Η συγγραφή ως μέσον επιβίωσης

Η συγγραφή ως μέσον επιβίωσης

6' 10" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η συγγραφή ως μέσον επιβίωσης-11987, Κολοράντο, Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Πολ Σέλντον είναι ένας επιτυχημένος συγγραφέας. Γράφει βιβλία «σοβαρής» λογοτεχνίας, που δεν έτυχαν ακόμα της αναγνώρισης που ο ίδιος θεωρεί ότι αξίζουν, αλλά γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία με μια σειρά περιπετειώδους και ρομαντικής λογοτεχνίας που διαδραματίζεται εκατό και βάλε χρόνια πριν με ηρωίδα τη Μίζερι Τσάστεϊν, μια σέξι και ατρόμητη νεαρή κοπέλα. Η Μίζερι Τσάστεϊν, ή απλώς Μίζερι, λατρεύτηκε από το γυναικείο κοινό και απέφερε μεγάλα κέρδη στον δημιουργό της. Ομως ο Πολ νιώθει ότι η Μίζερι τον τρώει, τον κατακερματίζει σιγά σιγά, τον απομακρύνει από συγγραφέα «αληθινής» λογοτεχνίας. Κι έτσι αφιερώνεται σ’ ένα μυθιστόρημα που θεωρεί ότι θα του δώσει την πραγματική αναγνώριση και παράλληλα γράφει το τελευταίο (όπως πιστεύει) βιβλίο της Μίζερι, στο οποίο η δύστυχη κοπέλα πεθαίνει στον τοκετό του παιδιού της.

Λίγες μέρες πριν κυκλοφορήσει το τελευταίο βιβλίο της σειράς, «Το παιδί της Μίζερι», ο Πολ βάζει την πολυπόθητη λέξη «τέλος» στο «σοβαρό» του μυθιστόρημα. Σαν προληπτικός που είναι, όλα ακολουθούν μια ιεροτελεστία. Οι τελευταίες σελίδες γράφονται σε ένα συγκεκριμένο δωμάτιο ενός συγκεκριμένου ξενοδοχείου του Κολοράντο κι όταν το βιβλίο τελειώνει ο Πολ επιτρέπει στον εαυτό του ένα τσιγάρο συντροφιά με ένα μπουκάλι σαμπάνια Ντομ Περινιόν. Δυστυχώς μέρος αυτών των προλήψεων είναι και το γεγονός ότι ο Πολ δεν φτιάχνει και δεν κρατά ποτέ αντίγραφα του καινούργιου του βιβλίου, καίει ώς και τις σημειώσεις του.

Το επόμενο λάθος είναι ότι αποφασίζει να φύγει ενόσω πλησιάζει μια χιονοθύελλα και να βγει με τη Σεβρολέτ Καμάρο του σ’ ένα ορεινό χιονισμένο δρόμο πίνοντας ένα δεύτερο μπουκάλι Ντομ Περινιόν. Το ατύχημα δεν αργεί να γίνει και ο Πολ θα ξυπνήσει ώρες αργότερα σ’ ένα δωμάτιο. Είναι ξαπλωμένος σ’ ένα κρεβάτι με τα πόδια του διαλυμένα, σπασμένα σε πολλά σημεία. Τότε θα αντικρίσει τη γυναίκα που του έσωσε τη ζωή: την Αννι Γουίλκς. Είναι η ηρωίδα που θα μείνει στην ιστορία ως μία από τις πιο σατανικές στην ιστορία της λογοτεχνίας. Η Αννι, εκτός από πρώην νοσοκόμα, είναι φανατική αναγνώστρια των βιβλίων της Μίζερι, και το πρώτο πράγμα που θα του πει είναι αυτό που ο Πολ σιχαίνεται και που έχει συνηθίσει να του λένε ή να του γράφουν: «Είμαι η νούμερο ένα φανατική σου αναγνώστρια» (ατάκα που επίσης έμεινε στην ιστορία). Μα το σημαντικότερο είναι πως η Αννι είναι τρελή. Και επικίνδυνη σαν κροταλίας.

Αυτό είναι. Αυτή είναι η συνταγή. Δύο άτομα, ένα απομονωμένο σπίτι και ο Πολ με σπασμένα πόδια καθηλωμένος σ’ ένα κρεβάτι, ανήμπορος να κινηθεί, εξαρτημένος και ουσιαστικά αιχμάλωτος της σοβαρά διαταραγμένης Αννι.

Ο Στίβεν Κινγκ δεν χρειάζεται κάτι άλλο για να σου γράψει το αριστούργημα. Και το γράφει. Για σεμινάριο. Με λίγα, ελάχιστα υλικά. Ουσιαστικά με δύο ανθρώπους. Δεν είναι τυχαίο που το μυθιστόρημα, πέρα από κινηματογραφική ταινία, διασκευάστηκε δύο φορές σε θεατρικό έργο. Ναι, εδώ ο Κινγκ αποδεικνύει περίτρανα ότι δύο άνθρωποι κλεισμένοι σ’ ένα μικρό σπίτι φτάνουν και περισσεύουν για να αποτελέσουν την καρδιά ενός μυθιστορήματος γεμάτου αγωνία, ανατροπές, πλοκή, σκηνές που σου φέρνουν ανατριχίλα, που όταν το τελειώνεις και συνειδητοποιείς τη στιβαρότητα, συνδυασμένη με την απλότητά του, ειδικά εάν είσαι δόκιμος συγγραφέας δεν μπορείς να μην αναρωτηθείς, πάντα με ένα αίσθημα ζήλιας: μα πώς δεν το σκέφτηκα κι εγώ;

Μετά την πρώτη ανάγνωση

Ομως τι από όλα είναι το «Μίζερι»; Είναι μια αγωνιώδης περιπέτεια ενός ανθρώπου, ένα θρίλερ για γερά στομάχια; Οχι. Είναι πολλά πράγματα παραπάνω, είναι ένα βιβλίο που σου αποκαλύπτεται όταν το διαβάσεις τρεις φορές τουλάχιστον, διότι οι οπτικές του και οι κρυφές του πλευρές είναι παραπάνω από τρεις, τις οποίες είναι πολύ πιθανόν να μην αντιλήφθηκες με την πρώτη ανάγνωση, αφού σε συνεπήρε η τρομερή αγωνία για τη συνέχεια.

Το «Μίζερι» είναι πρώτα απ’ όλα η επιβίωση ενός ανθρώπου. Είναι η μάχη του Καλού με το Κακό, είναι η αναμέτρηση ενός συγγραφέα με τον εαυτό του και τη συγγραφή, είναι ένα αξέχαστο μάθημα δημιουργικής γραφής, είναι δύο μυθιστορήματα που πλέκονται σε ένα, αφού η νεαρή ηρωίδα Μίζερι Τσάστεϊν θα επιστρέψει στη ζωή του Πολ Σέλντον.

Ο Πολ θα γίνει ο συγγραφέας που πρέπει να δώσει τη μάχη για τη ζωή του και θα συνειδητοποιήσει ότι η δύναμη και τα όπλα του είναι αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα: να γράφει βιβλία. Κι αυτό δεν είναι λίγο. Ειδικά όταν το Κακό, η Αννι, λατρεύει την ηρωίδα που ο Πολ δημιούργησε, τη Μίζερι, και του ομολογεί ότι ο συγγραφέας που κινεί τους ήρωες στα βιβλία του είναι ένας θεός, κι ένας θεός έχει τη δύναμη να κάνει τα πάντα. Το Κακό του φανέρωσε το όπλο του. Κι ο Πολ θα πολεμήσει με τη συγγραφή, είτε αυτή είναι το γράψιμο με το χέρι, είτε μια παλιά ασήκωτη γραφομηχανή royal που σαν κι εκείνον ακρωτηριάζεται σιγά σιγά χάνοντας πολύτιμα κομμάτια. Ο Πολ θα γράψει και θα κατευθύνει με τέτοιον τρόπο τους ήρωές του ώστε να σώσει τη δική του ζωή.

Η συγγραφή ως μέσον επιβίωσης-2
H εξαιρετική Κάθι Μπέιτς (Αννι Γουίλκς) με τον Τζέιμς Κάαν (Πολ Σέλντον) στο κινηματογραφικό «Μίζερι».
Φωτ. Columbia/courtesy Everett Collection

 

Οι ομοιότητες του Πολ Σέλντον με τον Τζακ Τόρανς της «Λάμψης»

Το «Μίζερι» έχει αρκετές ομοιότητες με τη «Λάμψη», άλλωστε είναι γνωστό ότι ο Κινγκ αγαπάει τα μοτίβα του και δεν διστάζει να τα χρησιμοποιεί ξανά και ξανά. Οι ήρωές του είναι συνήθως καθηγητές στο γυμνάσιο ή στο κολέγιο, αλλά πολύ συχνά είναι συγγραφείς και οι ίδιοι. Οπως ο Τζακ Τόρανς της «Λάμψης» αναμετριέται και παλεύει με τον εαυτό του για το όνειρό του να γίνει συγγραφέας, έτσι ο Πολ Σέλντον θέλει να πετάξει στα σκουπίδια την αναγνώριση της σειράς των βιβλίων της Μίζερι. Και οι δύο θέλουν να γίνουν πραγματικοί συγγραφείς και αμφότεροι αναμετριούνται με το Κακό. Στη «Λάμψη» είναι το ξενοδοχείο «Οβερβιου» (Θέα), στο «Μίζερι» είναι η Αννι. Και στα δύο βιβλία οι συγγραφείς μαθαίνουν το σκοτεινό παρελθόν του Κακού από φωτογραφικά άλμπουμ γεμάτα φωτογραφίες και δημοσιεύματα εφημερίδων. Και οι δύο έχουν πολύ συχνά παραισθήσεις και εφιάλτες, είτε από εικόνες («Λάμψη») είτε από χάπια («Μίζερι») που τους προμηθεύει το Κακό. Το Κακό που και στις δύο μορφές του έμεινε αξέχαστο στο μυαλό των αναγνωστών, ειδικά εκείνης της μορφής που πήρε στο «Μίζερι».

Ο Στίβεν Κινγκ χάρισε στην ιστορία της λογοτεχνίας αυτόν τον αξέχαστο χαρακτήρα, την Αννι Γουίλκς, που η πατίνα του χρόνου την ανέδειξε σαν «Μίζερι» αφού στο άκουσμα πια αυτού του ονόματος όλοι θυμόμαστε αυτή και, κακά τα ψέματα, το πρόσωπο της Κάθι Μπέιτς, που ενσάρκωσε την ηρωίδα στην περίφημη κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου, πιστή στο μεγαλύτερο μέρος του, με ελάχιστες διαφορές. Αυτή την τρομακτική γυναίκα που κουβαλούσε ένα σκοτεινό παρελθόν και ζούσε μόνη της σε μια αγροικία χαμένη στο παγωμένο Κολοράντο, συντροφιά με λίγα ζώα. Τη φαινομενικά φιλήσυχη και ήρεμη Αννι που περνούσε την ώρα της χαζεύοντας τηλεπαιχνίδια στην τηλεόραση μασουλώντας σνακ και πίνοντας πέπσι κόλα και που συχνά πυκνά χανόταν στα απύθμενα βάθη της αβύσσου και το βλέμμα της ατένιζε το κενό. Τότε γινόταν επικίνδυνη. Και κακιά. Και εκδικητική.

Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, το «Μίζερι» λάμπει σαν χρυσάφι χωρίς να έχει χάσει ίχνος από τη λαμπρότητά του. Πετυχαίνει ακόμα τον σκοπό του, να καθηλώσει τον αναγνώστη και να μην τον αφήνει σε ησυχία ακόμα και μέρες μετά, αφού έχει ολοκληρώσει το βιβλίο. Αναμφίβολα μέσα στα πέντε καλύτερα βιβλία του Στίβεν Κινγκ, για πολλούς το καλύτερό του. Για χρόνια εξαντλημένο στη χώρα μας κυκλοφόρησε τώρα σε νέα έκδοση από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος που έχουν αναλάβει, και τηρούν ευλαβικά με άψογη ποιότητα, την επανακυκλοφορία όλων των έργων του μεγαλύτερου εν ζωή Αμερικανού συγγραφέα παράλληλα με τα καινούργια του βιβλία.
 
* Ο κ. Δημήτρης Μαμαλούκας είναι συγγραφέας. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή