ΖΑΝ-ΠΩΛ ΝΤΥΜΠΟΥΑ
Δεν κατοικούν όλοι οι άνθρωποι τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο
μτφρ.: Μαρία Γαβαλά
εκδ. Δώμα
Δικαίως θεωρείται ένα αεροπλάνο-μύθος. To Havilland Canada DHC-2, τo επονομαζόμενο και «Κάστορας» (Beaver), είναι ένα μονοπλάνο φτιαγμένο για πτήσεις πέρα από τα συνηθισμένα. Ικανό να «φθάνει» σε απομονωμένα νησιά, δυσπρόσιτα οροπέδια, απέραντες ερήμους, εξόριστες λίμνες, αφιλόξενες τούντρες, τάιγκες, στέπες και τροπικά δάση.
Με την απαραίτητη προσαρμογή στο σύστημα προσγείωσης –πλωτήρες ή σκι αντί για ρόδες– το Havilland αποκτά την απόλυτη ελευθερία κίνησης σε κάθε επιφάνεια, επεκτείνοντας τα όρια των μηχανικών πτήσεων. Ενα μηχανικό αποδημητικό πουλί δίχως όρια.
Η καρδιά είναι ένας κοίλος μυς με σχήμα αντεστραμμένης πυραμίδας, τοποθετημένος στο μεσοθωράκιο, στους πλευρικούς χόνδρους τρίτης έως έκτης πλευράς. Το μέγεθός της ποικίλλει σε διαφορετικούς ανθρώπους, αν και κατά μέσον όρο αναλογεί σε εκείνο ενός χεριού σε γροθιά με διαστάσεις 98 – 105 – 230 χιλιοστά και βάρος γύρω στα 280 γραμμάρια.
Θα τo παραδεχτώ, συνεπώς, εξαρχής. Πρόκειται αναμφίλεκτα περί φαντασιοκοπίας, αλλά από σχετικά μικρή ηλικία το πιστεύω, και το πιστεύω ολοένα και περισσότερο καθώς περνούν τα χρόνια, ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν καρδιές πολύ μεγαλύτερες του μέσου. Καρδιές τεράστιες σαν τις πελώριες γροθιές καλοκάγαθων γιγάντων. Ικανές να νοιαστούν και να χωρέσουν τον κόσμο ολόκληρο: συντρόφους, συγγενείς, ανθρώπους άγνωστους, ζώα, πουλιά, δάση, λίμνες, πλανήτες.
Μόνο που –και εδώ έγκειται η θηριώδης αδυναμία τους– όσο γιγαντιαίες είναι, άλλο τόσο αποδεικνύονται ευάλωτες και εύθραυστες. Λες και η ισχύς τους στην αγάπη είναι αντιστρόφως ανάλογη της αδυναμίας τους να αντέξουν το κακό, τον πόνο, τη ματαιότητα και την αδικία αυτού του κόσμου.
Τώρα θα μου πείτε, τι σχέση μπορεί να έχουν οι ευμεγέθεις καρδιές και τα cult μονοπλάνα; Δίκιο έχετε. Να εξηγηθώ. Υπό όρους, συνιστούν τους δύο κεντρικούς άξονες στη ζωή των κεντρικών χαρακτήρων του Ζαν-Πωλ Ντυμπουά στο «Δεν κατοικούν όλοι οι άνθρωποι τον κόσμο με
τον ίδιο τρόπο».
Ο γιγαντόμορφος Πατρίκ Ορτόν, ο δίχως πίστη πάστορας Γιοαχάνες Χάνσεν, ο «βοτανολόγος» Νοέλ Αλεξάντρ, ο εκτιμητής της αξίας των νεκρών Κίραν Ριντ και, περισσότερο ίσως από όλους, ο πρωταγωνιστής Πολ Κριστιάν Φρεντερίκ Χάνσεν και η σύντροφός του, η Γουινόνα Μαπάσε, έχουν καρδιές καλοκάγαθων γιγάντων και τη χάρη αποδημητικών πουλιών. Νοιάζονται και αγαπούν, φροντίζουν και προστατεύουν και ακόμη και όταν λαθεύουν, το κρίμα το ρίχνουν στον λαιμό τους, το παίρνουν πάνω τους δίχως δικαιολογίες και το κουβαλούν μακριά, όσο πιο μακριά μπορούν.
Το τραγικό, όμως, είναι ότι ζουν ανάμεσα σε αηδιαστικούς, ιταμούς, επηρμένους και κοινότοπα κακούς ανθρώπους. Σε έναν κόσμο που ενίοτε διευθύνουν πωρωμένα καθάρματα, κνώδαλα, ελεεινοί και σιχαμεροί υπάνθρωποι δίχως καρδιά. Βρωμιάρηδες με βρωμερές ζωές. Ετοιμοι να τους κάνουν κακό.
Ετοιμοι να τους ματαιώσουν και να τους ματώσουν, να τους τσακίσουν και να κοπρίσουν στην αξιοπρέπειά τους, να σπρώξουν το γόνατο στον λαιμό τους και να τους πνίξουν.
Λαβωμένοι, ταπεινωμένοι, εύθραυστοι και ευάλωτοι, με πίστη ή με αγωνία για την απώλειά της, οι ήρωες του Ντυμπουά αντέχουν, βαστάνε, ζουν. Μόνο που επιλέγουν έναν κόσμο δίπλα στον δικό μας. Εναν κόσμο δίχως αλγορίθμους και excel. Εναν κόσμο που παραδίδεται στη μαγευτική κίνηση των κολιμπρί και των αγριόχηνων, που εκπλήσσεται από το πλήθος των μορφών του χιονιού και τις κινήσεις της άμμου στις ακτές της Βαλτικής, που αιχμαλωτίζεται από τη μηχανική ομορφιά μιας Fat Boy και τους ήχους ενός Hammond B3 με ξύλινη πεταλιέρα. Είναι οι ευφάνταστοι κάτοικοι νοερών λειμώνων, υπερβόρειων λιμνών και μικρών παραδείσων, μακριά από τούτη την απέραντη κόλαση. Γνωρίζουν –δίχως να φωνασκούν ή να «ανεβάζουν» φωτό και αναρτήσεις– ότι η ζωή είναι υπερβολικά σύντομη και πολύτιμη. Ξέρουν ότι ο χρόνος κυλάει αδήριτα, αδυσώπητα, αλλά
και γενναιόδωρα.
Στις 2 Νοεμβρίου του 2019, το «Δεν κατοικούν όλοι οι άνθρωποι τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο», πρόσφατα εκδοθέν από το Δώμα, σε μια εξαιρετικά προσεγμένη μετάφραση από τη Μαρία Γαβαλά, θα λάβει το βραβείο Γκονκούρ. Ο Ζαν-Πωλ Ντυμπουά θα βραβευθεί γι’ αυτή τη φεγγοβολή ανθρωπιάς και τη σπάνια ικανότητά του να ακούει το θρόισμα της ψυχής των δικαίων. Θα βραβευθεί, ως εκ τούτου, δικαίως.