Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Παλαιών Πατρών Γερμανός, Εμμανουήλ Ξάνθος, Κανέλλος Δεληγιάννης αλλά και Σπύρος Σπυρομήλιος, Σατωβριάνδος και Βαχίτ πασάς (τοποτηρητής της Χίου το 1822). Είναι μερικοί από τους συγγραφείς των κειμένων που θα κυκλοφορούν κάθε μήνα –αρχής γενομένης από τις 22 Μαρτίου 2020– με το κυριακάτικο φύλλο της «Κ», στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών της ενόψει των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Πρόκειται για κείμενα κυρίως απομνημονευματικά, προσωπικοτήτων που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο ή άμεση εμπλοκή –από διαφορετική σκοπιά ο καθένας– και γράφτηκαν σε μικρή χρονική απόσταση από τα επαναστατικά γεγονότα. Παραδίδονται στο αναγνωστικό κοινό στην πρωτότυπο –πολυτονική– μορφή. Τα συνοδεύουν εκτεταμένες εισαγωγές για τον συγγραφέα τους και τη σημασία του κειμένου, επεξηγηματικά σχόλια –γραμμένα και τα δύο από πανεπιστημιακούς που ασχολούνται με την Επανάσταση–, καθώς και πλούσια εικονογράφηση.
Η εκδοτική προσφορά ξεκινάει με τη «Διήγησι συμβάντων…» του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.
Στον πρόλογό του για την εκδοτική σειρά, ο Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης, καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ, ο οποίος έχει την επιστημονική επιμέλεια, αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Η “Καθημερινή” εγκαινιάζει το μεγάλο αφιέρωμά της στη συμπλήρωση 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 με σχολιασμένη επανέκδοση αρκετών Απομνημονευμάτων αγωνιστών της Επανάστασης. Καπεταναίοι, Φαναριώτες, κληρικοί, πρόκριτοι και στρατιωτικοί ανέδειξαν με την πένα τους στιγμές της Παλιγγενεσίας των Ελλήνων. Η φωνή τους δεν υπήρξε ενιαία και ομοιόμορφη. Καθείς τους αποτύπωσε με τη γραφίδα του όσα θυμόταν, επιθυμούσε ή ήταν σε θέση να αντιληφθεί.
»Από τα κείμενά τους δεν απουσιάζουν τα λάθη, η προσπάθεια αυτοπροβολής, ακόμη και οι αλληλοκατηγορίες. Γραμμένα τις πρώτες δεκαετίες του ελεύθερου εθνικού βίου, τα Απομνημονεύματα ήταν λογικό να περιέχουν πολλά από τα πάθη της προνεοτερικής ελληνικής κοινωνίας των αρχών του 19ου αιώνα.
»Την επιμέλεια των Απομνημονευμάτων έχουν συνάδελφοι ιστορικοί που ασχολούνται χρόνια με τη μελέτη της Επανάστασης. Κοινή συνισταμένη όλων τους στάθηκε η ανάδειξη των κειμένων και των συγγραφέων τους. Γι’ αυτό και ο υπομνηματισμός είναι διακριτικός, δίχως να βαραίνει ή να επισκιάζει το κείμενο.
»Στόχος είναι να βοηθηθεί ο αναγνώστης να καταλάβει το ύφος, την οπτική γωνία και την άποψη του απομνημονευματογράφου για τα γεγονότα της Επανάστασης, και όχι την κρίση του ιστορικού-επιμελητή γι’ αυτά, παρά μόνον όπου κρίνεται αναγκαίο.
»Τα Απομνημονεύματα είναι πηγές της Ιστορίας και δεν αποτελούν από μόνα τους ιστοριογραφική αφήγηση και ανάλυση. “Κουβαλούν” στις λέξεις τους τις αρετές αλλά και τα μειονεκτήματα του συντάκτη τους, όσα εκείνος επιθυμεί ή είναι ικανός να διαμεσολαβήσει στη σχέση του με τον αναγνώστη.
»Ολα τα κείμενα, τα οποία οι αναγνώστες τούτης της εφημερίδας θα έχουν στα χέρια τους τούς επόμενους μήνες, περιγράφουν πτυχές της πιο μεγαλειώδους στιγμής της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Ο αναγνώστης καλό θα ήταν να τα διαβάσει με προσοχή και νηφαλιότητα. Εντάσσοντάς τα πάντα στο κλίμα της εποχής τους και όχι με την ασφάλεια που μας παρέχουν οι δύο αιώνες που μεσολάβησαν. Μόνον έτσι θα κατορθώσει να ανασυνθέσει κομμάτια του πολυποίκιλου μωσαϊκού της επαναστατημένης Ελλάδας, να κατανοήσει τις προτεραιότητες και τις αγωνίες μιας ρομαντικής εποχής μεγάλων ιδεών και συγκινήσεων, να μη δικαιώσει, καταδικάσει ή αδικήσει πρόσωπα και συμπεριφορές.
»Επανατυπώνοντας τα Απομνημονεύματα των Αγωνιστών του 1821, η “Καθημερινή” επιθυμεί να αποφύγει τις γενικεύσεις, προβάλλοντας μια ενιαία αφήγηση για όσα έγιναν κατά την Παλιγγενεσία των Ελλήνων.
»Θέλει, απλώς, να δώσει στους αναγνώστες της τροφή για προβληματισμό και σκέψη. Να τους παράσχει τα ερεθίσματα ώστε να αναδιφήσουν οι ίδιοι στις ιστοριογραφικές πηγές της Επανάστασης του 1821, αντλώντας τις πληροφορίες που χρειάζονται και εξάγοντας τα δικά τους συμπεράσματα. Να ανατρέξουμε όλοι μαζί στο πρόσφατο παρελθόν μας, στα έργα των Πατέρων του νεοελληνικού έθνους. Με σεβασμό και συγκίνηση για όσα έπραξαν, για όσα λησμόνησαν και γι’ αυτά που θα μπορούσαν ίσως να αποφύγουν να κάνουν.
»Τιμώντας τα πρώτα 200 χρόνια από τη θεμελίωση του νεοελληνικού κράτους, με προσμονή, αισιοδοξία και πίστη για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν».