ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Η περίληψη
εκδ. Εστία, σελ. 124
Ξεκινά και τελειώνει με θάνατο. Και ανάμεσα μια ολόκληρη ζωή, επιλογές και λάθη, κρυφές επιθυμίες, ψέματα και σκέψεις που δεν ειπώθηκαν, πράξεις που κρύφτηκαν στεγανά, βαθιά υποκρισία απέναντι στους άλλους και μια αλήθεια που αφορούσε μόνον τον ίδιο.
Ο Νίκος, φρέσκος φοιτητής της Νομικής, μένει χωρίς γονείς. Αλλά έχει τη Σοφία. Την αγαπάει. Δηλαδή νομίζει ότι αυτό που νιώθει είναι η αγάπη. Εκείνη τον αγαπάει στα σίγουρα, ξέροντας τι είναι αγάπη. Τον νοιάζεται, τον φροντίζει, τον εμψυχώνει, τον στηρίζει, καθώς μοιάζει, και μάλλον είναι, πιο ευάλωτος, πιο εύθραυστος, πιο ανασφαλής, χωρίς σίγουρο προσανατολισμό επιλογής, βούλησης, ζωής.
Θα ’ταν άραγε καλύτερα να ειπωθούν όλα, να φανούν κάτω απ’ τον ήλιο, αυτόν τον ίδιο ήλιο του Αιγαίου, όπου δημιουργήθηκαν; Ποτέ δεν θα ξέρουμε, ούτε οι ήρωες ούτε οι αναγνώστες.
Θα χτίσουν μια κοινή ζωή, θα παντρευτούν, θα νομίσουν ότι μπορούν να μείνουν μαζί όλη τους τη ζωή, θα προσπαθήσουν αποτυχημένα να αποκτήσουν παιδιά και λίγο λίγο ό,τι έκτισαν, πίστεψαν, νόμισαν, θα αρχίσει να διαλύεται, να καταρρέει, να μην μπορεί να κρατηθεί πια.
Μια αξέχαστη περίοδος διακοπών στο νησί, φοιτητές τότε, έδειχνε ότι στερέωνε αυτή τη σχέση, την έκανε μεγαλόπνοη, η προβολή της στο μέλλον φάνταζε σίγουρη. Oλα συνηγορούσαν στην κοινή τους συνύπαρξη για πολλά, πολλά χρόνια. Μόνο που σε αυτές ακριβώς τις διακοπές, ήσυχα, ανεπαίσθητα, αθόρυβα και κρυφά, θα αποσυρθεί ο πιο καίριος θεμέλιος λίθος αυτής της σχέσης. Θα χαθεί η αλήθεια της, η τιμιότητα, η εμπιστοσύνη, η σχέση. Για τον Νίκο. Η Σοφία θα εξακολουθήσει να πιστεύει ότι όλα είναι μπροστά τους ελπιδοφόρα και ακύμαντα.
Περίπλοκοι και αντιφατικοί, απρόβλεπτοι, κρυψίνοες κι εκτεθειμένοι, αυτοί είναι οι χαρακτήρες του Κυριακόπουλου. Επιλέγουν να ζουν στα σκοτεινά και στο φως να φαίνονται άλλοι, χωρίς υστεροβουλία, χωρίς σκοπό να βλάψουν τους άλλους, όσους τους νοιάζουν, όσους υπολογίζουν για δικούς τους. Απλά δεν μπορούν να ταράξουν τα νερά. Δεν αντέχουν, δεν έχουν τη δύναμη να υποστηρίξουν επιλογές, φοβούνται, δεν τολμούν, προτιμούν τη σιωπή. Και ο θάνατος θα πάρει μαζί του όσα δεν ειπώθηκαν, όσα κρύφτηκαν, αλλά κι όσα βιώθηκαν, τόσο πολύτιμα, τόσο ασύμβατα, τόσο μη αποδεκτά, όχι μόνο από τον κύκλο των ανθρώπων τους, μα κι από τους ίδιους τους ήρωες.
Αστική Αθήνα της δεκαετίας του ’70 κι ένας αέρας κομψότητας, ευγένειας και διακριτικότητας. Μόνο που το ένστικτο λειτουργεί και αναγνωρίζει τις αλήθειες. Το ένστικτο της μάνας, την πιο τραγική ώρα, αμφίσημα, διφορούμενα, υπαινικτικά θα φανερώσει τη γνώση της.
Ο Κυριακόπουλος στο πρώτο του μυθιστόρημα πλάθει μια ιστορία γεμάτη από τα μυστικά των ανθρώπων. Μυστικά που τους καθοδηγούν, τους ταλανίζουν, τους ορίζουν. Θα ‘ταν άραγε καλύτερα να ειπωθούν όλα, να φανούν κάτω απ’ τον ήλιο, αυτόν τον ίδιο ήλιο του Αιγαίου, όπου δημιουργήθηκαν; Ποτέ δεν θα ξέρουμε, ούτε οι ήρωες ούτε οι αναγνώστες. Σε αυτό το «ποτέ» τής αντιφατικά οδυνηρής επανάληψης θα στηριχθεί, άλλωστε, όλη η πλοκή, που θα μας αφήσει γεμάτους απαντήσεις, γεμάτους εξηγήσεις πια, για όσα συνέβησαν. Μια ιστορία πλεγμένη απλά κι όμως αγγίζει τα σύνθετα, μοιάζει να περιγράφει τα αυτονόητα που όμως δεν είναι, για να καταλήξει να επιβεβαιώσει τον Ε.Χ. Γονατά: «Ολοι αγαπούν τα τραύματά τους… και σε ώρες μοναξιάς, που κανείς δεν τους βλέπει, σκύβουν και με λατρεία τα φιλούν τα βαθιά, σκοτεινά τραύματά τους».
Ο τόπος όπου ξεκινά η ανατρεπτική ιδέα του μυθιστορήματος είναι η Σίφνος. Αυτό είναι το νησί που περνούν τις διακοπές τους οι νεαροί φοιτητές. Ο Κυριακόπουλος είναι ένας περιηγητής των νησιών του Αιγαίου, ο απολαυστικός κόπος που έχει καταβάλει έχει ήδη αποτυπωθεί σε λεύκωμα. Πιστεύει ότι η καρδιά της χώρας χτυπάει στο Αιγαίο, κι εκεί χτυπάει και η καρδιά του μυθιστορήματός του. Θεωρεί ότι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες τρόπους για να γνωρίσεις έναν τόπο είναι να τον περπατήσεις. Οι ήρωες του, λοιπόν, περπατούν κι εξερευνούν, σκαρφαλώνουν και ανακαλύπτουν μονοπάτια και κρυψώνες, σπιτικά και μοναστήρια, ταπεινά δωμάτια και η ονειρική θέα του νησιού γίνονται μαζί τους και δικά μας. Oπως κι η απέραντη θάλασσα, η ανεπανάληπτη ανατολή και δύση.
Ο τόπος έχει σημαντικό, βαρύνοντα ρόλο στα γεγονότα, στην ιστορία, επιτρέπει και απαγορεύει τις συμπεριφορές των ηρώων, δίχως αυτόν ίσως δεν θα είχαν συμβεί όσα έγιναν, δεν θα είχαν γεννηθεί αισθήματα και προσμονές, θα είχε μείνει μονάχα το κούφιο «ποτέ».
