Δακρυσμένο παραμιλητό

2' 43" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΗΜΕΡΗΣ

Ο φίλος του Πέδρο

εκδ. Ενύπνιο, σελ. 246

Ενας άνδρας πενθώντας για την απώλεια αγαπημένου φίλου, σκέφτεται να γράψει μια νουβέλα. Το σχέδιο γραφής θα εκτυλιχθεί υπό τη σκιά του πένθους. Ο χαμένος φίλος θα λείπει από την αφήγηση, αλλά θα κατοπτεύει τα πάντα. Ετσι, σε ένα καφενείο της Υδρας ο επίδοξος συγγραφέας γράφει δύο σελίδες εν είδει γράμματος στον απόντα και συναντά τον ήρωά του, τον φίλο του Πέδρο. Η συνάντησή τους πυροδοτεί μια ευφρόσυνη φιλονικία, καθώς ο συγγραφέας στην προσπάθειά του να μεταγγίσει στο δημιούργημά του αισθήσεις, εμμονές, ιδιοτροπίες, βιώματα και επιθυμίες, προσκρούει στις αντιστάσεις του ήρωα, ο οποίος επιζητεί τη χειραφέτησή του από τη συγγραφική δεσποτεία. Από την υπόγεια αντιπαλότητα των δύο ανώνυμων ανδρών προκύπτει μια κερματισμένη αφήγηση, που διασπάται σε ημιτελείς, αλυσιδωτές ιστορίες, ακολουθώντας μια χειμαρρώδη ροή αναστατωμένων σκέψεων.

Το μοτίβο ενός συγγραφέα που διαλέγεται με ένα επινοημένο προσωπείο, ενθαρρύνει στοχασμούς περί ποιητικής. Η αφήγηση αναρωτιέται διαρκώς για τους τρόπους κατασκευής της. Η δεσπόζουσα διπλοπροσωπία, η διχοτόμηση του αόρατου αφηγητή ανάμεσα στον συγγραφέα και στον φίλο του Πέδρο, θέτει εμφατικά τη διάσταση μεταξύ αληθινού και τεχνητού. «Η αλήθεια είναι πάντα μισοειπωμένη», τονίζει ο Κώστας Καλημέρης. Ελάχιστα ίχνη του πραγματικού φτάνουν στη γλώσσα και στη συνείδηση. «Ενα πολύ λίγο». Το πραγματικό κρύβεται από τη γλώσσα. Από την άλλη, διυλισμένη μέσα από τη μυθοπλασία, η πραγματικότητα αποκαλύπτεται εξωλογική, παράλογη και αναληθοφανής. Και αυτό ακριβώς γοητεύει τον Καλημέρη στη διαδικασία της συγγραφής, η ανάποδη όψη του πραγματικού, ο παραλογισμός που σοβεί στον ρεαλισμό. «Η πραγματικότητα αρχίζει πίσω από την επιφάνεια». Η γραφή μοιάζει βυθισμένη σε όνειρο, έχει «την όψη κάποιου που “πάγωσε” σε μια στιγμή ονείρου και αρνιέται να κάνει εκείνο το βήμα που θα τον οδηγήσει πίσω στο ξύπνημα».

Αναζητώντας μάταια την απαρχή της ιστορίας του, ο Καλημέρης καταδύεται σε μια ενδοστρεφή μυθολογία. Μπαίνοντας «στον χώρο του θεάτρου των λέξεων», δοκιμάζεται με την πολυειδή σκευή της ιδιωτικής του δραματουργίας. Η μυθοπλασία μετατρέπεται σε πεδίο επάλληλων δοκιμών και επαμφοτερισμών, διαφεύγοντας από ένα απωθημένο, ενδόμυχο τραύμα. Μια τραγική τρέλα διαποτίζει τις λέξεις. Ο Καλημέρης αποδίδει συγκινητικά την απελπισία τού λόγου. «Μια οποιαδήποτε ιστορία είναι μια θλίψη που βγαίνει στον δρόμο να βρει τη χαρά της, αλλά συναντάει ένα ποτέ».

Τόσο ο συγγραφέας όσο και ο Φίλος του Πέδρο διακατέχονται από την ιδιοσυστασία του πλάνητα. «Σαν να έχασε κάτι κάπου, κάποτε κι από τότε ψάχνει φεύγοντας προς κάπου». Περιπλανώμενη είναι και η ταυτότητα της ίδιας της αφήγησης, η οποία μεταμφιέζεται, αλλάζει οπτικές γωνίες, εμπιστεύεται το τυχαίο και τη σύμπτωση, επιχειρεί ελιγμούς και παραλλαγές, δομεί και αποδομεί, παραλογίζεται, θρηνεί, λοξοδρομεί και στροβιλίζεται, παρασύροντας στον ιλιγγιώδη ρυθμό της «σκόρπια πράγματα που τελικά είναι ένα».

Το βιβλίο δύσκολα περιγράφεται, γιατί έχει γραφτεί έτσι ώστε είτε να μη χωρά είτε να περισσεύει από κάθε δυνητικό προσδιορισμό. Οπως λέει ο Καλημέρης, η ευτυχία της δημιουργίας εκπηγάζει από την απροσδιοριστία του έργου. Μέσα από την ομίχλη των συμβάντων και το πηγαινέλα φασματικών μορφών, μέσα από την αταξία και το χάος του ονείρου, αντηχεί ένα συνταρακτικό ηχόχρωμα, το δακρυσμένο παραμιλητό της γραφής.

Ο κόσμος, τόσο ο μεγάλος όσο και ο μικρός, που έχει τις διαστάσεις μιας ζωής, είναι γεμάτος ιστορίες. «Οι πιο όμορφες είναι αυτές που στο τέλος σου δωρίζουν τη μοναξιά του κενού». Η περιδινούμενη αφήγηση του Καλημέρη μας δωρίζει τη σπαρακτική μοναξιά ενός λόγου στην αναζήτηση του νοήματός του.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή