Εις το όνομα του Θεού του ελέους

Εις το όνομα του Θεού του ελέους

2' 49" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ

Ασπονδοι αδελφοί. 

Εβραίοι, Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι

εκδ. Πατάκη, σελ. 254

Ο έγκυρος Σταύρος Ζουμπουλάκης διερευνά τη σκοτεινή πλευρά των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών που, παρότι αναγνωρίζουν ως κοινό πατέρα της πίστης τους τον Αβραάμ, καλλιεργούν σχέσεις μισαλλοδοξίας, βίας και αίματος. Διερευνά επίσης τις σχέσεις μίσους και εχθρότητας ανάμεσα στους πιστούς της ίδιας θρησκείας – και με την ευκαιρία θίγει σειρά ζητημάτων, τα οποία αν και έχουν διεξοδικά συζητηθεί στο πλαίσιο των άλλων ομολογιών, παραμένουν σχεδόν άθικτα στο πλαίσιο της Ορθοδοξίας και της Ελλάδας.

Για τον συγγραφέα οι Αγιοι Τόποι αποτελούν κάτι πολύ περισσότερο από μια διεκδικούμενη γεωγραφική περιοχή χάριν της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας: αποτελούν και έναν συμβολικό τόπο με επίδικο αντικείμενο την ίδια την αιωνιότητα, και με το αίμα που έχει χυθεί, να αποτυπώνει με τον πιο τραγικό τρόπο την ανθρώπινη αμαρτία. Με την ίδρυση του κράτους, από τρομαγμένη κυνηγημένη κοινότητα Εβραίων, το επιθετικό εποικιστικό Ισραήλ μετατρέπεται σε θύτη. Οι ένδον διαφορές των ποικιλώνυμων χριστιανικών κοινοτήτων ανθούν στους Αγιους Τόπους (την ίδια στιγμή που απειλείται η ίδια τους η ύπαρξη στην περιοχή). Και ομοίως ανθούν οι συγκρούσεις των μουσουλμάνων (όπως με τη σφαγή των φενταγίν από τον ιορδανικό στρατό ή τις ατέρμονες ενδοπαλαιστινιακές συγκρούσεις). Ενα λοιπόν από τα αναπάντητα ερωτήματα του συγγραφέα είναι το εξής: Πώς είναι δυνατόν να λατρεύεις τον Θεό του ελέους, και την ίδια στιγμή να σκοτώνεις εν ονόματι αυτού ακριβώς του Θεού; Για να οδηγηθεί στην παρατήρηση, πως το ενδεχόμενο να λατρεύεις τον Θεό και να σκοτώνεις τον αδελφό σου, το έφερε στο φως της συνείδησης πρώτη από όλους η ίδια η Βίβλος. Κι ακόμα, πως η μόνη εγγύηση απέναντι στο κακό για τον άνθρωπο της πίστης (υποθέτω και της μη πίστης) είναι η ανθρώπινη συνείδηση.

Ο συγγραφέας θεωρεί πρότυπο θρησκευτικού μίσους τον χριστιανικό αντιιουδαϊσμό (γι’ αυτό και του αφιερώνει τις περισσότερες σελίδες). Διωγμός κατά των Εβραίων, παρατηρεί, υπήρχε και πριν από τον χριστιανισμό. Ο αντισημιτισμός, ωστόσο, όπως τον γνώρισαν οι αιώνες που οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα, είχε ως κύρια πηγή του τον χριστιανισμό. Ισχυρός αντιιουδαϊσμός υπήρχε στην Καινή Διαθήκη, καθώς οι Ιουδαίοι εξαρχής κατηγορήθηκαν πως δεν αναγνώρισαν τον Ιησού ως Χριστό, τυφλότητα που τους οδήγησε στη θεοκτονία. Αντιιουδαϊκές διατυπώσεις ακραίας σφοδρότητας περιείχαν επίσης και τα περισσότερα χριστιανικά κείμενα από τον 2ο αιώνα και εντεύθεν – όχι μόνον αυτά που συνέταξαν οι ήσσονες προσωπικότητες, αλλά και τα υψηλότερα αναστήματα της χριστιανικής σκέψης. Κι ανάμεσά τους ο Λούθηρος, που εγκαταλείποντας την πρώτη φιλική του άποψη, ότι οι Εβραίοι είναι δυνατόν να οδηγηθούν ήπια στη μία και αληθινή θρησκεία, προτρέπει τελικά εκκλησιαστικές αρχές, πολιτικούς άρχοντες και πιστούς να αναλάβουν διωκτική δράση.

Για να φθάσουμε στον 20ό αιώνα οπότε ο θρησκευτικός αντιιουδαϊσμός μετατράπηκε σε φυλετικό αντισημιτισμό. Το Ολοκαύτωμα θα προσφέρει το τραγικό έναυσμα για να ακουστούν οι φωνές των χριστιανών που, από τα τέλη του 19ου αιώνα, υποστήριζαν πως οι Εβραίοι δεν είναι ο καταραμένος λαός του Θεού αλλά ο εκλεκτός του.

Είναι οι φωνές που τελικά θα οδηγήσουν στη Β΄ Βατικανή Σύνοδο του 1965, σύμφωνα με την οποία η Καθολική Εκκλησία απελευθερώθηκε από τον αντισημιτισμό της (αν και με κόστος ένα περιφερειακό σχίσμα). Οι διαφορές και οι εντάσεις ανάμεσα στις δύο θρησκείες, ούτε πρόκειται αλλά ούτε και είναι επιθυμητό να εξαλειφθούν. Το ζητούμενο, κατά τον συγγραφέα, είναι να εξαλειφθεί το αίμα, πράγμα που μπορεί να διασφαλιστεί, πάλι κατά την άποψή του, μόνον μέσα σε ένα ουδετερόθρησκο δημοκρατικό κράτος, το οποίο θα όφειλαν να το υπερασπίζονται παντού και χωρίς εξαιρέσεις, όλες οι θρησκείες.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή