WILLIAM CARLOS WILLIAMS
Ιστορίες ενός γιατρού
μτφρ. Ειρήνη Παπαθανασίου
εκδ. Αρμός, σελ. 252
Οταν έφθασαν στα χέρια μου οι «Ιστορίες ενός γιατρού» του William Carlos Williams, ανθολογημένες από τον Robert Coles, το πρώτο πράγμα που σκέφθηκα να κάνω ήταν να ξαναδιαβάσω την ποίησή του. Αλλωστε, αυτή θα με βοηθούσε να καταλάβω καλύτερα την πρόζα και τις ιστορίες του, στις οποίες κατέγραφε στιγμές από την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος. Το έργο, εξάλλου, του σπουδαίου Αμερικανού ποιητή και γιατρού W. C. Williams (Νιου Τζέρσεϊ, 1883-1963), το οποίο έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό από την ταινία «Paterson», το 2016, σημάδεψε τη σύγχρονη αμερικανική παραγωγή, με τη χρήση της ελεύθερης φόρμας η οποία, στην περίπτωσή του, αναδεικνύει εικόνες από τη φύση και από τις καθημερινές απλές στιγμές του ατόμου. Η ποιητική σύνθεση του «Paterson» επιβεβαιώνει την ικανότητά του να συνδέει το παρόν με το παρελθόν, την ατομική με τη συλλογική ιστορία των κατοίκων ενός τόπου. Αν και ο Εζρα Πάουντ είχε συμπεριλάβει ποιήματά του στην πρώτη ανθολογία των εικονιστών, το έργο του W. C. Williams είναι ιδιαίτερο και ανεξάρτητο από νόρμες, μολονότι μερικοί κριτικοί και ομότεχνοί του επιμένουν να το κατατάσσουν στην «ποίηση των ιδεών», στην οποία ανήκει το έργο του Wallace Stevens.
Ποιήματα του σπουδαίου αυτού δημιουργού σύστησε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό ο ποιητής και μεταφραστής Τάσος Κόρφης το 1989, από τις εκδόσεις Πρόσπερος, αλλά και μέσω περιοδικών νωρίτερα, όπως της «Ανακύκλησης», της «Νέας Εστίας» και της «Διαγωνίου».
Και καθώς η ποίηση του W. C. Williams δεν είναι παρά η εκφορά και η έκθεση του απλού αντικειμένου, των εικόνων της κοινής ομορφιάς, της κίνησης, του απέριττου που προέρχεται από το φυσικό περιβάλλον, έτσι και οι πεζές και συνάμα συχνά με ποιητικό ρυθμό καταθέσεις του, στις «Ιστορίες ενός γιατρού» περιγράφουν καθημερινά γεγονότα και περιστατικά τα οποία καλείται να αντιμετωπίσει ο γιατρός. Αυτά αναδεικνύονται χωρίς συναισθηματισμούς, μερικές φορές αποστασιοποιημένα και ψυχρά, με την αφήγηση να εναλλάσσεται από πρωτοπρόσωπη
σε τριτοπρόσωπη.
Κάθε ιστορία, καθώς δραπετεύει από το ασφυκτικό πλαίσιο μιας δεδομένης ερμηνείας και της απόλυτης αλήθειας, αφήνει την αίσθηση στον αναγνώστη ότι το κάθε τι, ακόμα και το πιο ακραίο, δεν είναι παρά η εκφορά πολλαπλών συγκυριών – οι οποίες δεν αναλύονται, αντιθέτως, υπονοούνται και παραπέμπονται στην ευχέρεια και τη φαντασία του αναγνώστη να τις διακρίνει. Το πικρό χιούμορ, ο σαρκασμός και ο αυτοσαρκασμός επενεργούν έτσι ώστε και τα πιο σοβαρά συμβάντα να ιδωθούν με ψυχραιμία και χωρίς ίχνος μελοδραματισμού και εύκολου συναισθηματισμού. Αλλά και ο θάνατος δεν είναι παρά ένα απλό περιστατικό, μια βέβαιη φυσική διαδικασία, όπως και τόσες άλλες.
Ακόμα και όταν επισκέπτεται ο γιατρός τους ασθενείς του στο σπίτι τους ή όταν αυτοί καταφεύγουν στο νοσοκομείο, εμφανίζονται, συγχρόνως, όλες οι συνήθειες, οι επιβεβλημένοι κοινωνικοί τύποι, ή καταγράφεται η διαπίστωση ότι οι κανόνες απουσιάζουν. Και τότε παρουσιάζονται, δίχως να ερμηνεύονται, τα χαρακτηριστικά της αστικής κοινότητας, οι σκέψεις του ανθρώπου γιατρού, οι διαφορετικές πλευρές και στάσεις.
Ο αναγνώστης θα απολαύσει τις «εξομολογήσεις» ενός γιατρού, που με απλά μέσα συνδυάζει την τέχνη της γραφής με την κατανόηση της φύσης και της λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος, και ο οποίος δεν παρασύρεται από τον ναρκισσισμό και τη μεγαλοστομία που διαθέτουν πολλοί συνάδελφοί του, θαρρείς και αυτοί δεν υπόκεινται στους ίδιους φυσικούς νόμους.