ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΤΣΟΥΝΑ
Με μια σταγόνα
εκδ. Θερμαϊκός, σελ. 373
Η γραφή από χέρι και καρδιά δοσμένα για χρόνια στην ποίηση. Και τώρα που έγινε ιστορία, μια ιστορία σαν παραμύθι, ένα παραμύθι κραυγή ζωής, κράτησε σαν φυλαχτό την τρυφερότητα και την ενόραση της ποιητικής ψυχής. Μια σταγόνα κυλά στον τόπο και στον χρόνο ανάμεσα στις τύχες των ανθρώπων, συνοδοιπόρος, προστάτης και κριτής όπως είναι ο άνθρωπος για τον άνθρωπο στα όνειρα, στη ζωή και στον θάνατο. Μια σταγόνα στήριγμα επιβίωσης, σύντροφος πιστός, φίλος, συγγενής ή απλά μια θύμηση, η αύρα του ανθρώπου και, εντέλει, ο σπινθήρας για τη δημιουργία. Η συγγραφέας ομολογεί πως με δάνειες αλήθειες και δικά της ψέματα, μικρά σαν σταγόνα, κατάφερνε να ομορφαίνει τη ζωή της.
Σ’ αυτό το βιβλίο ρεαλισμός και μυθοπλασία σε σχέση αλληλένδετη αποτυπώνουν τη δική της τοποθέτηση για τη ζωή και της προσφέρουν τέτοια ισορροπία ώστε να πορεύεται, όπως χαρακτηριστικά λέει, ακόμα και πάνω σε τεντωμένο σχοινί.
Η ιστορία χτίζεται σε τρεις ξεχωριστές περιοχές: Η πρώτη είναι ο συγκεκριμένος τόπος του χωριού της αφηγήτριας με εικόνες-μνήμες και καθρεφτίσματα παραδόσεων και ντοπιολαλιάς, σχεδόν αγνώστων στη νέα γενιά, που χτίζουν τον γλωσσικό και πολιτισμικό πλούτο της γραφής.
Η δεύτερη είναι η περιοχή των προσωπικών βιωμάτων, των αναγκαίων εκείνων αυτοβιογραφικών στοιχείων που δίνουν ψυχή στις εικόνες και υπόσταση στην αφήγηση. Είναι ακριβώς εκείνα τα στοιχεία που τροφοδοτούν κάθε συγγραφικό έργο.
Η τρίτη είναι ο απέραντος κόσμος του παραμυθιού, ο υπερβατικός, ο υπερφυσικός, ο μαγικός, αυτός που παραμορφώνει τον χρόνο αναζητώντας την αλήθεια. Αυτή η τρίτη περιοχή είναι η συνδετήρια ουσία του όλου έργου. Εχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τον μαγικό ρεαλισμό δίχως να μιμείται, δίχως να επαναλαμβάνεται, διατηρώντας με συνέπεια και ταπεινότητα την προσωπική σφραγίδα. Κι ακριβώς εδώ έγκειται το ήθος της. Οι τρεις περιοχές συνυπάρχουν κι αλληλεπιδρούν η μία με την άλλη. Χτίζουν ένα έργο με τόσο απροκάλυπτο ρεαλισμό όσο και τρυφερότητα και σουρεαλιστική διάθεση. Ενα έργο που υμνεί τη γυναίκα, αλλά σέβεται τον άνδρα, που υπομένει τη μοίρα αλλά μάχεται για το όνειρο, που αναζητεί το εγώ αλλά αντιλαμβάνεται και αποδέχεται το έξω από αυτό.
Η Μαρία Κουτσουνά πέτυχε κάτι πολύ σπάνιο για την εποχή μας: να μας θυμίσει πώς να αγαπάμε. Και το πετυχαίνει καλύτερα από κάθε δάσκαλο, ψυχολόγο, φίλο ή σύντροφο. Με έναν τρόπο ακαταμάχητο. Ολα τα βιβλία μας παροτρύνουν για κάτι. Αμεσα ή έμμεσα. Είναι σα να λέμε εκκολαπτήρια ονείρων κι αφετηρίες αλλαγών. Αυτό το βιβλίο διαθέτει και πολλά όνειρα και πολλές αφετηρίες. Κι αν κάποιος κάποτε υποστήριξε πως το κίνητρο για την ανάγνωση είναι συνήθως η τέρψη κι ο κομπασμός, σας βεβαιώνω πως εδώ, ενώ το πρώτο είναι δεδομένο, το δεύτερο μάλλον περιττεύει.
Οταν η ανάγνωση τελειώνει σε ποιον να καυχηθείς πως το διάβασες; Λίγοι γνωρίζουν την κ. Κουτσουνά ως συγγραφέα. Μπορείς όμως σίγουρα να παινευτείς στον εαυτό σου που έδωσες τον χρόνο και την αφοσίωσή σου σε κάτι που θα σε κάνει λίγο πιο πλήρη και λίγο πιο ελεύθερο.
* Η κ. Γιούλικα Ψιμούλη είναι αρχιτέκτων-μηχανικός και συγγραφέας.