Ποιος δολοφόνησε τον Ιωάννη;

Ποιος δολοφόνησε τον Ιωάννη;

3' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΤΕΥΚΡΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
Φονικό στη Μεγάλη Εκκλησία
εκδ. Πόλις, 2019, σελ. 321
                                                                             
Ποιος δολοφόνησε τον Ιωάννη;-127 Δεκεμβρίου 537 μ.Χ., ημέρα των εγκαινίων της Μεγάλης Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης, της Αγίας του Θεού Σοφίας. Την ίδια αυτή ημέρα θα βρεθεί δολοφονημένος ο Ιωάννης, συνεργάτης των αρχιτεκτόνων του λαμπρού ναού, με όλες τις ενδείξεις να οδηγούν στη Θεανώ, πρώην σπουδάστρια στην Ακαδημία του Πλάτωνος και στενή φίλη του θύματος. Είναι όντως ένοχη ή μήπως αποτελεί και αυτή θύμα μιας καλοστη-
μένης συνωμοσίας;

Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, δεξιοτέχνης του είδους της μαθηματικής αλλά και της αστυνομικής λογοτεχνίας, έχοντας ήδη στο ενεργητικό του –εκτός από τα γνωστά του μυθιστορήματα «Πυθαγόρεια εγκλήματα» (2006, μεταφρασμένο σε 6 γλώσσες), «Αχμές, ο γιος του φεγγαριού» (2009, Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας), «Ο μέτοικος και η συμμετρία», «Σφαιρικά κάτοπτρα, επίπεδοι φόνοι» (2016)– τη συλλογή διηγημάτων «Εγκλήματα δημοσιονομικής προσαρμογής» (2015), «Μιλώντας στην Αννα για τα μαθηματικά» (εκδόσεις Πατάκη, 2014) και 28 βιβλία επιστημονικά και λογοτεχνικά μεταφρασμένα από τα γαλλικά και τα αγγλικά, αφηγείται την υπόθεση του συγκεκριμένου φονικού.

Στο έργο, του οποίου το εξώφυλλο κοσμείται από τη Σάρα Μπερνάρ ως αυτοκράτειρα Θεοδώρα (στο έργο «Θεοδώρα» του Victorien Sardou), ιστορικά πρόσωπα συναντιούνται με μυθοπλαστικούς ήρωες ζωντανεύοντας το κλίμα μιας ιδιαίτερης εποχής, της μετάβασης από την ύστερη αρχαιότητα στον πρώτο βυζαντινό χρυσό αιώνα. 

Πρόκειται για έργο μυθοπλασίας, σημειώνει ο συγγραφέας στο σύντομο επίμετρο («Τα όρια της ποιητικής αδείας»), παραδεχόμενος ότι οι κύριοι χαρακτήρες δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες του μύθου. «Ωστόσο η αφήγηση εκτυλίσσεται σε ιστορικό χρόνο και οι μυθοπλαστικοί ήρωες αλληλεπιδρούν με ιστορικά πρόσωπα», συμπληρώνει. Με τον τρόπο αυτό το βιβλίο καταφέρνει, συνδυάζοντας μυθοπλαστικά με ιστορικά στοιχεία, να αναδείξει μιαν υπόθεση εγκλήματος μέσα σε μια κοινωνία σοβαροφανή αλλά και ματαιόσπουδη, όπου κυριαρχεί η σύγκρουση ανάμεσα στον παρακμάζοντα όμως εκθαμβωτικό βυζαντινό κόσμο του πλούτου και της εξουσίας με όλη την κοινωνική αγριότητα που συνεπάγεται. Οι συνεχείς χρονικές εναλλαγές, με τα σκάνδαλα, τις καταχρήσεις, την αλαζονεία του πλούτου και τα έντονα πάθη, στηρίζονται σε έγκυρες ιστορικές πηγές, από τις οποίες επιλέγονται οι πληροφορίες που εξυπηρετούν καλύτερα τον μύθο. Βασικός οδηγός, τα τρία αυθεντικά έργα του ιστορικού Προκόπιου (Περί πολέμων, Περί κτισμάτων και Ανέκδοτα), ιδιαιτέρως χρήσιμα για την παρουσίαση των χαρακτήρων της Θεοδώρας και του Ιουστινιανού. Σημαντική πηγή και το έργο του Ευτόκιου, μέντορα και κηδεμόνα της Θεανώς μετά τον θάνατο του πατέρα της, που μαζί με τον Ανθέμιο και τον Ισίδωρο συνέλεξαν τα έργα του Αρχιμήδη και συνέταξαν τρεις κώδικες, μέσω των οποίων τα έργα του μεγάλου μαθηματικού έφτασαν μέχρι τις μέρες μας. Ολα αυτά αποδίδονται με ακρίβεια, εκτός φυσικά από τις «αστυνομικές δεξιότητες του Ευτόκιου», που, όπως σημειώνεται, «είναι επινοημένες». Ο Ευτόκιος αναλαμβάνει να εξιχνιάσει το θέμα και να αποδείξει ότι η καλλιεργημένη γυναίκα που κατηγορείται για τον βίαιο θάνατο του Ιωάννη δεν είναι παρά θύμα συνωμοσίας. Πιστεύοντας στην αθωότητά της και έχοντας προφανώς πείσει γι’ αυτήν και τον ίδιο τον αυτοκράτορα, ο Ευτόκιος παρακολουθεί τον θελημένο εγκλεισμό της κοπέλας σε μοναστήρι κοντά στη Βασιλεύουσα, όπου θα μελετήσει ένα πολυκαιρισμένο χειρόγραφο του Απολλώνιου (που της είχε ο ίδιος στείλει). Στο μεταξύ, η Θεανώ φυγαδεύεται εν γνώσει προφανώς του Ιουστινιανού στην αυλή του Χοσρόη, όπου θα περάσει αξέχαστες μέρες πλάι στον αγαπημένο της Ερμόδωρο. Ο θάνατος ωστόσο της Θεοδώρας, που συμβαίνει την ίδια εποχή, ανοίγει τον δρόμο της επιστροφής στην Πόλη. 

Είναι 23 Δεκεμβρίου του 562 μ.Χ. Η Βασιλεύουσα έχει και πάλι εγκαίνια μετά τους αλλεπάλληλους σεισμούς που χώρισαν στα δύο τον τρούλο της Αγίας του Θεού Σοφίας και υποχρέωσαν τον αυτοκράτορα να τον χτίσει εκ νέου, τη φορά αυτή υπό την επίβλεψη του αξιόπιστου μηχανικού Ισίδωρου του Νεότερου. Στην αναφορά του προς τον αυτοκράτορα, ο μηχανικός καταγγέλλει τη νόθευση της χρυσής επικάλυψης της οροφής. Ο Ιουστινιανός θυμάται την ίδια καταγγελία που του είχε κάνει ο Ευτόκιος (όπου κατονόμαζε τον Βασιλίδη, μάγιστρο των οφφικίων και σύζυγο της αδελφής της Θεανώς, Αναστασίας, ως ηθικό αυτουργό της δολοφονίας του Ιωάννη) και που για λόγους «εσωτερικής ισορροπίας» επέλεξε να την αγνοήσει. Τώρα όμως ο Ευτόκιος, ο άνθρωπος που είχε αφιερώσει τη ζωή του στη διάσωση των έργων του Αρχιμήδη, δεν ήταν εν ζωή, το ίδιο και η αυγούστα, και ο δαιμόνιος ένοχος καταδικάστηκε όπως του άξιζε. Η συνάντηση της Θεανώς με την αδελφή της στο τελευταίο κεφάλαιο θα αποκαλύψει τη φοβερή αλήθεια για τον 
φόνο του Ιωάννη.

Ο συγγραφέας χειρίζεται ένα τεράστιο υλικό, μέσα στο οποίο κινείται διακειμενικά με άνεση που προϋποθέτει όχι μόνο καλή γνώση της Ιστορίας αλλά και οξύτατη ματιά, φαντασία και συνδυαστική ικανότητα. Η αφήγηση που διανθίζεται από τη φιλοσοφία των μαθηματικών είναι συναρπαστική, οι διάλογοι ζωντανοί, οι περιγραφές λιτές, ικανές να ζωντανέψουν μιαν εποχή άκρως ενδιαφέρουσα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή