Η Ευσταθία Ματζαρίδου γεννήθηκε στην Ορεστιάδα το 1962. Σπούδασε φιλολογία και ψυχολογία. Από το 2006 ζει στην Αθήνα. Τα «φτερά στο τσιμέντο» (εκδ. Περισπωμένη) είναι το τρίτο της μυθιστόρημα.
Ποια βιβλία έχετε αυτόν τον καιρό δίπλα σας;
«Οι απόψεις ενός κλόουν» του Χάινριχ Μπελ, «Τα χρόνια» της Ανί Ερνό, «H ιδέα της Ευρώπης» του Τζορτζ Στάινερ. Σε μια εποχή που η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δοκιμάζεται, ίσως αναζητώ στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία και σκέψη συνεκτικά υλικά και ερείσματα.
Ποιος ήρωας/ηρωίδα λογοτεχνίας θα θέλατε να είστε και γιατί;
Ο Σαντιάγο, ο γέρος ψαράς από το βιβλίο του Χέμινγουεϊ «Ο γέρος και η θάλασσα». Είναι ο ήρωάς μου από τα δεκαπέντε μου – όταν το πρωτοδιάβασα.
Διοργανώνετε ένα δείπνο. Ποιους συγγραφείς, ποιητές καλείτε, ζώντες και τεθνεώτες;
Θα καλούσα μόνο τον Τόμας Μπέρνχαρντ, αν και θα ήθελα κι άλλους. Αλλά δεν θα το διακινδύνευα. Ηταν τόσο δύστροπος που σίγουρα θα μας χαλούσε τη βραδιά.
Ποιο ήταν το πιο ενδιαφέρον στοιχείο που μάθατε πρόσφατα χάρη στην ανάγνωση ενός ποιήματος;
Πως η ειρωνεία και η σκωπτική διά-θεση είναι ένας καταπληκτικός τρόπος να διαχειρίζεσαι την τραγικότητα της ζωής και τον τρόμο του θανάτου. Ετσι τουλάχιστον λέει ο Λόρενς Φερλινγκέτι στο ποίημά του «Ο κόσμος είναι μέρος όμορφο».
Ποιο κλασικό βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα για πρώτη φορά;
Το «Μόμπυ Ντικ» του Χέρμαν Μέλβιν. Τι έχανα τόσα χρόνια!
Το βιβλίο που έχετε διαβάσει τις περισσότερες φορές;
Εχω εμμονή με τον Τόμας Μπέρν-χαρντ, πολλά δικά του, την αυ-τοβιογραφία του ίσως περισσό-τερο απ’ όλα.
«Φτερά στο τσιμέντο». Πώς αποτυπώνεται η ακινησία;
Ισως ο τίτλος να αποτυπώνει ακριβώς την ένταση ανάμεσα στην ακινησία του σώματος και την κινητικότητα του μυαλού και των αισθήσεων: Φτερά που έπεσαν σε φρέσκο τσιμέντο κι όταν αυτό πάγωσε εγκλωβίστηκαν για πάντα αντί να πετούν. Ωστόσο αυτή είναι η σωματική κατάσταση της ηρωίδας, το πνεύμα της όμως που παραμένει ελεύθερο κι ακμαίο με έναν χειμαρρώδη λόγο τη μεταφέρει παντού.
Ψυχολογία, λογοτεχνία. Συγγενεύουν;
Ασφαλώς. Και δεν μιλώ μόνο για το ψυχολογικό μυθιστόρημα. Ακόμα και μέσα από τις πιο απλές ιστορίες αγγίζουμε σύνθετα ψυχικά φαινόμενα, μπορούμε στην κυριολεξία να κάνουμε μαθήματα ψυχολογίας μέσω ιστοριών. Η λογοτεχνία άλλωστε είναι εργαλείο της ψυχοθεραπείας/ψυχανάλυσης. Ο καλός λογοτέχνης, είτε το ξέρει είτε όχι, είναι πάνω απ’ όλα ένας εξαίρετος ψυχολόγος. Οσο για την ίδια την ανάγνωση αποτελεί εξίσου μεταβίβαση και αντι-μεταβίβαση, είναι δηλαδή κι αυτή στοιχείο της ψυχαναλυτικής διαδικασίας. Η λογοτεχνία διαθέτει ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων για να ανοίξει τον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων. Γιατί οι λέξεις, όπως λέει ο Ελβετός συγγραφέας Πέτερ Μπίχσελ, είναι γλυκό δηλητήριο. Και τόσο η ψυχανάλυση όσο και η λογοτεχνία γνωρίζουν καλά την απρόβλεπτη δύναμη των λέξεων.