε χαρτί. Γιατί δεν στέλνεις στον Αντζελο μερικούς στίχους να σου γράψει ένα τραγούδι;» γύρισε και μου είπε. (…) Είμαι έξω λοιπόν ένα βράδυ κι αρχίζουν να μου έρχονται ιδέες, τις σημειώνω, τις στέλνω στον Αντζελο κι εκείνος γέλασε όταν τις είδε. «Δεν έχω δει χειρότερους στίχους! Δεν υπάρχει συνοχή στη μορφή ούτε ομοιοκαταληξία!», ο Αντζελο είναι παλιομοδίτης σ’ αυτά τα πράγματα, αλλά το σκέφτηκε, το ξανασκέφτηκε και τελικά έφτιαξε ένα τραγούδι κι έβαλε μια τραγουδίστρια να το πει, όμως δεν μετέδιδε την αίσθηση που ήθελα εγώ. Είπα πως η μελωδία μ’ άρεσε πολύ αλλά πως το ήθελα πιο αέρινο. Τότε ζήτησε από την Τζούλι Κρουζ να έρθει να το τραγουδήσει, το ηχογράφησαν κι έκαναν overdubbing ξανά και ξανά. Η Τζούλι έκανε καταπληκτική δουλειά, το ίδιο και ο Αντζελο. Η αλήθεια είναι πως το έβρισκα όμορφο.
Το Οσκαρ που χάθηκε και το «ατελείωτο» φιλί με την Ελίζαμπεθ Τέιλορ
Λιντς: Ημουν καλεσμένος στο πάρτι του ατζέντη Σουίφτι Λαζάρ στο εστιατόριο Spago μετά την τελετή απονομής των Οσκαρ, επειδή ήμουν υποψήφιος για το Οσκαρ Καλύτερης σκηνοθεσίας για το «Μπλε Βελούδο». Εχασα όμως από τον Ολιβερ Στόουν, που κέρδισε το βραβείο για το «Πλατούν». Πήγα στο πάρτι με την Ιζαμπέλα, ήταν εκεί και οι νικητές με τα βραβεία τους και με πλησίασε κάποια στιγμή η Αντζέλικα Χιούστον. «Ντέιβιντ, ξέρεις τον πατέρα μου, έτσι δεν είναι;», είπε. Πράγματι, είχα γνωρίσει τον Τζον Χιούστον στο Μεξικό, σε μία έκθεση ζωγραφικής που έκανα στο Πουέρτο Βαγιάρτα. Ηταν στην έκθεση ο Φρέντι Φράνσις, που είχε τραβήξει συμπληρωματικό υλικό στην ταινία «Μόμπι Ντικ» του Τζον, μου τον σύστησε, μιλήσαμε και περάσαμε καταπληκτικά εκείνο το βράδυ. Ηταν υπέροχος άνθρωπος. Τέλος πάντων, μου λέει η Αντζέλικα: «Ο πατέρας μου είναι δίπλα, θέλεις να πας να πεις ένα γεια;», «Με μεγάλη μου χαρά», απάντησα, μπήκα στην πριβέ αίθουσα και είδα τον Τζον να κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τον Τζορτζ Χάμιλτον και την Ελίζαμπεθ Τέιλορ. Λατρεύω την Ελίζαμπεθ Τέιλορ και την ταινία της «Μια Θέση στον Ηλιο». Μα, εκείνο το φιλί της με τον Μοντγκόμερι Κλιφτ… Ενα από τα καλύτερα φιλιά στην ιστορία του σινεμά. Η κινηματογράφηση είναι εξαιρετική και στο φιλί της Γκρέις Κέλι και του Τζίμι Στιούαρτ στον «Σιωπηλό Μάρτυρα».
Ο Ντέιβιντ Λιντς φοιτητής στα είκοσί του χρόνια και επίδοξος ζωγράφος.
Εκείνο το βράδυ η Ελίζαμπεθ Τέιλορ παρουσίασε το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας. Ημασταν λοιπόν στο πριβέ δωμάτιο και μου λέει: «Εκπληκτικό το “Μπλε Βελούδο”», και η καρδιά μου χτυπάει σαν τρελή. Δεν το περίμενα ότι θα το είχε δει και μάλιστα πως θα της άρεσε τόσο. «Μακάρι να είχα κερδίσει εγώ, γιατί ο Ολιβερ Στόουν που ανέβηκε να πάρει το βραβείο σε φίλησε». «Ελα εδώ», μου είπε. Την πλησιάζω –εκείνη καθόταν κι εγώ ήμουν όρθιος– και χάνομαι στο βλέμμα της Ελίζαμπεθ Τέιλορ, σκύβω να δω τα βιολετιά μάτια της και το πρόσωπό της, πλησιάζω κι άλλο και τη φιλάω στα χείλη, όλο και πιο βαθιά, και τα χείλη της είναι ατέλειωτα. Ονειρο. Τη φίλησα και ήταν φανταστικά, κουβεντιάσαμε λίγο με τον Τζον Χιούστον και μετά έφυγα. Τη φίλησα ακόμα μία φορά στις Κάννες. Καθόμασταν στο ίδιο τραπέζι, της θύμισα πως είχα την τύχη να τη φιλήσω στο Spago και τη ρώτησα αν μου επέτρεπε να την ξαναφιλήσω. Είχα πάει στις Κάννες με τη Μέρι Σουίνι και η Ελίζαμπεθ τηλεφώνησε αργότερα στο δωμάτιό μου για να ρωτήσει αν ήμουν παντρεμένος. Της άρεσε να παντρεύεται και πρέπει να παντρεύτηκε εφτά με οχτώ φορές, αλλά εγώ δεν ήθελα να παντρευτώ την Ελίζαμπεθ Τέιλορ. Τη φίλησα και σε μία εκδήλωση του amfAR, του ιδρύματός της για την έρευνα σχετικά με την καταπολέμηση του έιτζ και μετά πήγαμε μαζί για φαγητό και μου αφηγήθηκε ιστορίες. Αυτή ήταν η τελευταία φορά που την είδα.