Η γαλλική αντίσταση και η «Μαντόνα» της

Η γαλλική αντίσταση και η «Μαντόνα» της

4' 1" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

SONIA PURNELL

A Woman of no Importance

εκδ. Viking, 2019, σελ. 352

Hταν η αόρατη κατάσκοπος, η μοναδική γυναίκα ιδιώτης στην οποία απονεμήθηκε ένα από τα ανώτερα αμερικανικά στρατιωτικά παράσημα για «εξαιρετικό ηρωισμό» στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για τη Βιρτζίνια Χολ. Στην παρασημοφόρησή της από τον στρατηγό Ουίλιαμ Ντόνοβαν, αρχηγό της OSS, της αμερικανικής μυστικής υπηρεσίας στον πόλεμο, ζήτησε να παρίσταται μόνο η μητέρα της. Οταν ο πρόεδρος Τρούμαν προσφέρθηκε να την τιμήσει στον Λευκό Oίκο, σοφίστηκε διάφορες δικαιολογίες για να αρνηθεί. Μέχρι τον θάνατό της ουδέποτε επεδίωξε τη δημόσια αναγνώριση, παρότι είχε χαρακτηριστεί η «αποτελεσματικότερη μυστική πράκτορας των συμμάχων στην Ευρώπη».

Η Βρετανίδα δημοσιογράφος Σόνια Πουρνέλ όμως, με το βιβλίο της, που θα μεταφερθεί σύντομα στον κινηματογράφο, ξετυλίγει με αφηγηματική αρετή τον μίτο της Αριάδνης φέρνoντας στο φως τη συναρπαστική ζωή μιας γενναίας γυναίκας, που είχε υποτιμηθεί σε όλη της τη ζωή ως «ασήμαντη».

Γεννημένη το 1906 στη Βαλτιμόρη, γόνος πλούσιας οικογένειας, η Βιρτζίνια Χολ προοριζόταν για την υψηλή κοινωνία, αλλά η ίδια είχε κλίση στην περιπέτεια. Η απόφασή της να συνεχίσει τις σπουδές της στην Ευρώπη, έμελλε να σφραγίσει τη ζωή της, καθώς γοητεύθηκε από το προπολεμικό Παρίσι της ελευθερίας και γυναικείας χειραφέτησης. Ονειρό της ήταν να γίνει διπλωμάτης, αλλά οι αιτήσεις της στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ απορρίφθηκαν η μία μετά την άλλη, σε μία εποχή που μόνο έξι γυναίκες επί συνόλου 1.500 υπηρετούσαν στην αμερικανική διπλωματική υπηρεσία. Κατάφερε πάντως να προσληφθεί το 1931 ως γραμματέας στην αμερικανική πρεσβεία της Βαρσοβίας, για να μετατεθεί αργότερα στα αμερικανικά προξενεία της Σμύρνης, της Βενετίας και του Ταλίν, πάντα ως διοικητική υπάλληλος. Η γάγγραινα όμως από ένα κυνηγετικό ατύχημα στην Τουρκία το 1933 προκάλεσε τον ακρωτηριασμό του αριστερού ποδιού της κάτω από το γόνατο βάζοντας έτσι οριστικό τέλος στα διπλωματικά όνειρά της, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί το 1939 από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Εχοντας διαπιστώσει από πρώτο χέρι την απειλή του φασισμού και του ναζισμού, επέλεξε να παραμείνει στην Ευρώπη προσφέροντας την τόλμη, τη γοητεία και την πανουργία της στην υπηρεσία του συμμαχικού αγώνα. Αποφασισμένη να μην αφήσει την αναπηρία της να σταθεί εμπόδιο στην ανάληψη ριψοκίνδυνης δράσης, επέστρεψε στο Παρίσι με τη έναρξη του πολέμου ως εθελόντρια οδηγός στρατιωτικού ασθενοφόρου, αλλά με την κατάληψη της Γαλλίας το καλοκαίρι του 1940 διέφυγε στο Λονδίνο. Εκεί δεν άργησε να στρατολογηθεί από τη βρετανική μυστική υπηρεσία SOE και να γίνει η πρώτη γυναίκα κατάσκοπος που προωθήθηκε στην κατεχόμενη Γαλλία τον Αύγουστο 1941 με το κάλυμμα της ανταποκρίτριας της Νew York Post.

Η γαλλική αντίσταση και η «Μαντόνα» της-1

Το εξώφυλλο του βιβλίου της δημοσιογράφου Σόνια Πουρνέλ.

Με έδρα τη Λυών, άρχισε να αντλεί πληροφορίες από διάφορες πηγές, από μοναχές μέχρι πόρνες, να οργανώνει πυρήνες σαμποτέρ, να προμηθεύει πλαστά έγγραφα, πολεμοφόδια και χρήματα σε Γάλλους αντιστασιακούς και να εξασφαλίζει κρυψώνες για Βρετανούς πράκτορες και ασυρματιστές. Πολυμήχανη και μεθοδική, κατάφερνε να ξεγλιστρά από τον ασφυκτικό κλοιό της αστυνομίας του Βισί και της Γκεστάπο, που δεν υποψιαζόταν ότι μια «γυναίκα και μάλιστα χωλή» θα διέθετε τόσες ικανότητες. Προδομένη, όμως, από ένα διπλό πράκτορα μπήκε στο στόχαστρο του διαβόητου τοπικού διοικητή της Γκεστάπο Κλάους Μπάρμπι, του «χασάπη της Λυών», που την καταζητούσε ως την «πιο επικίνδυνη κατάσκοπο του εχθρού». Για να διασωθεί, διέφυγε στην Ισπανία το Νοέμβριο του 1942, διασχίζοντας με το ξύλινο πόδι της τα χιονισμένα Πυρηναία.

Επειτα από σύντομη κράτησή της για παράνομη είσοδο στην Ισπανία, επέστρεψε στο Λονδίνο, ζητώντας επίμονα να επαναπροωθηθεί στο «στόμα του λύκου», αλλά το αίτημά της απορρίφθηκε από τη SOE, καθώς εν τω μεταξύ είχε εξαρθρωθεί το δίκτυό της. Η επιθυμία της όμως ικανοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1944 από την αμερικανική OSS, που χρειαζόταν έμπειρους πράκτορες, ενόψει της επικείμενης συμμαχικής απόβασης στη Νορμανδία. Μεταμφιεσμένη σε ηλικιωμένη Γαλλίδα αγρότισσα, συντροφιά με τον ασύρματό της, επέστρεψε μετά απουσία 16 μηνών στη «δεύτερη πατρίδα» της.

Ηγετικό ταλέντο

Επιστρατεύοντας το οργανωτικό και ηγετικό ταλέντο της κατάφερε να επιβληθεί στις καχύποπτες γαλλικές αντιστασιακές ομάδες και με έδρα το υψίπεδο του Οτ Λουάρ συντόνιζε τη δράση 1.500 ανταρτών, οργανώνοντας την εναέρια αποστολή εφοδίων και όπλων, δολιοφθορές, απελευθερώσεις χ ωριών και συλλογή πολύτιμων πληροφοριών για τις επελαύνουσες αμερικανικές δυνάμεις. Ετσι κέρδισε τον θαυμασμό των συντρόφων της και την προσωνυμία η «Μαντόνα των Βουνών». Εκεί γνώρισε και τον μελλοντικό σύζυγό της.

Μετά τον πόλεμο η Χολ εντάχθηκε στη διάδοχο της OSS, τη CIA με την ίδρυσή της το 1947 και για 15 χρόνια, από το 1951 μέχρι τη συνταξιοδότησή της το 1966, δηλαδή στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, εργάστηκε στην αμφιλεγόμενη Διεύθυνση Μυστικών Επιχειρήσεων, που είχε ως αποστολή την εξουδετέρωση της κομμουνιστικής απειλής σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική. Παραγκωνισμένη και στο νέο ανδροκρατούμενο περιβάλλον, παρέμεινε αόρατη μέχρι τον θάνατό της το 1982 σε ηλικία 76 ετών. Η δημόσια αναγνώριση για το ηρωικό παρελθόν της ήλθε αργότερα. Θα περνούσαν άλλα 36 χρόνια, για να αναλάβει μία γυναίκα τα ηνία της CIA, το 2018.

* Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος υπηρέτησε στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον ως προϊστάμενος του γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή